Name: Geen woning, geen kroning!
Uploaded: 2023-05-17T15:20:00+02:00
Duration: 8 min 18 s
Description: In de jaren 80 van de vorige eeuw wordt de moeder van Koning Willem-Alexander, Beatrix, gekroond tot koningin. Op dat moment breken er onder de kraakbeweging en sympathisanten hevige protesten uit, wat uitloopt op een veldslag. Politie en ME houden ternauwernood stand tegen de demonstranten die aandacht willen voor de woningnood. ‘Geen woning, geen kroning’, is de leus.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

"U moet niet ingrijpen! Niet ingrijpen!" Dat is gemist en men greep wel in. Maar gemist? Gemist: niet gehoord, omdat wij waarschijnlijk gestoord hebben. In overleg met haar, hoop ik af te treden op 30 april aanstaande, op mijn verjaardag. De troonswisseling, 1980. Die moest een feest worden voor iedereen. Maar werd een veldslag tussen krakers en ME. 270 gewonden, een stadsoorlog zoals ons land nooit had gezien. Hoe kon dat? "Geen woning, geen kroning" is een heel duidelijke message en dat begreep iedereen ook goed. Ook de heer Wiegel toentertijd. Ik ben er van overtuigd dat ons volk in over grote meerderheid wil...dat die 30e april een feestelijke dag wordt. Het moet ook een feestelijke dag zijn. En ik wil in alle nadruk zeggen dat ik het niet aanvaardbaar vindt als er elementen zouden proberen...die dag te maken tot een dag met de rellen. Dat kan niet worden aanvaard. En dan is het zover 30 april 1980 -Lange dag waarschijnlijk? Dat zien we vanzelf wel. -Verwacht u dat er wat gebeurt vandaag? Nee, helemaal niks. Zal wel rustig blijven. We zijn voorbereid op lang stilzitten. Mijn taak als bataljonscommandant was om ervoor te zorgen, dat voorkomen zou worden...dat honderden, duizenden demonstranten waaronder altijd een deel kwaadwillenden... zou kunnen doordringen naar de Dam om daar de plechtigheden te verstoren. In de Groote Keijser wordt intussen een geheim wapen instelling gebracht. De nacht van tevoren kwamen we uit Den Bosch met de stoorspullen in kisten geladen. En we zijn gewoon via de voordeur naar binnen gegaan. Hebben de boel geïnstalleerde op het dak. De antennes neergezet en...de spullen uitgeprobeerd. En wij stonden dus klaar om te beginnen. Je kan nooit voorspellen wat er gaat gebeuren. Nooit. Maar als de sfeer juist is...weet je hoeveel kans je gaat maken. Dat het te allen tijde een succes gaat worden. Bovendien: je wilde een confrontatie, je wilde iets duidelijk maken op die dag. Het is 11 uur. Terwijl op de dam de oude en de nieuwe koningin zich aan het publiek vertonen...wordt in de Kinkerbuurt een leegstaand kantoorpand gekraakt. Die ochtend kreeg ik op een bericht binnen dat er in de Kinkerstraat het nodig aan de hand was. Er waren veel mensen op straat, er was gekraakt en toen heb ik gevraagd aan... de troepen van Dorst of die daar een kijkje wilde nemen om te zien of er zouden moeten optreden. Daar namen ze als het ware bezit van het kruispunt. De politie had geëist dat, dat kon wel dat...ze daar midden op de straat demonstreerden of aanwezig waren, maar het tramverkeer moest kunnen doorrijden. En ik had liever gehad dat één wagen was geweest, maar er kwamen plots een heleboel wagens daar. Dus dat was eigenlijk een misverstand wat daar was...waar ik misschien een beetje schuld aan heb gehad. Omdat ik met dat niet gerealiseerd heb...dat onmiddelijk al die ME-wagens de lont zouden zijn waarmee het vuur werd aangewakkerd. Het is 13 uur. Terwijl de genodigden zich klaarmaken voor de inhuldiging in de Nieuwe Kerk, verzamelen zich steeds meer demonstranten...op het Waterlooplein. Ik ben toen die Blauwbrug opgelopen, ik dacht ik moet dat stoppen! Want straks gaat hij hele meute naar de Dam en dan zijn de rapen gaar! En ik zag toen dat er een stel bij waren, een stuk of vijf, die de Roverhoofdmannen waren, die de troepen...aanvoerden. Dat zie je op een gegeven moment, dat stralen die lui uit. Toen ben ik dus die Blauwbrug opgelopen en iets voorbij het midden heb ik gezegd: 'Laten we in godsnaam praten'. Maar laten we dan praten over een route. Hou ze in ieder geval zoveel mogelijk aan de praat want elk moment dat we nu tijd kunnen winnen, is meegenomen. Er waren teveel mensen op een gegeven moment, mensen die te lang wachtten, die wilden gaan lopen. En met lopen is nog steeds niks gebeurd, maar dan is er gelukkig altijd nog een politiecordon...of een stomme ingreep van de overheid die veroorzaakte de vlam in de pan. Er was activiteit vanuit de politietroepen achter mij. Ik zag dat niet, natuurlijk. Ik stond met mijn rug daar naartoe. Maar die knapen, die paar honderd, die zagen dat wel. Hun tactieken, die bleven me verbazen. Een stel paarden een woedende massa insturen, je bent gek! Waterlooplein gedeeltelijk ontruimd, maar we staan onder zware druk. Assistentie kunnen we altijd hebben, want het gaat er hier ruig toe, over! U moet kort praten! Er werd veel te veel gepraat, geouwehoerd door mensen die... een beeldverslag gingen doen van wat ze zagen. En dan is zo'n frequentie maar bezet. Volkomen chaos: alle berichten door elkaar heen. En niemand wist meer precies wat er aan de hand was, wat er eigenlijk moest gebeuren. Iedereen deed maar wat. Radiostilte voor allen! Radiostilte voor allen! De autonomenactie was een groot verrassingspakket. Je kunt daar geen script opschrijven. Dat was een wens: Het moet van begin af aan tot confrontaties leiden. En het was chaotisch, maar een confrontatie. Dus dat was de bedoeling. Daar moeten we niet omheen praten... of hypocriet over zijn. Dat is wat de bedoeling was en dat is wat gekregen hebben. De wagens worden nu aangevallen. Wilt u ze tegenhouden, voordat ze de Dam op gaan...dan moet dat heel vlug gebeuren, over! Maar in geval van uiterste nood, zou men gebruik maken van  pistool en karabijnvuur. -Was er een schietinstructie?Ja! En waren dat nog dingen om te storen? Ja, dat is het eerste wat je stoort natuurlijk: geweldsinstructies! Dan denk je: 'Nou ga ik een bericht krijgen' en dat was alleen maar: Een soort slurf er overheen, zal ik maar zeggen. Nou, dat was alles. Toen hebben wij als de bliksem die nieuwe binnenring opgezet. Dat was dus voor ons de uiterste terugtrekking. Verder terug, gaan we niet. Hier blijven we staan. Er zijn relatief heel weinig gewonden gevallen. Nou, toch tientallen agenten waarvan veel met zware bot- en kaakfracturen. Dat was vaak niet niet door stenen gooien alleen, maar ook door harde confrontaties. En je moet zien hoeveel mensen...aan de andere kant afgevoerd werden. Als je een stad hebt, waar tienduizenden mensen op afkomen...waar ook al 6000 politieagenten en militairen klaarstonden, misschien veel meer? Dan zijn die enkele tientallen, dat is niets. Dat is een bijkomstigheid!

