Name: Censuur tijdens het communisme
Uploaded: 2009-02-23T23:00:00+01:00
Duration: 3 min 12 s

Klas 4/5/6

Marien van der Heijden: in Rusland heb je in 1917 een revolutie waarin stapsgewijs de communisten de macht grijpen. Dus de communistische partij van Lenin en later Stalin. Dingen moeten vernieuwen en veranderen en voor al die nieuwe initiatieven willen de communisten propaganda maken en daarvoor wordt een heel apparaat in het leven geroepen worden, de staatsuitgeverij en drukkerijen, om affiches te maken. Ze maken heel veel gebruik van affiches. Het is natuurlijk de tijd voor televisie, en praktisch nog geen radio. Beeldpropaganda, dat werkt zeker in een land zoals Rusland waar in de steden en vooral op het platteland ook nog heel veel mensen niet kunnen lezen of schrijven. Dus een beeld, zegt Lenin, spreekt meer dan duizend woorden. Dus je krijgt van allerlei beeldpropaganda voor de coöperatie, dus de landbouw, zelfstandige boeren worden eruit gewerkt en die beleidslijn moet aan de man gebracht worden. Rond 1930 bedenken Stalin en de andere leiders van het politbureau dat het in de Sovjet-Unie tijd is voor een grootschalige aanpak van de landbouw en de industrie en daarvoor bedenken ze de zogenaamde vijfjarenplannen. Ook daarvoor weer zijn enorme propagandacampagnes nodig waar ook weer heel veel met beeld gewerkt wordt: fotografie, film en ook weer de poster, het affiche. En wat je heel veel ziet is dat je daar constructivistische kunstenaars als ontwerper tegenkomt. Constructivisme was een grote verering van dynamische composities, verheerlijking van de techniek, machines zijn mooi goed. Nou is in de jaren rond 1930, dus de jaren waarin dit soort dingen gedaan worden, is een enorme polemiek zou ik het bijna noemen, burgeroorlog gaande op het artistieke front tussen constructivisme en een andere stroming; socialistisch realisme. Die gaat er van uit dat je moet kiezen voor de zichtbare werkelijkheid en die mooier maken dan die is, dat je begrijpelijk moet zijn voor de arbeidersklasse, dat je als kunstenaar niet de baas bent, maar dat de politiek opdracht geeft aan de kunst. En je ziet gaandeweg dat politiek wint, het was voor kunstenaars heel moeilijk om als kunstenaar te leven, en precies te doen wat ze zelf wilden. Dan kreeg je geen staatsopdracht en zo’n schilderij werd ook niet tentoongesteld. Dan was je natuurlijk een verrader en naarmate de jaren dertig verder komen, werd dat steeds meer levensgevaarlijk.

Klas 1/2/3

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Voordat Oekraïne werd aangevallen door Rusland in 2022, was het een onafhankelijk land. Maar door de jaren heen is Oekraïne vaak de speelbal geweest van andere grootmachten, zoals de Sovjet-Unie van Stalin. Meer weten? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de geschiedenis van Oekraïne

Hoe is Oekraïne ontstaan?

Groep 6/7/8

Wat voor dieren leven er in het regenwoud? Wat geloven de mensen in India? En hoever ligt Australië bij ons vandaan? De Wereld Rond neemt je mee naar allerlei landen op de wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

De wereld rond

Rusland is in veel opzichten anders dan Nederland, alleen al vanwege het Russische alfabet. Toch ligt Rusland voor een deel in Europa. Wat weet jij van de geschiedenis van Rusland, de cultuur en het klimaat? Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz over het grootste land ter wereld

Wat weet jij over Rusland?

In vijf korte afleveringen wordt het verloop van de Koude Oorlog verteld. Van het IJzeren Gordijn tot aan de wapenwedloop.

Koude Oorlog in de klas

Naar de website over de Koude Oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog breekt een periode van gewapende vrede aan: de Koude Oorlog. Het kapitalistische Amerika en de communistische Sovjet-Unie komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Dwars door Europa verrijst een IJzeren Gordijn, dat oost scheidt van west. De machtsblokken dreigen met kernwapens, maar tot een echte oorlog tussen Amerika en de Sovjet-Unie komt het niet. In deze tijdlijn zie en lees je alles over de Koude Oorlog: van het oplopen van de spanningen, de wapenwedloop en de ruimterace tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.     

Tijdlijn over de gewapende vrede tussen oost en west

De Koude Oorlog

Hitler in de RIjksdag

In de twintigste eeuw verandert Duitsland onder Hitler in een dictatuur. Wat weet jij van de opkomst van het nationaal-socialisme, de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog? Klik op de afbeelding en test je kennis.

Examenquiz bij geschiedenis voor havo/vwo

Wat weet jij over Duitsland in Europa?

Censuur tijdens het communisme

Lesbrief: Censuur

Het programma Kunstlicht (Next) behandelt vanuit een discipline een cultureel of kunstzinnig onderwerp en belicht daarvan de cultuurhistorische achtergrond. 

Kunstlicht next

Kunstlicht (Next)

In Rusland heb je in 1917 een revolutie waarin stapsgewijs de communisten de macht grijpen. Dus de communistische partij van Lenin en later Stalin. Bij de verankering van de communistische Revolutie in de Russische samenleving hebben kunstenaars een belangrijke rol gespeeld. Deels omdat ze mee wilden helpen, deels omdat ze gedwongen werden. De kunsthistoricus Marien van der Heijden van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis laat aan de hand van affiches zien hoe dat in zijn werk ging. 

Overige kunstvormen

Wereldoorlogen

Kunstenaars onder druk

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Schaatsende kinderen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.