Groep 6/7/8

Manon Hoijtink, Remy Hogenboom en Toon weten een hoop over het klimaat, maar nog lang niet alles! Samen met de kijker gaan ze op ontdekkingstocht.

Zapp Your Planet

Milieu en klimaat

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Ik denk dat het tijd is dat hij nu in zijn graf gaat. Dat is ook veel fijner voor de vogel. En fijner voor mij. Ik ben Lou, ik woon in Rotterdam. Met mijn broer Ziggy en papa en mama. Ik ben acht. Ik hou heel erg van dieren en botten van dieren. Hierin zit mijn verzameling die ik in acht jaar heb verzameld. Dit is een schapenkaak. Me-e-e-e! Een konijnenschedel. Hij is kleiner dan gedacht, want een konijnenhoofd is veel groter. En dit is een hertenkaak. Me-e-e-e! O nee, een hert. Ik ben er heel erg trots op. Ik kom heel vaak in de Spoortuin. De Spoortuin is eigenlijk een openbaar park. Ik voel mij er heel vrij, want je kan er gewoon rennen. En als je goed om je heen kijkt, zie je allemaal verschillende kleuren. De mooiste dieren die er bestaan. Ja, ja, ik denk dat het een ekster is of zo. Soms vleermuizen. Nee, geen vleermuizen. Ik vind de natuur wonderlijk, ik vind het zo mooi allemaal. Het is gewoon fantastisch. Een houtduif. Dit is een reuzenregenworm. Dit is toch prachtig? Kijk eens aan. Elk seizoen zijn de bladeren weer een andere kleur. In de herfst zijn ze een beetje bruinig, in de lente groenig. In de zomer zijn ze felkleurig. En in de winter zijn ze dor. Dan zijn er bijna geen bladeren. Ik vind wel eens een dood dier ergens. Ik begraaf ze en dan wacht ik heeeeel lang. Ja, kijk, hier zie je het bot al. Zie je? De maden eten de meerkoeten op. En dan blijven er alleen botten over. Ik ga hem straks opgraven als hij helemaal is verteerd. Dan is er alleen een skelet over. En dan kan ik hem in mijn kamer zetten als skelet. Maar het is weer tijd dat hij in de grond gaat. Dan kan hij verder rotten. Als je een dier als huisdier hebt, dat vinden die dieren helemaal niet leuk. Als ze dood zijn, dan is het helemaal niet erg. Je kunt te weten komen hoe ze er van binnen uitzien. Bijvoorbeeld het mooiste dier vind ik de zeeduivel. Dit zijn zeeduivelkaken. De tanden staan achterover gebogen. Als er dan een visje in zit, dan wil hij eruit maar dan gaat hij verder vastzitten. En dan... hap, slikt hij hem door. Wow, hoe kan de natuur dat nou bedacht hebben? Dus zo hebben ze toch nog een tweede leven. Dan is hij niet voor niks gestorven. Over 10 jaar, dan denk ik dat er misschien wel een vogel hangt. En dat daar een vogelskelet staat en hier een kikkerskelet. En dan maak ik mijn dodedierentuin.

Lou en haar bottenverzameling

Zapp your planet logo

Lou heeft een bijzondere verzameling: ze spaart botten van overleden dieren. Dat klinkt misschien een beetje vreemd, maar het is eigenlijk heel leerzaam. Aan een skelet kun je zien hoe een dier in elkaar zit.

