Name: Het Midden-Oosten
Uploaded: 2018-09-04T14:28:54+02:00
Duration: 4 min 49 s
Description: In de jaren 70 van de vorige eeuw wordt Iran geleid door de Sjah, een soort koning die het land naar westers model wil moderniseren. De Sjah wordt door de islamitische bevolking gehaat en dat is het fundament voor een staatsgreep. In 1979 wordt de Sjah verdreven en neemt de religieuze ayatollah Khomeini de macht over. Iran is voortaan een islamitische republiek.

Klas 4/5/6

Iran kennen we nu als een Islamitische Republiek, een land van ayatollahs. Maar voor er in 1979 een Islamitische revolutie uitbreekt, zit Iran anders in elkaar.
Laten we teruggaan naar de Tweede Wereldoorlog. Iran was daarin neutraal, maar onderhield wel een goede handelsrelatie met Duitsland. In 1941 vallen Britse en Russische troepen Iran binnen. De Britten zijn vooral uit op de olievelden, de Russen hebben ook als doel een spoorlijn die voor hen belangrijk is, veilig te stellen.
De Sjah, een soort koning, die aan de macht is in Iran wordt aan de kant geschoven voor zijn zoon Mohammed Reza Sjah. Er is ook een regering met een premier. Een van hen is het wel waard om te noemen. Premier Mohammed Mossaddegh moet bij een staatsgreep, in 1953, weer verdwijnen. Maar ook hier blijkt dat er buitenlandse invloed is: de staatsgreep is een geheime Brits-Amerikaanse operatie.
De Sjah, die erg op de hand is van de Amerikanen wordt in de jaren die volgen steeds meer gehaat door de bevolking. Onder andere vanwege corruptie en hardhandig optreden tegen oppositie. Bovendien heeft de Sjah erg weinig op met het geloof en promoot hij een meer westerse leefwijze, met zaken die in de islam verboden zijn. Voeg daarbij een toenemende armoede onder de bevolking en je hebt een recept voor een revolutie.
Islamitische geestelijken en andere gelovigen komen in opstand, en begin 1979 wordt de Sjah gedwongen Iran te verlaten. Daar komt iemand voor in de plaats: na 15 jaar ballingschap keert de religieuze leider Ayatollah Khomeini terug in Iran.
De Sjah was altijd pro-Amerika, maar onder Ayatollah Khomeini verandert dat. De Amerikaanse ambassade in Teheran wordt bestormd en een deel van het personeel wordt meer dan een jaar gegijzeld. Iran eist dat de Sjah terugkeert om berecht te worden, maar dat gebeurt niet. Carter is ten tijde van de gijzeling de Amerikaanse president, maar de gijzelaars komen pas vrij op de dag dat zijn opvolger Reagan aantreedt.
Terwijl Iran wordt omgevormd naar een Islamitische Staat, valt buurland Irak aan, in september 1980.  Er zijn conflicten over de grensgebieden aan vooraf gegaan, maar ook is Irak bang dat de revolutie van Iran overslaat naar Irak, waar de meeste mensen sjiitische moslims zijn, net zoals in Iran. Irak hoopt gebruik te maken van de chaos in Iran. Het Iraakse leger maakt eerst terreinwinst, maar in 1982 lukt het Iran om het Iraakse leger terug te dringen naar Irak.
Nog een aantal bloedige jaren volgen. Grotendeels is het een loopgravenoorlog. Na acht jaar komt deze oorlog ten einde. Niemand is er een meter mee opgeschoten. Wel zijn er een half miljoen Iraakse en Iraanse soldaten dood en wellicht net zoveel burgers.
Nog geen jaar na het einde van de oorlog overlijdt Khomeini. Hij ligt begraven ten zuiden van Teheran in een groot mausoleum. Zijn opvolger is ayatollah Ali Khamenei. Als hoogste leider van Iran zet hij het gedachtegoed van Khomeini voort.

Klas 1/2/3

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

In Gaza is de Islamitische Palestijnse beweging Hamas aan de macht. Internationaal wordt Hamas als terreurorganisatie beschouwd. Wat is het doel van Hamas? En waarom laait het geweld tussen Hamas en Israël weer op? Klik op de foto op naar de story te gaan. 

Story over de Palestijnse beweging

Wat is Hamas?

Machtsstrijd in het Midden-Oosten

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

De geopolitieke relaties in het Midden-Oosten zijn complex. Al is het maar omdat onderlinge verhoudingen vele honderden jaren terug gaan. Kennis over de koloniale geschiedenis, religie en verschillen tussen etnische groepen geeft meer duidelijkheid. Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over de landen en partijen in het conflict

Benjamin Netanyahu

Benjamin Netanyahu is de premier van Israël. Hij staat bekend als uitgesproken rechts en is tegenstander van een onafhankelijke Palestijnse staat. Klik op de afbeelding om de rest van de story te lezen op NPO Kennis.

Story over de leider van Israël

Wie is Benjamin Netanyahu?

Met ingang van het boerkaverbod is het niet meer toegestaan om in publieke gebouwen en het openbaar vervoer je gezicht te bedekken. Op die plekken mogen vrouwen dus geen boerka of nikaab meer dragen. Wat voor invloed heeft dit op moslima's en op de samenleving?

Scrollverhaal over het boerkaverbod

Beperkt of bevrijd?

Het Midden-Oosten

Met het Midden-Oosten bedoelen we landen in Zuidwest-Azië en Noord-Afrika. Het Midden-Oosten kent een bewogen geschiedenis van revoluties, opstanden en conflicten.

Naar de interactive Het Midden-Oosten

In de jaren 70 van de vorige eeuw wordt Iran geleid door de Sjah, een soort koning die het land naar westers model wil moderniseren. De Sjah wordt door de islamitische bevolking gehaat en dat is het fundament voor een staatsgreep. In 1979 wordt de Sjah verdreven en neemt de religieuze ayatollah Khomeini de macht over. Iran is voortaan een islamitische republiek.

Televisie en computer

De islamitische revolutie in Iran

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Schaatsende kinderen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.