Ja, iedereen vindt een betaalbare auto fijn. Alleen ja, wat is daar dan de echte prijs van? Daar moet je toch over nadenken denk ik. Chinese autofabrikanten willen graag veel elektrische auto's verkopen in Europa. De Chinese modellen zijn goedkoper en volgens kenners rijden ze ook prima. Toch zien mensen ook bezwaren tegen die opmars van Chinese auto's. De fabrikanten zouden bijvoorbeeld steun krijgen van de Chinese staat. Dat is valse concurrentie en er gaan ook verhalen rond over dwangarbeid en spionage. Ja, dat is Chinees comfort. Dat is lekker zacht, zompig, zouden wij zeggen. Kijk, het is de tweede economie ter wereld en ik denk niet dat we überhaupt in de positie zijn om die met pek en veren in de hoek te zetten. Je vertrouwt de Chinezen voor geen meter. Totaal niet. Alle auto's zijn een soort computers op wielen met heel veel software, heel veel sensoren. Maar de kans op hacking en het doorspelen van die informatie naar China is heel groot. Dus met kans op spionage en sabotage. En dat moeten we echt voorkomen.
De Chinezen hebben inmiddels een grote voorsprong als het gaat om het maken van betaalbare auto's. Build your Dreams is één van die merken in China, zelfs groter dan Volkswagen en wereldwijd groter dan Tesla. VVD Europarlementariër Caroline Nagtegaal van Doorn ziet twee hele grote bezwaren: ongewenste spionage-activiteiten en ongeoorloofde staatssteun. Nou ja, wat je nu ziet dat eigenlijk Chinese auto's tegen lage prijzen dus onder de kostprijs worden gedumpt op de Europese markt. En dat komt door de grote hoeveelheid staatssteun die ze krijgen. Er is berekend dat in de afgelopen zeven jaar bijna $60 miljard aan Chinese overheidssubsidies wordt gegeven aan de Chinese auto-industrie. Dat is wel een zorgelijke ontwikkeling en daar kan je als Europa en als bedrijven niet tegenaan concurreren. Eerlijk gezegd geloof ik het niet om de eenvoudige reden dat China zeker bedrijven steunt, maar bedrijven die het nodig hebben om wat voor reden dan ook. En als autobedrijven in China iets niet nodig hebben, is het subsidie, want ze draaien gewoon allemaal hartstikke goed. Autojournalist Frank Jacobs relativeert de bedreigingen vanuit China. Al die nieuwe toetreders op de markt zijn doodgewone concurrenten en de Europese industrie zal ze ook zo moeten behandelen. 1,5 miljard Chinezen moesten van de fiets of de ezel naar de auto toe. Nou, die groei, die vlakt nu wat af. De capaciteit, de productiecapaciteit is er wel naar. Dus de Chinezen hebben gewoon overcapaciteit op dit moment. En he, wat toevallig, Wij kunnen tegenwoordig goede elektrische auto's maken en laat er aan de overkant van de wereld een continent zijn waar ze vanaf 2035 alleen nog maar elektrische auto's mogen kopen. Ja één en één is twee natuurlijk. Die Chinezen zijn niet gek. Maar die Chinezen hebben wel een heel ander wereldbeeld. In de regio Xinjiang worden naar schatting 1 miljoen Oeigoeren opgesloten in kampen en heropvoedingsgestichten vanwege hun geloof. Alle grote automerken ter wereld zijn actief in Xinjiang vanwege de enorme aluminiumindustrie waarin Oeigoeren gedwongen worden te werken. We kunnen niet zomaar vanuit China dingen accepteren. We moeten eisen stellen als Europa en Nederland ook. Europa kan eisen stellen aan producten die uit China komen. Human Rights Watch stelde onlangs vast dat de vijf grootste automerken, ook Europese, vuile handen hebben als het gaat om dwangarbeid. En ons rapport richt zich op de vijf grootste autobedrijven ter wereld. We hebben er al wat aangeschreven, zijn gesprekken geprobeerd aan te gaan, maar alleen Volkswagen is met ons om de tafel gegaan en bijvoorbeeld Toyota en BYD hebben niet eens gereageerd op onze vragen, dus dat geeft wel aan hoe weinig transparantie er is in die sector. De Europese Unie is vergevorderd met de zogenaamde productieketenwet, die voorschrijft dat bedrijven wettelijk verantwoordelijk zijn voor alle stappen in het productieproces. Juist autoland Duitsland lijkt op het laatste moment die wet te willen blokkeren.
Ik sprak een tijdje geleden met de CEO van Mercedes. Ik stelde hem ook die vraag van; hoe zeker weet u dat alles wat er al die grondstoffen van in die Mercedes Elektro Mercedes koosjer zijn? En toen zei hij heel eerlijk, hij zei: ik kan niet elke stap controleren. Wij hebben allerlei protocollen over, afspraken, contracten. Wij monitoren ook. We hebben een speciale klachtenlijn voor als iemand twijfels heeft. Maar ik kan niet elke stap, elke korrel grondstof kan ik niet controleren. Dat is nou eenmaal zo.
Maar autogigant Volkswagen overweegt op dit moment onder druk van publiciteit zich terug te trekken uit een samenwerkingsverband in Xinjiang, waar een testbaan werd aangelegd door dwangarbeiders. Ja, laten we hopen dat er vanuit het publiek, de publieke opinie enorme druk ontstaat op bedrijven ook om gewoon bedrijfsprocessen aan te passen en niet meer te zeggen oké, een joint venture van ons produceert in China en daar hebben we wat minder over te zeggen. Nee, daar heb je wel degelijk wat over te zeggen. Je kunt als bedrijf tegen autoriteiten ook zeggen; we accepteren geen dwangarbeid in waar dan ook in onze productieketen. Dat zou de inzet moeten zijn.
En dan is er nog die kwestie van mogelijke spionage en sabotage. Een moderne auto is feitelijk een modem op wielen, draadloos verbonden met de hele wereld. En dat is gevaarlijk als het om de Chinezen gaat, zegt Carolien Nagtegaal van Doorn. Dan weten de Chinezen waar ik in de file sta. Nou en?
Nou, het is er nog erger. Op het moment dat je in je auto stapt en je koppelt je telefoon bijvoorbeeld aan je auto. Dan kunnen ze letterlijk alles uit je telefoon trekken. Dus de kans op het verkrijgen van al die data, dat maakt het natuurlijk extreem gevaarlijk. En het komt ook met name dat in China een wet is sinds 2017. Vanuit de inlichtingendienst die letterlijk verplicht dat bedrijven de informatie moeten doorgeven aan de inlichtingendienst. Dus dat is een groot risico voor jou als consument, maar zeker ook voor bedrijven die bijvoorbeeld in kritieke infrastructuur zitten. Dus daar moeten we echt waakzaam op zijn. Vandaar ook dat de VVD Europarlementariër waarschuwt dat bepaalde bedrijven of politici absoluut niet met Chinese auto's op pad gaan.
Ik zou het sterk ontraden dat de leden van ons eigen kabinet of onze minister-president, maar denk ook aan een CEO van de haven van Rotterdam of ASML, dat die in een Chinese auto gaat rijden met dat risico bij zulke belangrijke bedrijven met staatsgeheimen, bedrijven van onze vitale kritieke infrastructuur, dat die in dit soort auto's gaan rijden. Het eerste gevoel is heel goed hoor, het is gewoon fijn materiaal en zo en het ziet er degelijk uit. Ik zeg, ik vind hem tamelijk zompig, maar voor de rest is het een prettige auto.