Skeletten sparen

Ik ben vandaag op pad met Tim. Tim is helemaal gek van amfibieën. Je weet wel: kikkers, salamanders, padden. En hij heeft ook een favoriet. Hoe heet hij ook alweer, Tim? De knoflookpad. De knoflookpad. Wat is er zo speciaal aan de knoflookpad? Als je dat beest ziet en weet wat hij doet, dat is ontzettend bijzonder. Heb je er een die ik kan zien? Oei, dat is wel moeilijk, want de soort is hier bijna uitgestorven. Uitgestorven? Hoezo weet ik dat niet? Ja, precies dat. Het beestje zie en hoor je niet. Niemand die hem ziet staan. Dat lijkt me vreselijk. Hee, hier! Hier! Hoor je mij niet? Pas op dat je niet uitglijdt, dan ben je kletsnat in een paar seconden. Oke, eerst maar even zoeken wat voor leven we in deze poel kunnen vinden. Wie weet zit er wel een knoflookpad tussen. Kijk, direct beet. Echt? Ja, echt direct beet. Wow! Een vinpootsalamander. Wajo! Wow!! Dat hij hier gewoon rondzwemt. Ja, dat is een vrouwtje. Kijk maar naar die dikke buik. Daar zitten allemaal eitjes in. Is ze zwanger? Ja. Wow! Die is hier in de laatste weken naar de poel gekomen. Dan loopt ze het water in en hoopt een mannetje tegen te komen die haar eitjes kan bevruchten. Die mannetjes zitten ook hier? Ja. Je haalt ze er zo bij. Wat is dit? Dit is een bloedzuiger. Haal weg. Ik ga even hier staan, denk ik. Dat zijn allemaal beesten die hier in die poel leven. En die moeten overleven. Dat is deze zeker aan het doen. Hij zuigt zich niet direct vast, daar hoef je niet bang voor te zijn. Oke. Dat is een van de roofdieren hier van de salamanders. Als dat vrouwtje dat we net gezien hebben, haar eitjes afzet en de larven komen uit...eet die bloedzuiger die graag op. Het is serieus een heel dierenrijk waar we nu in staan. Waar ik niks vanaf wist. Dat is het probleem van de amfibieën. Ze zijn klein, je ziet ze niet. Je merkt ze niet op, je hoort ze bijna niet. Als ze dan verdwijnen, heeft niemand dat door. Nee. Nou, geen salamanders eten, jongeman. Ik heb wat moois, dit is de kleine watersalamander. Dat is een andere? Oke. Wat mooi, man. Het is gewoon een soort alien. Als je het dan toch hebt over die aliens, degene die de kroon spant, is de knoflookpad. Dat beest vind ik eruit zien alsof hij van Mars komt. Hij ziet er blijkbaar niet alleen bizar uit, om zijn vijanden op afstand te houden, kan hij een knoflookgeur verspreiden. Ik ga proberen jou die te laten zien vandaag. Tim, we weten dat het slecht gaat met alle padden in Nederland. Maar met die van jou gaat het echt heel slecht, of niet? Klopt. Sterker nog, 10 jaar geleden hebben we hier gezocht naar de laatste knoflookpadden. Nee, hier ook niet. Daar hebben we hard naar moeten zoeken maar gelukkig hebben we nog een mannetje en een vrouwtje gevonden. Yes! Hier zitten er twee! Die hebben we naar een laboratorium gebracht zodat ze met elkaar kunnen voortplanten. En, wilde het een beetje werken? Dat is gelukt, ja. En de eisnoeren die ze geproduceerd hebben, hebben we hier uitgezet. Dus nu is het gefikst? Nou, daar is het verhaal nog niet mee af. Die knoflookpad heeft bepaald geen makkelijk leven. Van de duizenden eitjes die de moederpad legt, komen er maar een paar uit. En die gaan aan land, klaar voor de strijd. En dan komt de reiger, de eerste horde. En niet veel knoflookpadden komen langs dat eerste level. Ha, is dat een reiger? Maar een enkeling wel. Dan komt de volgende tegenstander: het zwijn. Alleen de allerslimste en allersterkste knoflookpadden weten deze horde te nemen. En dan begint hun zware leven vol gevaren pas. En het erge is, de knoflookpad krijgt er nul erkenning voor. Hoe bedoel je? Neem bijvoorbeeld die kraanvogels. Twee, drie weken geleden kwamen die overgevlogen, een massamigratie. Die beesten maken geluid, het valt op, ziet er schitterend uit. Die pakken die shine. De knoflookpad heeft ook zo'n massamigratie. Elk voorjaar weer, maar 's nachts en in de zeikende regen. Niemand gaat naar buiten om dat beest te zien. Is er dan niemand die van me houdt?? Je hebt helemaal gelijk, meer shine voor de knoflookpad. Precies, dat is de reden waarom ik de knoflookpad zo ongelooflijk gaaf vind. Tim neemt me mee naar een knoflookpaddenpoel. Een plek waar dit schaarse beestje zijn eitjes legt. Een groep biologen heeft een trucje bedacht om de knoflookpadden in de gaten te houden. Zo'n pad komt hier 's nachts aan gewandeld. En die denkt: ik moet naar die poel. Ja, snap ik. Die komt bij dat net, daar komt hij niet overheen natuurlijk. Dus hij slaat linksaf of rechtsaf. Daar hebben we heel handig een paar emmers ingegraven, daar dondert hij in. Ik wil wel gaan kijken. Laten we dat doen. Kijken of er iets in zit. O, ik heb iets. Nee, joh. Jongens, dit geloven jullie niet. Is dit ook echt de pad die we zoeken? Dit is niet de knoflookpad. Zoeken naar een bijna uitgestorven dier is een vak apart. Kijk, dit is weer een gewone pad. Weer een gewone pad? Nog steeds geen knoflookpad. Maar wel goed dat we hem vinden. Ja. Top. Dat is in ieder geval goed. Zelfs met expert Tim erbij is het ons vandaag niet gegund. Padden genoeg, maar niet onze held de knoflookpad. Dit vind ik ook ontzettend shit, eigenlijk. Maar dit geeft dus wel aan hoe de situatie met de knoflookpad nu is. Het gaat ronduit slecht met het beest. Daarom is het belangrijk dat we de knoflookpad niet uit het oog verliezen.

