In de periode van de Romantiek geldt voor de kunst dat de spontane emotie de scheppingskracht en de verbeeldingskracht drijfveren zijn. In de literatuur is Daniël Defoe met zijn roman Robinson Crusoe een voorloper van deze Romantische dramatiek.
Dit is een echt Romantisch verhaal waarbij Robinson Crusoe in zijn eentje in de natuur moet zien te overleven, een zoektocht naar de oorspronkelijke mens zou je kunnen zeggen. Hoe heeft hij het gered?
Op dit schilderij zie je de kenmerken van de Romantische schilderkunst heel goed terug in de uitdrukking van gevoelens en het gevoel wordt vaak uitgedrukt door middel van de overweldigende natuur. En op dit schilderij van Roelofs zie je een ruiter wegvluchten voor het dreigende onweer, hè, hij is op de heide, hij kan door de bliksem getroffen worden, dus die angst en die dreiging is helemaal verbeeld in dit landschap.
Op het schilderij van Nuie, De Schipbreuk, is heel duidelijk de overweldigende natuur te zien. In de Romantiek noemde men dat de “sublieme natuur”. De natuur was groter dan de mens, zoals hier spoelt hij aan op het strand, je ziet een soort Christusfiguur tegen de mast aan leunen die op het strand ligt. Het schilderij drukt uit dat de mens hier heel nietig is.
De natuur op het schilderij van Nuie is ook zo overweldigend omdat men in deze tijd allerlei nieuwe natuurwetenschappelijke onderzoeken deed waardoor men aan de ene kant de natuur beter ging begrijpen, maar aan de andere kant ook steeds meer begreep hoe ongelooflijk ingewikkeld en, ja, ingenieus die in elkaar zit. Dus dat gaf een enorme bewondering ook voor de natuur. De andere kant daarvan was dat mensen eigenlijk in de natuur kropen, de natuur van dichtbij gingen bestuderen en dat gevoel van intimiteit zie je op dit schilderijtje van Schelfhout waar je een boertje ziet sloffen voor zijn boerderijtje in zijn eigen microkosmos, in zijn eigen wereld, eigenlijk in zijn eigen natuur.
Wat ook heel Romantisch is, is het ontvluchten van de dagelijkse werkelijkheid. Je kunt natuurlijk gaan reizen, maar je kunt ook reizen in je fantasie. En dat deed de kunstenaar David Hubert de Superville, die verzon allerlei figuren, ja, waarschijnlijk zaten ze in zijn hoofd, zoals deze Duivel. En die beeldde hij uit op papier.
In deze tijd is men ook heel erg geïnteresseerd in geschiedenis, op zoek naar de eigen wortels. En onder andere zocht men die ook in de Oudheid, dus kunstenaars gingen naar Italië om de klassieke monumenten te schilderen en daar zie je ook een voorbeeld van in dit schilderij van Knip waar hij allerlei verschillende gebouwen in een soort fantasielandschap samenvoegt.
