Name: Een samenwerkingsverband van Europese landen
Uploaded: 2025-12-11T00:00:00+01:00
Duration: 11 min 20 s
Description: Van het verwoeste Europa na de Tweede Wereldoorlog tot toppen in Parijs, Rome en Maastricht: stap voor stap groeit een samenwerking tussen landen die ooit tegenover elkaar stonden. Grenzen gaan open, de euro wordt ingevoerd en een nieuwe oorlog lijkt verder weg dan ooit. Maar er bestaat ook euroscepsis, niet iedereen is blij met de EU.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

1992. In Maastricht komen een aantal belangrijke Europese leiders bij elkaar. Ze sluiten het verdrag van Maastricht en daarmee is de Europese Unie geboren. Wat is dit voor samenwerking en wat is er sindsdien veranderd in Europa? Laten we even terugspoelen. We gaan terug naar de jaren veertig van de vorige eeuw. Na twee grote wereldoorlogen ligt Europa in puin en is het continent verdeeld in oost en west. “Nooit meer oorlog,” zeggen een aantal West-Europese leiders. En ze besluiten om voortaan meer samen te werken om nieuwe oorlogen in de toekomst te voorkomen. In 1951 komt daarom een aantal Europese leiders bij elkaar in de Franse hoofdstad Parijs. België, Nederland Frankrijk, Luxemburg, Italië. En West-Duitsland doet mee. Want dat land is dan opgedeeld in oost en west. De zes landen richten in Parijs de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op: de EGKS. Kolen en staal zijn namelijk belangrijke grondstoffen voor oorlogsmaterieel. En door in deze industrieën nauw samen te werken wordt een oorlog tussen de zes landen dus praktisch onmogelijk gemaakt. De samenwerking in de EGKS smaakt naar meer. En daarom maken de zes landen een paar jaar later in Rome nieuwe afspraken waarmee ze de samenwerking willen uitbreiden. Ze richten de Europese Economische Gemeenschap op: de EEG. En de Europese Atoomenergie Gemeenschap: Euratom. Samen met de EGKS worden de drie instanties een paar jaar later samengebracht onder één naam: Europese Gemeenschappen. De EG. Door de EG groeit de welvaart in West-Europa in rap tempo. Handelen over de grenzen is ineens een stuk makkelijker en goedkoper. En dat geeft de landen die meedoen een grote boost. Die welvaart spreekt ook anderen aan. Al snel sluiten het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Denemarken en later ook Griekenland, Portugal en Spanje zich aan. In 1986 bestaat de EG uit twaalf lidstaten. En ze opereren onder een gezamenlijke vlag. Die ken je vast wel. Maar dan, in 1989 valt de Berlijnse Muur. Het einde van de Koude Oorlog en een verdeeld Europa. West- en Oost-Duitsland worden herenigd. En Oost-Europa, dat lange tijd achter een muur van prikkeldraad lag het IJzeren Gordijn, is nu weer open. Heel Duitsland is nu lid van de EG. En daarmee is het ineens de grootste en machtigste lidstaat. En daar is niet iedereen blij mee. Vooral het Verenigd Koninkrijk is wantrouwend. Ze vrezen dat Duitsland, dat de agressor was in de Eerste- en Tweede Wereldoorlog. Opnieuw de Europese stabiliteit in gevaar kan brengen. Die nieuwe situatie in Europa vraagt om serieuze beslissingen over veiligheid en buitenlandse betrekkingen. En dit is een heel spannend moment, want er staat heel veel op het spel. Dit is ruim twee jaar na de val van de Berlijnse Muur, waarin het Europa van de Europese integratie, dan nog West-Europa zich moet positioneren in een totaal nieuwe wereldorde. Want wat duidelijk aan het worden is, is niet alleen dat die muur gevallen is en dat Duitsland ondertussen al één land geworden is. Maar dat ook de periode van de Koude Oorlog voorbij is. En dat de Sovjet-Unie implodeert. En de Amerikanen bemoeien zich actief met de toekomst van Europa. Dat West-Europa vooral ook westers moet blijven en dus een partner van de Verenigde Staten, lid van de NAVO moet blijven, is een cocktail van allerlei internationale spanningen die samenkomen op de top van Maastricht. In 1992 komen de twaalf lidstaten bijeen in Maastricht. De EG wordt vanaf nu de Europese Unie. De lidstaten spreken af om naast economische ook meer politieke samenwerking aan te gaan. Met name op het gebied van buitenlands beleid, veiligheid en justitie. Na Maastricht vinden er grote veranderingen plaats. Zo gaan 1995, door het Schengen akkoord, de grenzen van veel lidstaten open. Grenscontroles verdwijnen grotendeels. En EU-burgers kunnen voortaan vrij reizen tussen de deelnemende landen. Dit maakt ook de weg vrij voor werken in een ander EU land. En daarnaast komt er een gezamenlijke munteenheid, de euro. Voorheen had elk Europees land namelijk nog een eigen munt, zoals de gulden in Nederland. De frank in Frankrijk. En de Duitse mark. Op 1 januari 2002 is het zover. Net na de jaarwisseling haastten de mensen zich richting de pinautomaten. Voor het eerst komen hier eurobiljetten uit. En vanaf dan kun je in bijna heel Europa met deze munt betalen bij alle geldautomaten in Maastricht. Net als overal in Nederland stonden de hele dag door mensen in lange en kortere rijen vol verwachting van die eerste euro's. Lekker dun, ik moet het afgeven. Ieder de helft. Lekker, had ik er maar wat meer. 50, 100: dus 200 ballen dik. Er zou een watermerk op moeten staan als je ze tegen het licht houdt. Dus dat staat erop. Die andere moet ik nog even thuis checken. Ik ga ze nu uitgeven. In 2004 vindt een nieuwe grote uitbreiding plaats. Een aantal landen die eerst achter het IJzeren Gordijn lagen worden goedgekeurd als nieuwe lidstaten. Dit moment wordt ook wel de Big Bang genoemd. De grootste uitbreiding tot nu toe. Maar liefst tien landen sluiten zich aan. Het is een hoogtepunt in vrede en hereniging na al die jaren Koude Oorlog. In 2007 worden ook Bulgarije en Roemenië lid. En met Kroatië in 2013 telt de EU 27 lidstaten in totaal. Europa is in jubelstemming. En de EU voelt zich machtiger dan ooit. Maar na tijden van vooruitgang komt de Europese samenwerking dan toch onder druk te staan. Door de wereldwijde economische crisis in 2008 krijgen verschillende lidstaten het zwaar. Zoals Griekenland. En door de open grenzen, zoeken ook Oost-Europeanen werk in West-Europese landen. En dat wordt niet door iedereen gewaardeerd. En dan nog iets. In sommige landen zijn er mensen die vinden dat hun land te veel macht heeft afgestaan aan de EU. Sommige mensen zijn bang dat hun nationale identiteit en cultuur verdwijnen in het grotere geheel van Europa. Op 31 januari 2020 leidt die zogenaamde euroscepsis tot een uniek moment. De Brexit. Het is een grote schok. Het Verenigd Koninkrijk is de eerste lidstaat die uit de EU stapt. Het bestaansrecht van de EU is daarmee ineens niet meer zo zeker. Want als de Engelsen kunnen, kan het overal gebeuren. En ook in andere landen wordt er gesproken over een exit. Het Verdrag van Maastricht markeert het ontstaan van de Europese Unie. Na eerdere afspraken worden nu echt serieuze stappen gezet in de Europese samenwerking. Dankzij de EU hebben we de euro, kunnen we vrij reizen, heeft de economie een boost gekregen en sindsdien is er geen oorlog meer geweest tussen de lidstaten. Maar het is toch een mirakel dat er ineens 27 landen bij elkaar gaan. Ik zegen dat. Ik ben er elke dag nog dankbaar voor. In mijn tijd, dacht u dat ik ooit gedroomd had dat in mijn leven een land als Polen aan mijn kant zou komen? Ik zou zeggen dat is iets voor de volgende eeuw, misschien. Maar dat bleek niet. Bent u optimistisch over Europa? Ik ben diep dankbaar. Stel dat we het niet hadden. Stel dat we geen euro hadden met deze financiële crisis. Je moet het je niet indenken. Dan zou dus de Italiaanse lira, de peseta en alles zou tegen elkaar uitgespeeld worden. De chaos zou nog honderd keer groter zijn. Nee. Wees blij met wat je hebt. Tel je zegeningen. Ondanks de tegenslagen en wisselende gevoelens over de EU zien nog steeds veel landen de meerwaarde in van EU-deelname. Ook nieuwe landen hebben zich gemeld om lid te worden. Zoals Bosnië en Herzegovina en Oekraïne. Er zijn veel positieve aspecten aan de EU, maar toch blijven er mensen sceptisch over Europese samenwerking. En hierdoor staat ook vandaag de dag de EU onder druk.

