Michiel de Ruyter wordt door velen gezien als de grootste zeeheld van de Nederlandse geschiedenis. Maar wat is een zeeheld precies en hoe word je dat? Een zeeslag klinkt misschien spannend en leuk, maar 350 jaar geleden werd er op deze manier oorlog gevoerd. Nederland wil de producten en zelfs mensen verhandelen in Azië en Afrika. Maar Engeland, die wilde dat ook. Dus het werd oorlog tussen Nederland en Engeland. Engeland was sterker dan Nederland. Nederland verloor bijna alle manschappen en wel honderden boten. Er moest iets gebeuren. De meest ervaren zeeman werd de nieuwe baas van de Nederlandse vloot en dat was in Michiel De Ruyter. Michiel Adriaanszoon de Ruyter wordt in 1607 hier in Vlissingen geboren als zoon in een simpel arbeidersgezin. Zijn ouders laten hem al vroeg werken. Hij moet als jong jongetje aan het wiel draaien in een touwslagerij. De mensen in die tijd vonden het heel gewoon kinderen te laten werken. En Michiel, die wilde het liefst de zee op. Als elfjarig jongetje ging hij voor het eerst aan boord van een schip. Daar werkte hij zo hard dat hij al snel veel belangrijker werk te doen krijgt. In verschillende rangen en standen bevaart hij de wereldzeeën. Op zijn zestiende wordt hij gevangengenomen door Spaanse zeerovers. Maar hij weet te ontsnappen en hij loopt van Spanje helemaal naar Vlissingen. Dat is echt gebeurd. Later vaart hij de wereld over op jacht naar walvissen en wordt hij kapitein op schepen die vechten tegen Spanje en Portugal. Op zijn 44ste wordt hij gevraagd om te komen werken bij de marine. De Nederlandse krijgsmacht op zee. Hij accepteert de functie, maar alleen onder de juiste voorwaarden. Hij wil snellere schepen, grotere schepen en vooral heel veel kanonnen. En die krijgt hij ook. Er worden tientallen extra schepen gebouwd op verschillende werven. In de oorlog met Engeland krijgt Michiel de Ruyter zijn eigen vlaggenschip, de Zeven Provinciën. Een prachtig schip, uitgerust met 80 bronzen kanonnen. Met onder andere dit schip werd de meest spectaculaire actie van de Nederlandse zeemacht ooit uitgevoerd. Michiel de Ruyter was met zijn nieuwe schepen en wapens klaar voor zijn meest spectaculaire actie ooit. De zeeslagen waren zeer gewelddadig. Het was allemaal om geld en eer te doen. Wat maakte Michiel de Ruyter nou de juiste kandidaat om de vloot te leiden? Ik denk dat ze voor Michiel de Ruyter hebben gekozen omdat ie bescheiden was, rustig. Maar hij was ook goed in het leidinggeven aan mannen. Dus hij wist ook hoe je twintigduizend bange mannen gemotiveerd kon krijgen. En zodoende kon je van honderd losse schepen ja een vloot maken die als één groot wapen kon optreden. Tegenwoordig hebben we natuurlijk elektriciteit, computer en gps. Maar in de tijd van Michiel de Ruyter was het allemaal mensenwerk. Ja, dat klopt en de kaarten die hij had waren heel gebrekkig. En verder moest hij het vooral hebben van kennis, kennis van getijden, stroming van de wind. Wat de vijand deed. Zeemanschap, daar kwam het allemaal op aan. En dan de beroemde Tocht naar Chatham. Ja, ja, Nederland was al twee jaar in oorlog met Engeland, twee grote vloten die mekaar beschoten. Schade incasseerden. Schade toebrachten. Maar na twee jaar oorlog voeren was het geld van de Engelse koning op. Hij zette eenzijdig de hele oorlog op de pauze toets en zei: Als ik niet vecht, kunnen Nederlanders ook niet vechten, maar dan vergistte hij zich in. Toen bedacht Johan de Witt, de baas van de Nederlandse Republiek, een heel gewaagd plan. Wat was dat gewaagde plan dan? Hij ging aanvallen. Hij ging aanvallen met een kleine vloot heel onverwachts de Engelse vloot die