Name: Topstukken van het Rijksmuseum
Uploaded: 2017-01-23T17:00:00+01:00
Duration: 5 min 17 s
Description: Op het schilderij ‘Het vrolijke huisgezin’ van Jan Steen is het een gezellige bende. De schilder wilde laten zien hoe het volgens hem juist niet hoort. Ouders moeten hun kinderen het goede voorbeeld geven, vond hij. Een moralistisch schilderij dus.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Deze ‘gezellige, vrolijke boel’ is geschilderd door Jan Steen in 1668 en heeft als titel ‘Het vrolijk Huisgezin’. En wat een vrolijke boel is het. Dit gaan we eens even van heel dichtbij bekijken! Het ontbreekt er aan niks, een tafel vol gezelligheid. Er wordt veel muziek gemaakt, op de viool, een doedelzak, een fluit. Moeder en oma zingen uit volle borst. Het is lekker warm, de haard brandt, en er staat veel eten op tafel. Kijk maar eens naar dat grote stuk vlees midden op de tafel. En kijk eens wat die vader in zijn hand houdt. Zo’n groot glas vol met wijn. Dit is een neppe maar hier in het Rijksmuseum bij de speciale collecties hebben we de echte roemers uit de Gouden Eeuw. In allerlei soorten en maten en wat ze gelijk hebben zijn die noppen hier op de hals. Mensen aten met hun handen in de Gouden Eeuw. Best handig om grip te houden als je vette vingers hebt. Dit is nou niet bepaald etiquette: zingt die vader nou of lalt ie maar wat? Het is in ieder geval te hard. Een bedelende hond. Tijdens het eten zitten op tafel en fluit spelen, viool spelen. 
Het is eigenlijk best wel rommelig. Gaat het hier eigenlijk wel goed? Volgens schilder Jan Steen niet. Hier op het vrolijke huisgezin loopt alles behoorlijk uit de hand. Maar dat is juist wat de schilder wil laten zien. Want waar gaat het om? Jan Steen wil laten zien hoe het niet hoort. Don’t try this at home! Want als je goed kijkt zit dit schilderij boordevol symbolen. Een bedelende hond staat voor losbandigheid, een zooitje. En het is ook en zooitje op de grond, pannen, potten, Gebroken eierschalen. En dit grote stuk vlees midden op tafel staat voor overdaad, te veel. En kijk eens wat hier voor de tafel gebeurt. Grote zus geeft haar kleine broertje, en tot en met vijf jaar droegen kleine jongetjes ook jurken, wat wijn uit de kan. En achter bij de open haard zien we een jongen en een meisje stiekem hun pijpjes stoppen. Maar niemand heeft in de gaten, vader is veel te druk met dronken zijn. 
Jan Steen laat zien wat je niet moet doen zodat je weet wat je wel moet doen. Snap je het nog? En dat doet Jan Steen op een grappige manier. Kijk maar eens naar die gekke koppen. En als je denkt dat Jan Sten deze gezellige puinhoop uit zijn duim zoog heb je het mis. Waarschijnlijk zag hij dit soort taferelen in zijn eigen herberg. En bovendien had ie ook een eigen bierbrouwerij. Dus hij zat er met zijn neus bovenop. Hij heeft zichzelf ook in het schilderij geschilderd. Stel, je leeft in de Gouden Eeuw, je ziet het schilderij, maar je snapt het niet. Dan had Jan Steen hier in het hoekje op een papiertje de moralistische boodschap geschreven. ‘Zo de oude zongen, zo piepen de jongen’. En dat betekent dat je als kind altijd het voorbeeld van je ouder. En in dit geval: het slechte voorbeeld. Dronken zijn, lawaai maken, rommeligheid. In heel dit schilderij zitten dus waarschuwingen die ouders moeten herinneren aan een net huishouden zonder overdaad en je moet op je kinderen letten. Dit soort schilderijen, met waarschuwingen waren ontzettend populair in de Gouden Eeuw.  ‘Een huishouden van Jan Steen’ is nog steeds een uitdrukking, en nu weten jullie waarom. En dat oproepen en stimuleren van goed gedrag is van alle tijden. Denk maar eens aan campagnes als niet roken, niet drinken, veel bewegen, gezond eten en nu nog steeds zijn er campagnes waarbij ouders worden opgeroepen zich een beetje te gedragen in het bijzijn van hun kinderen. Maar of al deze waarschuwingen helpen?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

In de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden viert de Hollandse schilderkunst haar hoogtijdagen. Meesterschilders als Johannes Vermeer en Frans Hals zijn succesvol. Maar de bekendste meester uit die periode is toch wel Rembrandt van Rijn. Zijn werken hangen tentoongesteld over de hele wereld en zijn beroemdste schilderij is de Nachtwacht. 

Quiz over een Hollandse meester

Wat weet jij over Rembrandt?

Er zijn van die schilderijen die je gewoon moet kennen. De Nachtwacht en de Mona Lisa bijvoorbeeld. Maar weet je ook wie ze gemaakt heeft? Kies bij elke afbeelding de juiste kunstenaar of bekijk de video voor het antwoord!

Quiz over kunstwerken en hun makers

Herken het schilderij

Groep 3/4/5

Elke aflevering bestaat uit vier clips over ons dagelijks leven met bijbehorende woorden en uitdrukkingen.

Programmaheaders

Taal met Timo en Finne

Finne maakt een schilderij. Wat zou het worden? Start de quiz, bekijk de fragmenten en kies bij elke vraag het juiste antwoord.

Quiz over kunstschilder Finne

Timo en Finne: een kunstwerk maken

Iedereen kent de schilder Vincent van Gogh. Maar ken je ook zijn verhaal? In deze serie neemt Sjoukje van het Van Gogh Museum je mee naar de plekken waar Vincent zijn meesterwerken schilderde.

Header Dit ben ik Vincent

Dit ben ik: Vincent van Gogh

Het Van Gogh Museum

Vincent van Gogh heeft meer dan 900 schilderijen gemaakt. En hij heeft op veel plekken gewoond: van Brabant tot Zuid-Frankrijk. In deze schoolplaat hebben we het leven van Vincent in kaart gebracht aan de hand van bekende schilderijen. In en rond het schrijfkistje van Vincent vind je voorwerpen uit zijn tijd. Vouw de kaart uit om in te zoomen op de plekken waar Vincent gewoond en geschilderd heeft. Laat de video’s in de kaart je meevoeren naar de wereld van een van Nederlands beroemdste schilders. Deze schoolplaat is gemaakt in samenwerking met het Van Gogh Museum.

Interactieve schoolplaat over het leven van Vincent van Gogh

Vincent van Gogh

Topstukken van het Rijksmuseum

Naar de interactieve videotour

In het Rijksmuseum in Amsterdam vind je belangrijke kunstwerken uit de Gouden Eeuw. Wat is het verhaal achter topstukken zoals De Nachtwacht van Rembrandt, Het Melkmeisje van Vermeer en andere kunstwerken?

Rijksmuseum header

Zoom in op het Rijksmuseum

Op het schilderij ‘Het vrolijke huisgezin’ van Jan Steen is het een gezellige bende. De schilder wilde laten zien hoe het volgens hem juist niet hoort. Ouders moeten hun kinderen het goede voorbeeld geven, vond hij. Een moralistisch schilderij dus.

Regenten en vorsten

Het vrolijke huisgezin van Jan Steen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.