De knoflookpad

Het gaat niet goed met de pad in Nederland. De knoflookpad is zelfs bijna uitgestorven. Hij heet zo omdat hij een knoflookgeur verspreidt wanneer hij zich bedreigd voelt. Remy wil weten hoe we dit bijzondere beestje terug krijgen in onze natuur.

Een bedreigde paddensoort met coole skills

Er zijn steeds minder vissen in Nederland. Sommige soorten zijn zelfs bijna uitgestorven. Ik ga vanavond kijken of we daar wat aan kunnen doen. Hee Mick! Hee Manon! Wij gaan vanavond palingen tellen, toch? Zeker.
We kunnen hem langs de zijkant laten schuiven. Oke. Dat is diep, joh! Ja. Volgens mij kan hij niet verder, Mick. Hij ligt op de bodem. Dan zetten we een timer op vijf minuten en wachten we vijf minuutjes. Oke. En dat moet precies vijf minuten? Ja, zodat we de jaren kunnen vergelijken. Als je het op precies dezelfde manier doet kun je kijken hoe het gaat. Waarom is het belangrijk om palingen te tellen? Het gaat niet zo goed met de paling. Als we op veel plekken langs onze kust zo palingen tellen kunnen we kijken. Dat onderzoeken we hiermee. Dus eigenlijk willen we weten of het wel of niet goed gaat met de paling. Ja. Dat willen we eigenlijk onderzoeken. Ik hoop wel dat we een paar tellen straks! Gewoon trekken? Ja. Daar. Oe, ik zie al wat. Er zit wel wat in, ja. Maar wat het is? Er zit wat in! Kijk. Oke. Zie je dat, kijk. Zijn dit baby-palinkjes? Ja, dit zijn babypalingen. Je kunt zien dat ze helemaal doorzichtig zijn. O ja. Daarom noemen ze ze ook wel glasaal. Ja. En nu nog vier keer? Jazeker. Kijk hier! O! Dat is een. Twee. Ja! Nog een. Tellen. Er zitten veel in, hee. Kijk hier! Dit is al een wat grotere paling, kijk! Die is al niet meer doorzichtig en ook al heel glibberig. O! We kunnen hem er wel even in doen. O, wauw! Gaaf, he. Mogen we die dan meetellen? Die schrijven we ook op, ja. Maar we schrijven erbij dat het een iets oudere paling is. O, ja. 1, 2...3. 17, 18...19, 20...36, 37. 44, 45! Volgens mij zijn het er 45! Zo, dat zijn er veel! Hoeveel tellen jullie er normaal? De afgelopen keer hadden we er tientallen minder. Maar we gaan nu richting de piek van het seizoen. Dan zitten er meer glasaaltjes. Wat zeggen deze getallen nou precies? Door dit soort onderzoeken is gebleken dat de palingen de afgelopen 50 jaar meer dan 90 procent zijn afgenomen. Meer dan 90 procent zijn afgenomen?! Ja. Dat is echt heel veel! Inderdaad. Dat betekent van alle 10 babypalinkjes 50 jaar geleden is er nu nog maar eentje over?! Ja. Dus Mick, hier wonen palingen? Jazeker, dit soort gebieden langs het Haringvliet. Daar liggen veel stenen, pakken, planten. Daar kunnen de palingen mooi verschuilen. Overdag zitten ze dan veilig en 's avonds gaan ze op pad op zoek naar voedsel. Wauw! Dat klinkt als een palingparadijs. Jazeker, hier kunnen ze mooi opgroeien. Het voelt wel heel gek, hoor Mick. Ja. Je weet zeker dat er geen gaten in zitten? Hij is helemaal heel. Er ligt een tak onder water, niet struikelen. Moeten we echt helemaal het riet ingaan? Ik zet vaak mijn net er neer op een plek waar de schuilplaats van een paling