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Actievoerders die zich vastlijmen aan gebouwen, soep over kunstwerken heen gooien of snelwegen blokkeren: de acties van Extinction Rebellion halen vaak het nieuws. Hiermee willen ze aandacht vragen voor klimaatverandering. Wie zit er achter Extinction Rebellion? Klik op de afbeelding om de story te lezen. 

Story over een vreedzame klimaatbeweging

Wat is Extinction Rebellion?

De Zweedse Greta Thunberg is het gezicht van de wereldwijde klimaatbeweging. Ze doet mee aan klimaatprotesten over de hele wereld en geeft vurige speeches. Meer weten over Greta? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de jonge klimaatactiviste

Wie is Greta Thunberg?

Geen woning, geen kroning!

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden (NTR), speciaal voor gebruik in de klas.

Programmaheaders

Programmalogo's

Andere Tijden in de klas

Andere Tijden

In de jaren 80 van de vorige eeuw wordt de moeder van Koning Willem-Alexander, Beatrix, gekroond tot koningin. Op dat moment breken er onder de kraakbeweging en sympathisanten hevige protesten uit, wat uitloopt op een veldslag. Politie en ME houden ternauwernood stand tegen de demonstranten die aandacht willen voor de woningnood. ‘Geen woning, geen kroning’, is de leus.

Televisie en computer

In opstand tegen de woningnood

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.