Kom je aan de boer, dan komt hij in opstand. De relatie tussen de overheid en de boer zit wel vaker in een dipje. In 1971 heeft de overheid een plan voor de gemeente Tubbergen: ruilverkaveling. Het betekent een herindeling van de grond door stukken onderling te ruilen. Maar de boeren in Twente willen helemaal niet ruilen, want van ruilen komt ruilen. In deze video zie je hoe de ruilverkaveling in Tubbergen een veldslag werd. En ik zal u wel vertellen toen wij gevochten hebben voor de koningin, voor vrijheid en democratie van nu, van 40 - 45, en als ik daar nou bekijk, dat ze in Tubbergen een zogenaamde Buchenwald ervan maken of Auschwitz met prikkeldraad. Ik vind het schandalig, hier in democratisch Nederland.
Achthonderd boeren weigerden vandaag hun stem uit te brengen over een ruilverkavelingsplan. En dat betekende eigenlijk dat zij geacht worden voor gestemd te hebben. Daarover zijn ze zo kwaad en ook over het feit dat ze hun stem uit moesten brengen in een soort concentratiekamp, zoals ze dat zeiden. Achter prikkeldraad en door dranghekken heen, alsof ze zelf vee waren. Dat ze de politie hier vanmiddag meermalen te lijf gingen. De vader van Josephine Niemeijer was ook tegen de verkaveling. Als ik nou naar mijn vader kijk. Als je aan zijn grond kwam, dan kwam je ook aan zijn ziel, want daar ligt het bloed, zweet en tranen van mijn voorouders, zitten hier in de grond en dan zullen ze maar van Tubbergen komen, dat ze zeggen hier, lever die grond maar in. Nee, daar kon ie niet over z'n hart verkrijgen. Zij moesten zelf brood op de plank houden en de mensen die tegen waren, die hadden dus de gronden goed verdeeld rondom hun boerderij en die hadden daar geen voordeel bij. Geen enkele. Dus van, die behoefte was er niet dat ze iets in het algemeen belang mee wilden verkavelen. Want als er een verkaveling kwam, dat zou het kunnen zijn dat er wordt geschoven met de grond, dat zij de grond kregen van een buurman waar ze niet op zitten te wachten. Ze voelden zich eigenlijk met de rug tegen een muur gezet. De overheid kan toch niet bepalen wat jij met je grond doet? Toch ziet boer Gerard Stamsnieder wel brood in de kavelruil. De boeren kunnen efficiënter produceren doordat de verspreid liggende akkers dan dichter bij elkaar liggen. Dat was van ons. Ja, je kunt het niet met precieze... Daar lag een buurman die woont aan de Denekamperweg, die had daar een één hectare vijftig. Een buurman die ook aan die kant woont. Ja, daar 2,65. Daarachter. Daar was Schreuder. Die had 1,50. Daar hadden we ongeveer 15 1 16 hectare grond. En dat hadden we aan elf percelen liggen dus. En het dichtste was dan vlak aan huis, de huiskavel en het verste was zo 4,5, vijf kilometer van huis af. Dus euh, wij waren toen wel toe aan een verkaveling. En die koeien, die stond niet goed voor om daar een zo'n vier kilometer te lopen. Dus daar verlies je ook melk op. Het is niet alleen dat die koeien verplaatst moet worden, maar ook die grond wordt gemaaid en gehooid. En dat hooi, dat moest ook allemaal naar huis. En dat was altijd een, ja, toch wel een heel gedoe. Wij zijn grote voorstander van de ruilverkaveling. Op grond waarvan? Op de eerste plaats het werk kan veel voordeliger dichtbij huis gedaan worden. Ik kan, als ik zo bekijk, kunnen wij een minstens een halve dag een dag per week winnen als wij het land bij huis hebben. Wij zullen maar niet meer grond krijgen, maar we gaan grond verliezen. Maar we kunnen de grond veel intensiever gaan bewerken. Zoals dat gaat in een democratie, mag er worden gestemd over de verkaveling. Maar opmerkelijk is dat een niet uitgebrachte stem telt als een stem voor. De overheid probeert op die manier de verkaveling door te duwen. De boeren die tegen zijn, reageren