Name: De eerste Nederlandse romans
Uploaded: 2011-01-05T23:00:00+01:00
Duration: 4 min 21 s
Description: De briefroman is de voorloper van de huidige romans. Maar wat is eigenlijk een briefroman?

Klas 4/5/6

Een regelrechte literaire sensatie. Dat is de briefroman. Daarin lees je alleen brieven die de hoofdpersonen elkaar schrijven. Een geniale literaire truc om de gebeurtenissen uit verschillende perspectieven te laten zien., de bedenker van het nieuwe genre, Samuel Richardson, laat de brieven schrijven door gewone, herkenbare burgers! Zijn romans worden stuk gelezen omdat ze zo realistisch zijn. En dan verschijnt in 1782 een Néderlandse briefroman over een jong meisje: Sara Burgerhart. ‘Niet vertaalt’ staat er op de titelpagina. Het boek is geschreven door twee vrouwen: Elisabeth Wolff en Aagje Deken. "Ons hoofddoel is aan te tonen: dat een overmaat aan levenslust, en de daaruit voortvloeiende sterke hang naar verstrooiend vermaak de beste meisjes vaak in gevaar brengt om zich in de meest afschuwelijke rampen te storten." Hoe jeugdig enthousiasme kan leiden tot rampen, krijgt de lezer uitgelegd in 175 brieven, geschreven door 24 personen. Wat is het dilemma van Sara, de hoofdpersoon in de briefroman? Ze wordt opgevoed door een streng godsdienstige tante, maar ze wil niet meer bij die oude tante leven."Vrij, vrolijk en zonder al dat gezeur te leven, dat is mijn enige doel." Sara wil leven! Zichzelf zijn! Daarbij hoort ook: winkelen, uitgaan, en met snelle jongens omgaan. Zoals met de aristocratische R., die ze, diep in haar hart, wel als een geschikte man ziet.Maar deze R. vertrouwt zijn vriend toe:  "Trouwen? Ben je helemaal gek? Ik zal, denk ik, tot zo’n wanhopige daad nooit komen. Vrijheid is de prikkel der liefde: dat weet je, is mijn spreuk."
Tot Sara dringt dit pas door, als ze bijna door R. wordt verkracht. Wolff en Deken waarschuwen: "Dit raad ik alle denkende wezens aan: “Speel niet met Leeuwen, ook niet als zij u strelen. "Alle hartstochten benevelen het oordeel", aldus Wolff. Ze wist waar ze het over had, want toen ze 17 was, liet ze zichzelf ontvoeren door een minnaar die niet echt in haar geïnteresseerd was en haar achterliet met een gebroken hart. Daarna trouwde Elisabeth met dominee Wolff, die 30 jaar ouder was. In 1783 verschijnt Julia, een roman die minstens zoveel opzien baart als Sara Burgerhart. Dat komt niet door het verhaal, want dat is niet echt bijzonder. Eduard en Julia worden verliefd op elkaar, maar Julia’s vader geeft geen toestemming voor een huwelijk. Het boek trekt vooral de aandacht omdat de auteur, Rhijnvis Feith, nog dichter op de huid van zijn hoofdpersonen kruipt. Hij beschrijft bijna niets anders dan gevoelens! "Verlaat mij – verlaat mij, mijn Eduard! – Zelfs de afstand tussen twee werelddelen zal onze zielen niet kunnen scheiden." Eduard is de wanhoop nabij: "Ach! Als zij mijn' dood geëist had, ik zou haar gehoorzaamd hebben – ik zou de dolk gekust hebben, die haar hand mij aanbood, en stervende haar gezegend hebben ...." Als Julia onverwacht sterft, denkt Eduard dat hij gek wordt. "Ja! Ik ben er – ik had de pen opgepakt om u mijn …. ach! geen woord drukt mijn ellende uit – onherstelbaar – on – her – stel--- baar - - mijn hart breekt – ik kan niet meer! …" Maar dankzij zijn geloof en zijn verstand hervindt hij zich: "Ik heb mijn rust terug [...] gelukkig maar dat mijn hart eindelijk naar de taal van Godsdienst en Rede heeft geluisterd!" Feith is dankzij zijn debuutroman in één keer beroemd, hoewel niet iedereen gecharmeerd is van zijn sentimentele stijl.

Klas 1/2/3

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

We lezen steeds minder. Terwijl lezen juist belangrijk is om mee te kunnen doen in de maatschappij. En een boek kan je anders laten denken over andere mensen en culturen. Lees meer over lezen in de story op NPO Kennis.

Story over het belang van een goed boek

Waarom is lezen belangrijk?

Als je verliefd bent, voel je vlinders in je buik en kun je je intens gelukkig voelen. Maar je kan ook nachten wakker liggen en geen hap door je keel krijgen. Wat doet verliefdheid allemaal met je? 

Story over vlinders in je buik

Wat doet verliefd zijn met je?

Welkom in Lokaal 69! Dit virtuele biologielokaal draait om seks: van de eerste keer zoenen tot porno en standjes. Op school gaat seksuele voorlichting vaak vooral over het voorkomen van een soa of zwangerschap. Ook heel belangrijk, informatie daarover vind je in de schoolplaat bij de rode telefoon. Maar seks is veel meer dan dat! Lokaal 69 gaat daarom over bijvoorbeeld fijne seks, diversiteit en grenzen aangeven. Kijk rond en klik op de neon markers voor alle leuke video’s, quizzen en weetjes. In de lesbrief voor docenten staan handige tips om de schoolplaat te gebruiken in de klas.

Interactieve schoolplaat over seksualiteit

Lokaal 69

De negentiende eeuw wordt ook wel de ijzeren eeuw genoemd. Er worden bruggen gebouwd en industrieën opgezet. Een eeuw die de basis legt voor het moderne Nederland. Presentatie: Hans Goedkoop. 

Programmaheaders

De IJzeren Eeuw in de klas

NPO Geschiedenis

In de 19e eeuw begint in Nederland de industriële revolutie, ook wel bekend als de ijzeren eeuw. In deze tijdlijn word je meegenomen in belangrijke momenten voor de ijzeren eeuw.

Tijdlijn over de 19e eeuw

De industriele revolutie in Nederland

De eerste Nederlandse romans

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Literatuurgeschiedenis

De briefroman is de voorloper van de huidige romans. Maar wat is eigenlijk een briefroman? 

Leesvaardigheid

Wanneer verscheen de eerste Nederlandstalige roman?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.