onbewaakt alleen maar aan een ketting lag opgeborgen om die in de fik te gaan steken. Wow, een groot vreugdevuur, daar in Engelse wateren door de Nederlanders aangestoken en ook nog eens een keertje tot grote schande van die koning, werd zijn persoonlijk vlaggenschip aan het touwtje om de boegspriet als een gevangene meegenomen naar Hellevoetsluis. De spiegel van de Royal Charles, de kleurrijke achterkant, is nog steeds te bewonderen in het Rijksmuseum. En dat allemaal dankzij Michiel de Ruyter. Nee, helaas, ik moet je teleurstellen. Nee, Michiel de Ruyter deed mee, maar hij heeft niet meegedaan aan het aller spannendste moment van die aanval. Sommige mensen zeiden hij is ziek, dat zij die zelf ook, maar De Ruyter had toen dat plan bekend werd gemaakt al te kennen gegeven dat hij het een krankzinnig plan vond.Waarom wordt Michiel de Ruyter dan gezien als de held van Chatham? Dat is vreemd. Goeie vraag hé Lotte, jij bent historicus en jij onderzoekt de helden uit de Nederlandse geschiedenis. Ja, dat klopt. En was Michiel de Ruiter nou wel een held of niet? Want aan dit grote, indrukwekkende schilderij lijkt het van wel. Ja, zo zwart wit kun je dat eigenlijk niet zeggen. Kijk, hij was een heel belangrijke admiraal. Hij heeft veel zeeslagen gewonnen. Maar om een held te worden moet je wel aandacht krijgen. Dus het is niet genoeg om gewoon ergens goed in te zijn. Nee kijk, je kunt bijvoorbeeld heel goed voetballen. Maar als niemand dat ziet of opmerkt dan word je geen held. Dus er is echt aandacht voor nodig om een held te worden. Buiten hebben we daar trouwens een heel mooi voorbeeld van. Daar is ie. Zo, groot standbeeld! Ja, indrukwekkend hé. En ja, het is in 1841 opgericht. 165 jaar na zijn dood. In 1676 stierf Michiel de Ruyter tijdens een zeeslag op de Middellandse Zee door een Franse kanonskogel. Hij ligt begraven in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Na na zijn dood nam zijn bekendheid echt alleen maar toe. Er waren heel veel schrijvers fan van hem en die hebben echt alleen maar positieve dingen over hem geschreven. Kijk maar. Hef aan mijn dichtgeest, zing door heilig vuur ontvonkt. Ter Eer des Heils, wiens naam met Eeuwige Lauren pronkt. De Ruiters naam ter ere. Dat is heel veel lof. Ja, in de 19de eeuw had men echt behoefte aan nationale helden. In het begin van de 19de eeuw was Nederland bezet door de Fransen, dus men ging op zoek naar personen op wie we echt trots konden zijn. En ja, waar kunnen we trots op zijn? Michiel de Ruyter natuurlijk. Ja, precies zo'n held versterkt het idee dat je als Nederlanders bij elkaar hoort. Ja, in de 19de eeuw had je misschien nog geen Instagram of TikTok, maar wel gedichten waarop helden een podium konden krijgen. Tegeltje van de herdenking van De Ruiter. Wie is dat jongetje op dat schilderij? Ja, in die tijd werden kinderen uit Afrika zonder hun ouders wel vaker naar Nederland gehaald om als hulpje of bediende voor rijke Nederlanders te gaan werken. En dat is hier waarschijnlijk ook het geval. Het lijkt me niet echt leuk. Ziet iedereen Michiel de Ruyter als held? Ja, we kijken nu ook kritischer naar de geschiedenis, dus we kijken ook naar de vraag of een held alleen maar goeie of misschien ook slechte eigenschappen had. Zo zie je dat door de tijd heen onze kijk op de geschiedenis veranderd. Dus over 20 jaar kunnen we weer heel anders naar Michiel de Ruyter kijken? Jazeker, want we stellen steeds nieuwe vragen in de geschiedenis. En dat betekent dat er ook weer een heel ander beeld over Michiel de Ruyter kan ontstaan. Dus het is echt maar de vraag hoe we over twintig jaar tegen deze held aankijken.
