We weten veel over de tijd van Napoleon in Nederland en hier in het Legermuseum in Delft is veel bewaard gebleven van de oorlogen die Napoleon voerde. Met Napoleon als baas over Nederland werd het alleen nog maar erger. Napoleon stelde namelijk een dienstplicht in. Nederlandse mannen moesten verplicht meevechten in het Franse Leger. En hier in het Legermuseum in Delft kun je goed zien hoe Napoleon in die tijd oorlog voerde. Het is een mooi uniform trouwens. Matthieu!
Hallo Milène.
Eh, een speciale gelegenheid?
Nee, dit is het uniform waarmee men vroeger vocht in Napoleontijd.
Maar je valt dan heel erg op, waarom is dat?
We vochten in grote groepen op een centrale plaats en hij wilde weten wie waar was.
Je zag er dus op het slagveld van top tot teen helemaal chique uit en dat maakte meer indruk blijkbaar. En felle kleuren ook hè?
Ja. Dat maakt zeker indruk, zeker als je het vergelijkt met de huidige camouflagekleding van de soldaten, maar die felle kleuren hadden ook een functie.
Want…?
De Officieren konden goed zien welke manschappen waar op het slagveld waren.
Oh, je kon elkaar goed herkennen dan?
Je kon elkaar goed herkennen en dat was van belang, want we wisten of je een tegenstander of een vriend bij je had, behalve heel erg mooi zijn die dingen ook heel erg functioneel, er is over nagedacht over dit soort uniformen.
Want…?
Je ziet bijvoorbeeld aan een prachtige helm waar een lange staart aan hangt, dat is de staart van een echt paard, die hebben ze van dode paarden afgehaald en die zorgden ervoor, dat de soldaat kon overleven op het slagveld, want door die staart in de nek kon het zwaard er niet doorheen komen. Dus je nek bleef beschermd en je kop rolde er niet letterlijk vanaf.
Nou, allemaal geweren. Net als die van jou.
Ja, dit is er eentje, eentje uit Napoleontijd. Je ziet wel hoe lang dat ie is, wel onhandig, heel anders dan die huidige geweren.
Ja. Ja.
Wil je even zien hoe ie werkt?
Graag!
Kijk: iedere soldaat had kogels bij zich, die zaten in papier verpakt en die moest je met je tanden open bijten, er zat kruit in en een kogel, die deed je in de loop. En nou pak ik de grote pomstok, die moet ik omkeren en dat duwde de kogel achterin de loop. De pomstok gaat weer terug in het gaatje.
Handig.
Aan de zijkant doe ik hier wat kruit erin, dichtdoen en dan schoot je zo de vijand neer als het goed was.
Ja, als je mazzel had of…
Als je mazzel had, als het geweer het deed.
Of hij had jou al neergeschoten?
Ja.
Ging dat vaak mis?
Dat ging heel vaak mis. Dan moest je natuurlijk allemaal rechtop staan, als je beweegt met die pomstok doet ie het niet.
Ja, want hij is zó lang, maar dat is toch levensgevaarlijk?
Ja, daarom was het ook dat er op die geweren ook een bajonet zat, je ziet daar een lange soort speren op die geweren zitten en dan kon je het wapen gebruiken om mee te steken en te prikken.
Dan werd het een soort zwaard?
En dat werkte altijd.
Een soort zwaard?
Ja.
Dus Nederlandse mannen, die moesten verplicht meevechten in de Franse legers?
Ja, Napoleon zei, dat alle Nederlandse mannen moesten meevechten, want hij had hele grote legers nodig voor zijn veldslagen, dus de Nederlanders moesten ook meedoen.
Ja, en als je dat nou niet wilde?
Dan werd je wel gedwongen, dan werd je opgehaald door de Marechaussee en dan moest je alsnog vechten, maar je had ook een manier om er onderuit te komen, door bijvoorbeeld je tanden te laten trekken.
Wat?!
Het geweer moet geladen worden met een patroon en om die patroon open te maken moest je je tanden gebruiken. Dus als je je kiezen liet trekken, dan werd je afgekeurd voor militaire dienst en dan mocht je thuisblijven.
Na 20 jaar kwam er een einde aan de Franse overheersing van Nederland. Het Leger van Napoleon werd verslagen, hij moest vluchten en de Franse soldaten, die trokken weg uit Nederland.
