Name: Andere Tijden in de klas
Uploaded: 2024-01-25T10:45:00+01:00
Duration: 8 min 32 s

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Een partij die een bevolkingsgroep apart zette. De Centrumpartij van Hans Janmaat, vroege jaren tachtig. Die werd werkelijk met alle middelen bestreden, tot geweld aan toe. En als ik zeg: Nederland is voor de Nederlanders. Wij houden van dit land en van deze cultuur, dan kan geen kamer en geen parlementaire meerderheid en geen grondwet me dat verbieden. Wanneer je hele grote groepen binnenlaat die dus alleen maar benadrukken: ik wil geen deel uitmaken van deze samenleving, die vind ik onrein. Wat jullie eten is onrein, Wat jullie dragen is onrein. Dat is dan dus die die hoe heet dat? Interculturele botsingen. Ik denk dat gaat helemaal fout. Die aantallen die dit ging zo hard en je ziet die wijken zo snel veranderen. Eind jaren zeventig zag je gewoon een hele andere bevolkingssamenstelling. Je zag echt dat er gewoon onrust kwam in die wijken. Ik vind het gewoon... Op een gegeven moment moet er iemand toch zijn die het zegt. Hè wat, wat...wat de massa denkt. Ik kom hier alleen maar om shags te halen en voor de rest doen ze niks. Ik denk als je die dan wel d'ruit gooit dat je er wel meer werk zou zijn in Nederland. Wat mij aansprak dat waren gewoon de de punten hè. Dus drugscriminaliteit, het vreemdelingenprobleem wat toen helemaal uniek was, want je had een hele sterke linkse stroming hier in Nederland. Een linkse kerk die overheerste alles en iedereen, want je werd eigenlijk door iedereen voor gek versleten. De angst in de samenleving was echt groot aanwezig, juist omdat je niet wist... met de oorlog in het achterhoofd... waar het naartoe zou gaan. Je wist niet hoe groot het zou worden, je wist niet hoe gewelddadig men zou worden, je wist niet, enzovoorts. Een organisatie zoals wij hadden en wij waren van van de kraakbeweging, werd ook nog een keer een flinke groep daarin die bereid was verder te gaan in t algemeen met verzet. En ook de confrontatiepolitiek niet schuwde. De Nederlandse bevolking is door de eeuwen heen altijd gastvrij geweest. Dat zijn we nog, maar dat worden we natuurlijk niet meer op t moment dat grote aantallen mensen met andere culturen hun culturen nogal luidruchtig aan ons gaan opdringen. Als je op de Centrumpartij stemt, ben je racist. Nou, ik ben geen racist. Die meneer zegt altijd: Buitenland, buitenland, buitenland. Daar zijn we niet. Ja, ja, ja. Je kunt het wel zeggen. Als ik die mensen die zich gekwetst voelen tegenkom nou ja, dan wil ik zeggen van ja maar we hebben tien punten. Kijk maar dat punt van de... Nederland is geen immigratieland, dat is niet uit vreemdelingenhaat. Nee, dat heeft een ecologische basis. Nederland, die kan hooguit 8 miljoen mensen herbergen. Dat kan je opkrikken met filters en met techniek en allerlei tot 12 miljoen. Maar meer dan 12 miljoen kunnen wij niet aan. Toen we steeds meer op het tiende punt Nederland is geen immigratieland. Uh, zoveel weerstand hebben dat de mensen niet in dialoog met ons wilden gaan, zei ik Hans, is het niet beter dat we dat punt even laten rusten en laten zien naar buiten toe dat we geen één partijprogramma zijn? En toen zei Hans Janmaat Als je dit punt nu laat vallen, dan eindigen we als DS70. Een hele fatsoenlijke, integere partij waar op een gegeven moment geen hond op stemt. In de volksbuurten is de opnamecapaciteit nu ook over. Het zit daar vol. Janmaat blijft hameren op het vreemdelingenvraagstuk. En met succes. In 1982 verovert hij met de Centrumpartij één zetel in de Tweede Kamer. Het Binnenhof stroomt vol. Fascist! Fascist! Janmaat werd als nieuwkomer achteraan gezet. Wie zaten er naast hem? De voorzitter die dus nooit naast hem zat. Dat was u. Dat was ik. En dan nog één lege plaats, want er waren 151 zetels, één meer dan nodig. Dus hij heeft vier jaar lang hier alleen gezeten. Wat betekende voor Nederland de zetelwinst van Janmaat? Uh, schaamte. Mensen hadden niet verwacht dat dit zou gebeuren in Nederland. Het was een schok. En waar werd die schok door ingegeven? Door het feit dat het voor het eerst in het parlement een extreemrechtse partij kwam. Voor het eerst sinds de NSB kun je zeggen hè. Wij zijn gewoon voor Nederland. Al die buitenlanders d'r allemaal uit. Je weet niet wat je doet! Nooit bang zijn hoor, Nooit bang. Vuile tuig!De associatie met de Tweede Wereldoorlog, de vreselijke dingen daar. Het gebruik van die associatie, dat noem ik populistisch, dat gekrijs. Ook in de jaren tachtig tegen ons. Dat is niet ingegeven door een bezorgdheid van de Tweede Wereldoorlog dat dat weer komt. Dat is manipuleren van angstgevoelens. Ik kan me niet één collega parlementariër herinneren die echt gezellig met hem omging of of uitvoerig met hem sprak. Hij was heel eenzaam. Meneer de voorzitter. In sommige fracties was uitdrukkelijk afgesproken om hem te negeren. Die druk, die is ook enorm geweest. Dat is gigantisch geweest hè. We werden gewoon elke avond... moest ik de telefoon de stekker eruit trekken. Want anders dan werd je gewoon zoveel keren per nacht bedreigd en verrot gescholden. Stenen door de ruit. Op een gegeven moment kon ik niet meer verzekerd worden hè? Het was gewoon volstrekt onleefbaar. En dat zonder beveiliging hè? Want dan zeiden ze gewoon van: dan moet je maar niet zulke uitspraken doen. Alle inhuldigingen zullen we maar zeggen installaties, die leidden wel tot een bepaalde tegenreactie. In Almere was het zo dat er een flinke groep uit het Amsterdamse heen ging om daar te demonstreren. Toen de raadsvergadering begon, toen zaten er tachtig actievoerders en die begonnen dusdanig hard te schreeuwen en dat er van enige orde geen geen sprake meer was. Toen gaf de burgemeester opdracht om die zaak te ontruimen en het was een uitgang. Die was zo breed, die was een meter breed. Dus al die lui, die moesten dus een voor een die die zaal uitgeslagen worden. Standaard ging het helemaal verkeerd met die installaties. Je kreeg niet de kans om te groeien eigenlijk, want er waren steeds veel te weinig mensen die hun nek wilden uitsteken. De zaken waar men voor veroordeeld is, daar zou je tegenwoordig overigens niet meer voor veroordeeld worden, want dat roept nou zo ongeveer iedereen hé. Of veel mensen roepen dat Nederland vol is, want daar is Janmaat destijds voor veroordeeld. Stonden die rechters toentertijd onder invloed van de publieke opinie. Ja, en dat is heel goed ook dat dat gebeurt. Als je nu kijkt naar wat wel kan en niet kan, ligt dat heel anders dan in het eind van de zeventiger en tachtiger jaren. Dus zo'n rechter probeert altijd een antenne op te zetten en en de maatschappelijke context te proeven en nou ja, en dan zie je dus in dit dossier dat er tegenwoordig veel meer kan dan dan vroeger. De uitspraken die Geert Wilders nu doet, zouden die toentertijd tot vervolging hebben geleid? Ja, absoluut. Ja, zeer zeker. En ook meteen tot veroordelingen. Uh hè, Want die uitspraken zijn natuurlijk veel heftiger dan wat Janmaat ooit heeft gedaan. Opbouw en werk van deze bevolking op dit grondgebied geeft ons de grootste rechten.

