Name: Hebban olla vogala
Uploaded: 2012-07-10T22:00:00+02:00
Duration: 3 min
Description: In de Middeleeuwen zag Nederland er nog heel anders uit dan nu. Het is leeg met hier en daar kastelen en nederzettingen. Er wordt nog weinig geschreven, alleen af en toe in kloosters. Rond 1100 werd de eerste literatuur geschreven in vorm van een versregel uit een liefdesliedje.

Klas 4/5/6

Als het Nederlands zich begint te ontwikkelen, is ons land een nog nauwelijks in cultuur gebrachte delta aan de Noordzee. Hier en daar wonen plukjes mensen in het veen-, moeras en boslandschap. Een handvol kloosters en kastelen, en een paar stadjes die zo klein zijn dat ze die naam nog nauwelijks waard zijn; dan heb je het wel gehad. Voor zover er al geschreven wordt, is dat vooral in de kloosters, waar heel wat monnikenwerk verricht wordt. 
En soms heeft een kasteelheer een klerk in dienst om de administratie te verzorgen. Uit die cultuur zijn de oudste geschriften uit onze streken overgeleverd: boeken, oorkondes, rekeningen en wetsteksten, bijna allemaal in het Latijn. Maar soms hadden de schrijvers van die officiële stukken niet genoeg aan Latijn. Dan zie je ineens flarden Oudnederlands, dan voel je heel even het volle leven van die tijd, waar het Latijn misschien geen woorden voor had. Het is een aardig Oud-Nederlands woordenboek dat je op die manier bij elkaar kunt rapen in allerlei bronnen, van een muderkin ofwel moedertje tot een wada of wad, voor een doorwaadbare plaats in een rivier. En wij vragen ons natuurlijk af: is er met die woorden ook literatuur gemaakt? Het antwoord komt omstreeks 1100, met een complete versregel, dertien woorden uit een liefdesliedje. De regel werd als pennenproef neergeschreven door een Vlaamse monnik die in Engeland in een klooster zat. Zijn dagelijks leven was grotendeels gevuld met het overschrijven van Latijnse en Oudengelse teksten. Af en toe moest hij de ganzenveer waarmee hij schreef aanscherpen. Op de laatste bladzijde van het boek dat hij aan het maken was, probeerde hij uit of zijn pen weer goed schreef, alvorens verder te werken. In zo'n geval schrijf je vaak het eerste dat je te binnen schiet. Bij onze monnik was dat een liefdesversje dat hij nog uit zijn jeugd in Vlaanderen kende: Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic anda thu, wat unbidan we nu? Een romantische liefdesverklaring in het Oud-Nederlands: “Alle vogels zijn begonnen te nestelen, behalve jij en ik, waar wachten wij nog op?” Daar is het begin van onze literatuurgeschiedenis. We zijn meteen in de stemming.


Klas 1/2/3

Welkom in Lokaal 69! Dit virtuele biologielokaal draait om seks: van de eerste keer zoenen tot porno en standjes. Op school gaat seksuele voorlichting vaak vooral over het voorkomen van een soa of zwangerschap. Ook heel belangrijk, informatie daarover vind je in de schoolplaat bij de rode telefoon. Maar seks is veel meer dan dat! Lokaal 69 gaat daarom over bijvoorbeeld fijne seks, diversiteit en grenzen aangeven. Kijk rond en klik op de neon markers voor alle leuke video’s, quizzen en weetjes. In de lesbrief voor docenten staan handige tips om de schoolplaat te gebruiken in de klas.

Interactieve schoolplaat over seksualiteit

Lokaal 69

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Als je verliefd bent, voel je vlinders in je buik en kun je je intens gelukkig voelen. Maar je kan ook nachten wakker liggen en geen hap door je keel krijgen. Wat doet verliefdheid allemaal met je? 

Story over vlinders in je buik

Wat doet verliefd zijn met je?

De geschiedenis van Nederland in 10 afleveringen, vanaf het moment dat de eerste bewoners zich er vestigden tot nu. Inclusief lesbrief en interactieve tijdlijn.

Programmaheaders

Programmalogo's

Het verhaal van Nederland in de klas

Naar de website bij Het verhaal van Nederland

Hoe is Nederland geworden zoals het nu is? Onze geschiedenis heeft nog steeds invloed op hoe wij leven en wat we belangrijk vinden. Deze tijdlijn neemt je mee door de tien tijdvakken, van de jagers en boeren uit de prehistorie tot de bevrijders en bezetters uit de Tweede Wereldoorlog.

Tijdlijn over de geschiedenis van ons land

Het verhaal van Nederland

We lezen steeds minder. Terwijl lezen juist belangrijk is om mee te kunnen doen in de maatschappij. En een boek kan je anders laten denken over andere mensen en culturen. Lees meer over lezen in de story op NPO Kennis.

Story over het belang van een goed boek

Waarom is lezen belangrijk?

Hebban olla vogala

Speel de quiz over Hebban olla vogala

In de Middeleeuwen zag Nederland er nog heel anders uit dan nu. Het is leeg met hier en daar kastelen en nederzettingen. Er wordt nog weinig geschreven, alleen af en toe in kloosters. Rond 1100 werd de eerste literatuur geschreven in vorm van een versregel uit een liefdesliedje.

Leesvaardigheid

Steden en staten

Het eerste geschreven Nederlands

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.