woedend. Het staat bij voorbaat dus vast: de overheid, die heeft zich gedekt. Het plan gaat door. Als alle boeren ging tegenstemmen dan wordt de ruilverkaveling nog aangenomen van de thuisblijvers. En dat klopt niet. Ze vonden in feite dat de mensen die grondeigenaar waren en boeren dat die moesten stemmen dat er een stemming moest plaatsvinden alleen onder de boeren. Immigranten, missionarissen en kloosterzusters. Van alles hoor ik, maar in ieder geval allemaal mensen die geen boer zijn. Mensen dien niet komen die hebben voor gestemd, is dat een eerlijke stemming? Iedereen die niet gestemd heeft, heeft voorgestemd. Denkt u dat te kunnen verhinderen? Jazeker, dat willen wij verhinderen. Hoe? Nou, dan kunnen we precies zeggen. Met geweld gaat het erop. En dat brengt ons bij de dag van de stemming. 21 december 1971. De boeren verzetten zich met man en macht tegen de overheid die op het ergste is voorbereid in het altijd zo rustige Tubbergen. Politieagenten die voor Tubbergen veel te veel waren. Want wij hebben in die tijd drie politie agenten bij wijze van spreken. En nou liep het zo vol mee. De vraag is niet of een escalatie volgt, maar wanneer die volgt. Er wordt een tent neergezet als stemlokaal. Daar stond de tent die inmiddels ook was gebarricadeerd door hekken. En dat was heel grimmig en dat werkte als een rode lap op een stier. Vooral voor de tegenstanders. Dat werkte echt helemaal averechts.
Gewoon in hun kleding, dus echt alsof ze zo van het land kwamen. En ook een beetje mekaar opjutten, hadden ze rieken en stokken. En ik zal u wel vertellen toen wij gevochten hebben voor de koningin, voor vrijheid en democratie van nu, van 40 - 45, en als ik daar nou bekijk, dat ze in Tubbergen een zogenaamde Buchenwald ervan maken of Auschwitz met prikkeldraad. Ik vind het schandalig, hier in democratisch Nederland. Ze hadden het met elkaar dus overlegd om dat gewoon tegen te houden, om niemand te laten stemmen, eigenlijk nul stemmen uit laten brengen, om te laten zien dat er geen eerlijke stemming kon zijn. Wij konden ook verder nergens heen, dus we zaten in die school en je kon geen kant op. En dat is dus een beetje benauwend dat je niet weet wat er gebeurt. De tent gaat in de fik en de onrust wordt groter. Een agent trekt zijn revolver. En normaal gesproken denk je nou gaat het gebeuren. En die commissaris die een beetje sussend liep, die werd niet meer serieus genomen. Met honkbalknuppels, hooivorken en strontkarren doen de boeren er alles aan om zich te verzetten tegen de stemming. Weg met die rotzooi! En dan die allemaal boze boeren waar de politie allemaal achteraan zit met de knuppelstok. Nou nee, dat is ook niet normaal. Dat is een ervaring die ik ook niet graag weer wil meemaken, zo. Het is heel erg bedreigend was het. Zeer verwarde toestand in Tubbergen. Het huis van de burgemeester is ze in de brand gestoken en die brand is inmiddels geblust. Straten waren overhoop gemaakt met stenen en alles, er is heel veel vernield. Maar je moet 't altijd doen volgens de wet. In de ruilverkavelingwet staat dan ook dat de stemmen dus geteld worden. Het aantal stemmen tegen was 12, zodat het aantal stemmen voor 2.926 is geweest. Dus dat betekent dat de ruilverkaveling Tubbergen is aangenomen. Aangenomen, ja. Maar toen...Ondanks dat de stemming is gewonnen, durft de overheid door alle weerstand niet door te gaan met de plannen. De ruilverkaveling gaat de ijskast in. En dan denk je o ja, we kunnen ook nog op een andere manier verkavelen. En dan ga je met buren praten en zeggen ja, jij hebt grond bij mij achter liggen en ik heb grond achter, daar ben jij niet zo ver af. Kunnen we eens praten over ruilen? De verkaveling gaat uiteindelijk wel door, maar zonder inmenging van de overheid.