kan zijn... en dan ga je met je voet zo proberen de palingen uit de plant te krijgen je net in. Ja. Ik ga even een nieuw stukje zoeken. Ik denk dat ze hier al lang weg zijn. Zo, het komt echt net onder mijn billetjes nu! Dat water, dat voel je wel! Ja, het is koud, he. Frips aan de bips. Heb jij er al eentje gevangen, Mick? Nee, helaas nog niet. O. O! O! Haha! Is je camera nog heel? De camera is gelukkig nog heel. Haha! O! Mick Mick, volgens mij heb ik een! Of nou ja...Hee, een paling. O, deze is dood. Even kijken. Het is een volwassen paling. Als ze zo groot zijn, hebben ze al echt 10-15 jaar in het zoete...Maar dit is er gewoon een! Ja, dit is een volwassen paling. Palingen komen uit Mexico, toch? Ja, die hebben dat hele stuk gezwommen. Die glasaaltjes worden daar geboren en zwemmen naar Europa, Nederland onder andere. Hier groeien ze op, zo'n volwassen paling is misschien wel 10-15 jaar oud. Als ze volwassen zijn, zwemmen ze helemaal terug naar Mexico. Waarom willen ze terug? Daar zetten ze eitjes af, daar willen ze voortplanten. De visjes die daar geboren worden, zwemmen helemaal terug naar Europa?! Die groeien hierop en zwemmen dan weer helemaal terug naar Mexico? Ja. Zo gaat het. En die leggen dan weer eitjes en die visjes zwemmen dan weer helemaal deze kant op! En dan krijg je in Nederlandse wateren zulke palingen. Wauw! Hoe komt het dat er zo weinig palingen zijn op dit moment? Daar zijn meerdere redenen voor. Waaronder de visserij, we vinden hem lekker. Maar ook barrières zoals dammen of sluizen. De Haringvlietsluizen zijn er een voorbeeld van. Haringvlietsluis? Hee Koen! Hee Manon! Dus dit is de boosdoener, de Haringvlietsluis? Ja, dit zijn de Haringvlietsluizen. Die zij al 50 jaar geleden gebouwd. Vanwege de watersnoodramp. Ja, want in 1953 stroomde een groot deel van Zeeland onder water. Dat kostte meer dan 2000 mensenlevens. Dus om te voorkomen dat dat nog een keer gebeurt, zijn de deltawerken gemaakt. Allerlei van dit soort grote dammen en sluizen. Zo zorgen we dat het zoute zeewater aan de ene kant blijft en het zoete rivierwater aan de andere kant. Maar sinds de deltawerken er zijn, is het aantal palingen erg gedaald. Want ze houden niet alleen de zee tegen. Ze zijn helaas ook heel goed in het tegenhouden van vissen. Dus die paling heeft dan dat hele eind van Mexico naar Nederland gezwommen. En dan staat hij hier voor een dichte deur! Ja, klopt inderdaad. Dan stoot hij hier zijn neus tegen de deur. Dus eigenlijk moeten die sluizen gewoon open. Dat is precies wat we ongeveer twee keer per dag doen. Dan zetten we de sluizen open, dan komt er zeewater in het Haringvliet. En dan kunnen de palingen met dat zeewater mee door, verder de rivier op. Ik zeg: open gooien die sluizen! Oe, wat vet! Zie je dat lichte water daar? Jaja. Dat is dus het zeewater dat door de sluizen het Haringvliet instroomt. Met allemaal vissen erin? Met allemaal vissen erin. Wat goed! Gaaf, he? Ja! Palingkies, kom maar! Het is zover, jongens! Tempo in die staartjes, de deuren staan open! Wees snel, sneller! Door die opening!

