Name: Spionage, sabotage en cyberaanvallen
Uploaded: 2024-07-17T14:56:32+02:00
Duration: 11 min 7 s
Description: Rusland voert niet alleen een gewapende oorlog in Oekraïne, maar is met meerdere landen in het Westen in gevecht. Poetin voert ook een zogeheten 'hybride oorlog', oftewel een 'stille oorlog', zonder vechten met wapens. Denk aan spionage, sabotage of cyberaanvallen.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Een aanslag. Een mislukte staatsgreep. Een vergiftiging. Mysterieuze bezoekjes van spionnen.  Die dreiging, die speelt zich niet alleen af in het verre buitenland.  En laatst nog vonden de Duitsers explosieven onder een NAVO-pijpleiding.  Geen restanten uit de Tweede Wereldoorlog, maar net geplaatste.  Enne, wat dacht je van deze.  De politie heeft een inval gedaan in huizen van een medewerker van een Nederlandse Europarlementariër. Het heeft te maken met een onderzoek naar Russische inmenging. Allemaal het werk van één land.  In deze video laat ik je zien hoe Rusland al jaren een stille, geheimzinnige oorlog voert tegen het Westen.  

Ga eerst even met me mee naar de jaren 40. Russische spionnen infiltreren als wetenschappers in het Manhattan-project, je weet wel. En smokkelen gevoelige informatie over het Amerikaanse atoomwapenproject naar de Sovjet-Unie.  Dankzij deze man kon het land cruciale info gebruiken en sneller zélf kernwapens maken.  Een goed voorbeeld van wat we hybride oorlogsvoering noemen.  Dat is oorlog voeren zonder per se grootschalig gewapend conflict.  Dit onafhankelijke onderzoeksrapport komt met deze definitie. De term hybride refereert aan een handeling met als doel het doelwit te    ondermijnen of schade toe te brengen door besluitvorming te beïnvloeden. Activiteiten kunnen bijvoorbeeld plaatsvinden in de politieke, economische, militaire, civiele of informatiesfeer.  Het gaat er dus om je tegenstander 'in stilte' aan te vallen en te verzwakken.  Spionage, zoals bij het Manhattan-project, is een goed voorbeeld.  Maar het kan van alles zijn.  Denk bijvoorbeeld ook aan cyberaanvallen, het verspreiden van desinformatie of sabotage.  Even voor de duidelijkheid: die hybride oorlogsvoering gaat natuurlijk niet maar één kant op.  De CIA kan er ook bijvoorbeeld wat van. Uitblinkers in spioneren.  Zo veroorzaakten ze wel vaker een hele regime-change, zoals in Iran.  Met de naam: operatie Ajax.  Veel recenter, ander voorbeeld: een Nederlander speelde nog een grote rol    in het loslaten van het Stuxnet-virus in een Iraans atoomcomplex.  En wat dacht je van het opblazen van de pijpleiding Nordstream II die Russisch gas naar Europa bracht?  Alles wijst erop dat Oekraïne achter die aanval zit.  

Maar in deze video ligt de focus dus op de Russische hybride aanvallen.  Want de laatste jaren stapelen de voorbeelden zich op.  Zoals bij die Duitse NAVO-pijpleiding.  De explosieven gingen niet af, maar de dreiging is er.  Ook heel belangrijk: alles wijst hier op de Russen    maar kan je dat echt met 100 procent zekerheid zeggen?  Maar ook dat is juist typisch voor hybride oorlogsvoering.  Het moet vooral niet terug te leiden zijn naar degene die het beveelt.  De laatste jaren zien we dat dus wel erg veel vanuit één hoek.  Rusland.  Ook al voor de Russische aanval op Oekraïne in 2022.  Zoals tien jaar geleden.  President Poetin heeft vanmiddag een wet ondertekend waarmee de toetreding van de Krim tot Rusland nu formeel is geregeld.  De uitslag van de volksraadpleging stond al lang vast; de toekomst is Rusland.  In februari dat jaar doken er opeens groene mannetjes op bij de Krim.  Het begin van de annexatie, bleek later. Het leken militairen, in uniform.  Maar zonder vlaggetje op de mouw.  Maar ze spraken wel Russisch en ze hesen de Russische vlag.  Dus waren dit Russische militairen?  Nee, zei Poetin.  Die militairen waren 'gewoon' pro-Russische bewoners van de Krim.  Effect? Zonder bloedvergieten, maar met een referendum, annexeert Rusland de Krim. Poetin heeft overigens zelf toegegeven dat hij dat referendum op de Krim heeft geïnitieerd om het schiereiland Russisch te kunnen maken.  En dus   Bij de NAVO komt steeds meer het besef: Rusland is op een missie.  Kijk even naar deze kaart.  Onder meer deze landen kregen de afgelopen jaren op een manier met Russische hybride oorlogsvoering te maken.  Waarvan we het weten. Het kan as we speak op meer plekken aan de hand zijn.  Maar ja, bewijs het maar eens.  Neem de aanslag in Tsjechië op een munitiedepot tien jaar geleden.  Daarbij vielen twee doden. En pas drie jaar geleden werd er bewijs voor gevonden dat Rusland erachter zat.  De Tsjechische geheime dienst zette achttien Russische diplomaten uit die ook voor de Russische geheime dienst bleken te werken.  Twee van hen zouden ook betrokken zijn bij deze aanval.  De Britten zetten toen ook tientallen Russische diplomaten uit.  Net als de VS en de EU.  En de Russen? Zij ontkennen alles.  En zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen.  Neem Montenegro, waar twee pro-Russische oppositieleiders moesten voorkomen dat het land zich bij de NAVO zou aansluiten.  Inclusief een moordcomplot op de premier.  Ook toen weer, twijfel.  Kamp één zegt: de Russen hebben hier geprobeerd een hele heftige staatsgreep te plegen.  Maar kamp twee zegt: dit is niet gebeurd.  Het is een opgezet plan om de oppositie uit de weg te ruimen.  