Wat weet jij over het ontstaan en de werking van de Europese Unie? Doe de quiz en kijk of jij alle antwoorden weet. 

Quiz over de EU

Wat weet jij over de Europese Unie?

Van 1914 tot 1918 woedt in de wereld de ‘Eerste Wereldoorlog’. Nederland doet niet mee aan de oorlog en blijft neutraal. Maar voor veel andere landen wordt deze oorlog gezien als ‘de grote oorlog’. Een oorlog met miljoenen slachtoffers.

Quiz over de ‘grote oorlog’

Wat weet jij over de Eerste Wereldoorlog?

Nooit meer oorlog: dat is het idee waarmee zes landen in 1951 de EGKS oprichten: de voorloper van de EU. Hoe heeft de EU zich door de jaren heen ontwikkeld? En welke landen zijn er bijgekomen en weggegaan? Deze tijdlijn geeft een chronologisch overzicht. 

Tijdlijn over de Europese eenwording

De Europese Unie

Voordat Oekraïne werd aangevallen door Rusland in 2022, was het een onafhankelijk land. Maar door de jaren heen is Oekraïne vaak de speelbal geweest van andere grootmachten, zoals de Sovjet-Unie van Stalin. Meer weten? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de geschiedenis van Oekraïne

Hoe is Oekraïne ontstaan?

Waarom is de EU opgericht?

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Wat leidde tot de Eerste Wereldoorlog? Wat is er gebeurd tijdens de Cubacrisis en waarom stond er een grensmuur middenin Berlijn? In FF terugspoelen kijken we terug naar het verleden. Wat is er gebeurd en wat zijn de gevolgen?

FF terugspoelen programma afbeelding

FF terugspoelen

Van het verwoeste Europa na de Tweede Wereldoorlog tot toppen in Parijs, Rome en Maastricht: stap voor stap groeit een samenwerking tussen landen die ooit tegenover elkaar stonden. Grenzen gaan open, de euro wordt ingevoerd en een nieuwe oorlog lijkt verder weg dan ooit. Maar er bestaat ook euroscepsis, niet iedereen is blij met de EU.

Een samenwerkingsverband van Europese landen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.