De tomaatjes beginnen te komen maar ze zijn er nog niet helemaal. Hmmm… Lekker salie blad voor bij de pasta. Kijk, aalbessen, daar ben ik trots op. Als je tuiniert zorg je ervoor dat planten niks tekortkomen. Je zorgt ervoor dat ze op een goede plek staan, genoeg zonlicht krijgen en genoeg water. Maar er is nog één belangrijke voorwaarde voor plantjes om te groeien en die kun je niet zien, want die zit hier in de bodem. Er is een hele belangrijke stof om planten te laten groeien: Fosfaat. In een vruchtbaar stuk grond zit het gewoon in de bodem en dit is zo superbelangrijk voor de ontwikkeling van plantenwortels. Zonder fosfaat geen plant. Maar niet alleen voor planten is het belangrijk, ook voor mensen en dieren. Het zit in onze tanden, in onze botten. Sterker nog, het zit in bijna alle cellen van ons lichaam. Je zou kunnen zeggen zonder fosfaat geen leven. Fosfaten zijn overal. En het mooie is dat fosfaten in de natuur gerecycled worden. Een plantje wordt gezaaid en in de bodem zit fosfaat. Dus het plantje gaat groeien. Er komen dieren en mensen die eten het plantje op en wij poepen ze weer uit. Dus kringloop rond. Maar de natuur is niet helemaal de natuur meer. We zijn inmiddels met zoveel mensen die allemaal moeten eten dat we meer plantjes nodig hebben dan de natuur zelf zou maken. En dus hebben we daar een slimme truc voor bedacht. Stel nou dat je puur fosfaat ergens vandaan kunt halen en in de bodem kunt stoppen. Dan kun je meer plantjes laten groeien. Dan kun je bijvoorbeeld In plaats van vier bloemkolen, zes bloemkolen laten groeien. Je kunt zelfs hele arme stukken bodem vruchtbaar maken met fosfaat. Maar waar komt dat extra fosfaat nou vandaan? Er zijn maar een paar plekken op de wereld waar je het kunt opgraven. Bij het Middellandse Zeegebied, bijvoorbeeld in Marokko. En hoe komt dat daar nou terecht? Dat zijn stukken land die vroeger zee zijn geweest. Op de bodem van die zee ligt een hele laag aan planten en dieren die dood zijn. De fosfaten van die resten zitten nu als een dikke koek in de bodem en kunnen opgegraven worden. In Marokko zijn de grootste fosfaat mijnen ter wereld. Daar kunnen de fosfaten met grote graafmachines uit de bodem worden gehaald. Met die fosfaten kunnen korrels gemaakt worden die als mest op het land gebruikt kunnen worden. Kunstmest. Kunstmest is natuurlijk wel prachtig omdat we veel meer kunnen laten groeien. Maar we zijn er ook wel verslaafd aan geraakt. Om genoeg voedsel voor iedereen te verbouwen hebben we het gewoon nodig. Maar het probleem is al dat fosfaat uit die mijnen is op een gegeven moment gewoon op. Het kan honderd jaar duren, 200 jaar, maar dan hebben we echt een probleem.