Er doen in 2021 maar liefst 37 politieke partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Hoe makkelijk is het om een partij op te richten? Dat lees je in deze story van NPO Kennis.

Scrollverhaal over de democratie

Kan iedereen een politieke partij oprichten?

Elke vier jaar zijn er in Nederland verkiezingen voor de Tweede Kamer. Maar de minister-president wordt niet gekozen door het volk. Waarom eigenlijk niet? NPO Kennis legt het uit in dit scrollverhaal.

Scrollverhaal over de minister-president

Waarom kiezen we de premier niet rechtstreeks?

Iedere vier jaar is het weer de vraag welke (nieuwe) president er gekozen wordt in de Verenigde Staten. Eerder zijn het onder andere Barack Obama en George W. Bush die president zijn van dit enorme land. Hoeveel weet jij over deze grootse verkiezingen?


Quiz over de verkiezingen in de Verenigde Staten

Wat weet jij over de Amerikaanse presidentsverkiezingen?

De Tweede Kamer in Den Haag is het centrale punt van de Nederlandse politiek. Maar welke functies hebben de mensen die er werken? En hoe komt een nieuwe wet tot stand?

Scrollverhaal over de Nederlandse politiek

Hoe werkt de Tweede Kamer?

Andere Tijden in de klas

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden (NTR), speciaal voor gebruik in de klas.

Programmaheaders

Programmalogo's

Andere Tijden

In de jaren ’80 komt er een nieuwe politieke partij in de Tweede Kamer. De Centrumpartij van Hans Janmaat. Het is voor het eerst sinds de NSB dat er een extreemrechtse partij in de kamer komt en dat roept veel weerstand op. Janmaat en zijn partij worden uitgekotst en genegeerd. Maar de extreme uitspraken waar Janmaat toen voor werd veroordeeld, zijn nu heel normaal geworden, in de politiek en daarbuiten.

Televisie en computer

Extreemrechts in de Nederlandse politiek

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.