Ook Nederland is doelwit van de Russen.  Op dinsdag 10 april komen vier Russen vanuit Moskou aan op Schiphol.  Onze militaire inlichtingendienst, de MIVD, wist een hackaanval van deze mannen van de Russische geheime dienst tegen te houden.  Ze vielen het wifinetwerk aan van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag. De club die onderzoek deed naar de Skripal-vergiftiging.  Toeval?  En ook MH17 valt in zekere zin onder hybride oorlogsvoering.  Waarbij bijna 200 Nederlanders omkwamen.  Niet het neerhalen van het vliegtuig zelf wel het door de Russen ontkende interveniëren in Oost-Oekraïne en de opsomming aan valse verklaringen voor het neerstorten van het toestel. En dit voorjaar dus ook dit: Rusland is ook aan de andere kant van de oceaan actief. Van het beïnvloeden van de Amerikaanse presidentsverkiezingen tot het ziek maken van onder anderen Amerikaanse diplomaten.  Zij kregen op een of andere mysterieuze wijze hoofdpijn bij hun werk.  Niemand hield rekening met opzet, ook de CIA niet.  Tot dit internationale onderzoek van journalisten.  Russische geheim agenten zouden experimenteren met niet-dodelijke akoestische wapens.  Dat zijn apparaten die geluids- en radiofrequenties uitzenden die schadelijk zouden zijn voor de gezondheid.  
Ook hier weer: niet zeker dat het de Russen zijn.  Maar voorbeelden te over waarin dat wel zo is.  Heeft de Russische burger natuurlijk niets mee te maken.  Wel Poetins spionnen.  En de inlichtingendiensten waar zij voor werken.  Zoals de FSB, de SVR en - voor dit verhaal vooral belangrijk - de meest geheimzinnige de GROe, dat informatie inwint in binnen- en buitenland.  Opgericht in 1918 door Lenin. Hij wilde een onafhankelijke inlichtingendienst, omdat hij de bestaande geheime diensten niet vertrouwde.  Specifiek deze eenheid is zeer actief in het opzetten en uitvoeren van    sabotageacties in het buitenland.  Zo was het ook deze eenheid die betrokken was bij het neerhalen van vlucht MH17. Eén GROe-officier was direct betrokken bij het transport van de Buk-installatie die het vliegtuig uit de lucht schoot.  Dat concludeerde het online onderzoekscollectief Bellingcat. Burgers die naar informatie, foto's en video's zochten op het internet.  Sinds de oorlog in Oekraïne schroeft Rusland de infiltratie-acties flink op.  Onze eigen inlichtingendienst waarschuwde daar vorig jaar ook voor.  Schreven ze dit over: Laat het Westen dit zomaar gebeuren? Omdat in veel gevallen niet bewezen kan worden dat Rusland erachter zit, is het ook lastig om hard op te treden. Maar na de Russische inval in Oekraïne zetten meerdere Europese landen Russische diplomaten het land uit. Bijna 500, berekende het Poolse Instituut voor Internationale Zaken.  En dat is ook zo'n beetje het enige wat ze kunnen doen. Diplomaten oppakken? Dat kan niet.  Die zijn onschendbaar.  Als je deze hebt dan kun je bijna alles maken.  Dus ja, Westerse landen zitten hier behoorlijk mee in hun maag.  Conclusie: naast dit… is er tegelijkertijd ook een veel stillere oorlog gaande.

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Voordat Oekraïne werd aangevallen door Rusland in 2022, was het een onafhankelijk land. Maar door de jaren heen is Oekraïne vaak de speelbal geweest van andere grootmachten, zoals de Sovjet-Unie van Stalin. Meer weten? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de geschiedenis van Oekraïne

Hoe is Oekraïne ontstaan?

Groep 6/7/8

Wat voor dieren leven er in het regenwoud? Wat geloven de mensen in India? En hoever ligt Australië bij ons vandaan? De Wereld Rond neemt je mee naar allerlei landen op de wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

De wereld rond

Rusland is in veel opzichten anders dan Nederland, alleen al vanwege het Russische alfabet. Toch ligt Rusland voor een deel in Europa. Wat weet jij van de geschiedenis van Rusland, de cultuur en het klimaat? Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz over het grootste land ter wereld

Wat weet jij over Rusland?

Poetins stille oorlog tegen het Westen

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Rusland voert niet alleen een gewapende oorlog in Oekraïne, maar is met meerdere landen in het Westen in gevecht. Poetin voert ook een zogeheten 'hybride oorlog', oftewel een 'stille oorlog', zonder vechten met wapens. Denk aan spionage, sabotage of cyberaanvallen.

Organisatie en bestuur

Landen en grenzen

Spionage, sabotage en cyberaanvallen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.