Name: Het verhaal van Elsje Christiaens
Uploaded: 2025-02-12T21:10:00+01:00
Duration: 4 min 14 s
Description: In de zeventiende eeuw heeft Amsterdam een enorme aantrekkingskracht op vrouwen van buiten de grenzen. Elsje Christiaens is een Deens meisje dat in Amsterdam komt werken als dienstmeid. Maar vrouwen zoals Elsje zijn kwetsbaar, en haar verhaal eindigt op het schavot.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Elsje Christiaens komt uit Jutland in Denemarken. Achttien jaar jong en vol dromen is ze een van de duizenden jonge vrouwen die naar Amsterdam komen. De stad is aantrekkelijk voor vrouwen, omdat ze hier kans maken op een zelfstandig bestaan. Hier zoeken ze een kamertje en hopen aan de slag te kunnen als dienstmeid bij welgestelde families. En voor dit soort werk is het geen probleem dat ze de taal niet spreken. 
De migranten die naar Amsterdam kwamen waren vooral arme immigranten, waarvan een heel belangrijk deel inderdaad vrouwen. En zij komen vaak in de dienstensector terecht. Schoonmaken, poetsen, huishouden, allerlei huishoudelijk werk, beroepen die laag of slecht betaald zijn en echt tot de laagst betaalde baantjes van de stad behoren. De verhalen over vrouwen die zelfstandig een bedrijf leiden, geven Amsterdam de reputatie van een stad waar alles kan. Maar als alleenstaande vrouwen zijn migranten zoals de Deense Elsje ook kwetsbaar. En toch wagen ze het erop, omdat Amsterdam de enige stad is die een sociaal vangnet biedt. 
Amsterdam had ook de reputatie van een vrije stad te zijn, open stad waar je als migrant naartoe kon komen, maar waar je als vrouw ook relatief dan meer rechten had dan elders. Hier konden vrouwen inderdaad handeltjes drijven. Vrouwen waren hier zeker niet gelijk, maar hadden relatief meer mogelijkheden dan vrouwen elders. De meeste, die kwamen natuurlijk aan over zee en dan kom je in de haven van Amsterdam aan. En dat alleen al moet heel imposant zijn geweest. Die hele haven kant was een komen en gaan van mensen. Eindeloze stoet zeelieden die probeerden een baantje te vinden. Nou ja, en daar kom je dan aan. Het moet echt heel spectaculair zijn geweest. 
De aantrekkingskracht van Amsterdam op jonge vrouwen zoals Elsje is goed te begrijpen. Een vrouw alleen is geen vreemd verschijnsel. Er wonen meer vrouwen dan mannen in de stad. Mannen zijn op zee, in de West, in de Oost of om het leven gekomen in een vreemde stad. De kansen die Amsterdam alleenstaande vrouwen biedt, hebben ook een keerzijde. Ze zijn kwetsbaar voor de grillen van mensen van wie ze afhankelijk zijn. Ze worden slachtoffer van willekeur, uitbuiting en mishandeling. Van een hospita bijvoorbeeld, die met geweld de huur opeist. De hospita valt van de trap en overlijdt ter plekke. Op 1 mei 1664 hoort Elsje haar vonnis. Elsje wordt ter dood veroordeeld door wurging op het schavot. Zoals alle misdadigers wordt ze daarna op het galgenveld aan het IJ tentoongesteld. Dankzij Rembrandt heeft ze een gezicht gekregen.

Een serie over de geschiedenis van onze vrijheid. Van het prille begin met Bataven, Friezen en Romeinen tot de hevig bevochten vrede van 1945. Elke eeuw kent haar eigen mythes met haar eigen helden en vrijheidsstrijders (en haar eigen waarheid).

Programmaheaders

Achter de dijken in de klas

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vinden in Amsterdam vreselijke razzia's plaats onder de Joodse bevolking. Leo Blokhuis neemt je in 360° mee naar de exacte plek waar de opgepakte mannen zijn verzameld. Hij vertelt over de Holocaust, een van de grootste schendingen van vrijheid in onze geschiedenis. Bekijk op bijzondere wijze de aangrijpende foto's van toen op precies dezelfde plek als waar ze gemaakt zijn. Vergeet niet rond te bewegen met je muis of telefoon!

Amsterdamse razzia WOII in 360°

Achter de Dijken in de klas

Amsterdam quiz

Daan Schuurmans onderzoekt het verleden van onze hoofdstad, vanaf de allereerste huizen tot de rolkoffers van nu. Vanaf 5 februari 2025 elke week een nieuwe aflevering.

Het verhaal van Amsterdam in de klas

Programmalogo's

Meer over de serie

Amsterdam begint in de Middeleeuwen als een kleine nederzetting en groeit in de zeventiende eeuw uit tot een rijke havenstad. Hoe heeft onze hoofdstad zich door de eeuwen heen ontwikkeld? Test je kennis van de geschiedenis van Amsterdam in deze quiz. Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz over de geschiedenis van onze hoofdstad

Wat weet jij van Amsterdam?

Groep 6/7/8

In het Rijksmuseum in Amsterdam vind je belangrijke kunstwerken uit de Gouden Eeuw. Wat is het verhaal achter topstukken zoals De Nachtwacht van Rembrandt, Het Melkmeisje van Vermeer en andere kunstwerken?

Rijksmuseum header

Topstukken van het Rijksmuseum

Zoom in op het Rijksmuseum

De Nachtwacht is het beroemdste schilderij van Rembrandt, het pronkstuk van het Rijksmuseum in Amsterdam. In deze interactieve schoolplaat duik je in de geheimen van De Nachtwacht van Rembrandt. Zoom in op het schilderij en leer alles over de details die De Nachtwacht zo bijzonder maken. 

Interactieve schoolplaat over Rembrandts meesterwerk

Beleef de Nachtwacht

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

In de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden viert de Hollandse schilderkunst haar hoogtijdagen. Meesterschilders als Johannes Vermeer en Frans Hals zijn succesvol. Maar de bekendste meester uit die periode is toch wel Rembrandt van Rijn. Zijn werken hangen tentoongesteld over de hele wereld en zijn beroemdste schilderij is de Nachtwacht. 

Quiz over een Hollandse meester

Wat weet jij over Rembrandt?

Het verhaal van Elsje Christiaens

In de zeventiende eeuw heeft Amsterdam een enorme aantrekkingskracht op vrouwen van buiten de grenzen. Elsje Christiaens is een Deens meisje dat in Amsterdam komt werken als dienstmeid. Maar vrouwen zoals Elsje zijn kwetsbaar, en haar verhaal eindigt op het schavot.

Ontdekkers en hervormers

Deens dienstmeisje met een doodvonnis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.