We zijn in België. Ik ga met deze lift, diep de grond in. We gaan de mijnen van Blegny binnen.
In West-Europa waren er vroeger veel mijnen. Daar haalden mensen belangrijke grondstoffen uit de bodem. Diep onder grond zitten allemaal waardevolle stenen en metalen. Goud bijvoorbeeld, koper of diamant. Mijnwerkers zoeken dat op. Nemen het mee naar boven. Want daar levert het veel geld op.
In West-Europa had je veel steenkoolmijnen. Uit steenkool haalden mensen energie. Johan werkte ook in een steenkoolmijn.
Johan, toen jij zestien was, toen ben jij gaan werken in een mijn zoals deze. Hoe was dat? Weet je nog dat je de eerste keer onder de grond kwam? Ja, het was daar donker. Het was daar stoffig. Ik had de eerste wel een beklemmend gevoel, ja. Is het dan eigenlijk gevaarlijk? Ja, het is gevaarlijk. Niet alleen het instortingsgevaar. Ook het gas. Het water. En natuurlijk vuur.
Gas, dat moet je uitleggen. Mijngas. Dat is een gas dat opgesloten zit in de kolenlagen. En als men steenkool wegneemt, dan komt dat gas vrij. En dat gas is heel erg explosief. Dat kan ontploffen. Dat kan ontploffen ja. En dan natuurlijk de stof. Dan had je de zwarte longen. De stoflongen. Al die stof van de steenkolen. Dat adem je in, als je daar jaren zit. Dan heb je stoflongen.
Maar gaan mijnwerkers ook vroeg dood daardoor, omdat ze ziek worden? Ja, ze gaan vroeger dood dan de gewone mens. Ben je daar zelf niet bang voor dan? Ik heb gelukkig niet zoveel stof. Zoals m’n vader had. Die is er met zestig jaar aan gestorven. Die was ook mijnwerker? Ja, die was ook mijnwerker. En mijn grootvader ook.
Ja, dat echte hakken naar die steenkolen, dat gebeurde in dit soort gangetjes. Nou ja gangetje. Het is gewoon een gat. Het loopt heel schuin af. En die mijnwerkers gingen hier, een beetje kruipend, kruip door, sluip door, doorheen. En zo moesten ze zich vasthouden. En hier zaten ze dan uren achter elkaar stenen te hakken. Dat kun je toch niet voorstellen. Zulk zwaar werk.
Maar door de komst van nieuwe energiebronnen, was er veel minder vraag naar steenkolen. Mensen gingen olie en gas gebruiken. Vijfendertig jaar geleden werd daarom de laatste steenkolenmijn in Nederland gesloten.
Stel dat je nou weer jong was. Zou je dan opnieuw weer in de mijn gaan werken? Als ik morgen zestien jaar was, ging ik weer terug naar beneden. Ondanks al die gevaren en stof? Ja, de kameraadschap was enorm hier beneden. Men was hier beneden op elkaar aangewezen. Anders kon je dat niet doen. De één moest de ander kunnen vertrouwen.