Sterft de paling uit?

De Deltawerken houden niet alleen het water uit de Noordzee tegen, maar ook vissen. Daardoor zijn er steeds minder palingen in Nederland. Gelukkig wordt er van alles aan gedaan om te zorgen dat het aantal palingen weer toeneemt. De sluizen opengooien bijvoorbeeld!

Palingen tellen met Manon

Zie ik er een beetje goed uit? Ja, zeker! Mooi zo! Want ik moet er wel goed bij lopen. Ik mag zo tennissen tegen een Wimbledon-kampioen! Mooie bal. Die rekenen we in. Dat doe ik niet zomaar, het gaat vandaag om deze jongens. Alleen al in Nederland belanden er 5 miljoen tennisballen op de vuilnisbelt. Dan worden ze in de fik gestoken. En ze zitten vol rubber! Dus komen er veel schadelijke stoffen in de natuur. En dan heb ik 't nog niet eens over de microplastics. De groene buitenkant van een tennisbal is van plastic. Dus bij het tennissen komen er microplastics vrij. Om te zien hoeveel, heb ik een afspraak gemaakt met dit apparaat, de rotating drum. Maar ook met Ingeborg. Hoi Ingeborg. Hoi! Ik heb ze meegenomen! Gooi ze er maar in! Oké. En wat gaat er nu geboren? Dit apparaat gaat draaien. Er hangt allemaal apparatuur aan die precies kan zien wat voor deeltjes er vrijkomen. Dus we kunnen zien of van jouw tennisballen microplastics afkomen. Start hem maar! Jammer van die vier dubbele fouten...maar verder een prima game van Manon Hatseflats Hoijtink. New balls, please. Nee, geen nieuwe ballen! Ja, wel nieuwe ballen. Weet je wel wat daarmee gebeurt, er komen allemaal microplastics af! Wat gebeurt hier, zeg! Ze gaat helemaal los! Dit is mooi, zeg! Ik pak even de popcorn erbij. Even rust. New balls, please. Nou, Manon. Hij heeft wel lang genoeg gedraaid. Zet hem maar uit. Oke, en nu is de grote vraag: Zijn er microplastics van de bal afgekomen? Wow, Ingeborg! Het lijkt wel een sterrenlandschap! Maar wat zie ik nu? Dat snap ik nog niet. Dit is een vezel. Dit zijn allemaal kleine stukjes die nog veel kleiner zijn dan die vezel en die eraf zijn gekomen. En als we nog verder inzoomen, zien we nog meer details van die kleine stukjes. Zien we nu plastic? Ja. Oké. Er komen dus best wel veel microplastics vrij van één tennisbal. Ja. Moet je nagaan, er gaan 300 miljoen tennisballen wereldwijd per jaar doorheen! Dat is bizar! Zeker! Gelukkig gaan wij er wat aan doen! Dank je wel, Ingeborg! Doeg Manon! Ja, dames en heren. Het lijkt erop dat de scheids in slaap gevallen is. Ah, daar is ze. Hè? Lekker balletje is dat, hè? Ze lijkt haar eigen tennisballen te hebben meegenomen. Ik weet niet of dat wel volgens de regels is! Wat voor ballen zijn dat eigenlijk? Ja, Hélène, wat voor ballen zijn dat? Dit zijn circulaire tennisballen. Ballen gemaakt van oude tennisballen. Van... deze?Ja, precies. Maak hem maar eens open. Oké. Je moet echt sterk zijn voor tennisballen openknippen. Oeh, kijk. Hallo! Nou, Manon, wat zie je? Vooral rubber eigenlijk. Ja, dat klopt. Dat is wat je hier ziet. Dit is rubber gemaakt van oude tennisballen. En daar worden deze schelpjes van gemaakt. Dat lijkt wel een tennisbal. Precies. Alleen dit lapje moet er nog om. En dit is puur biologisch. Dit is schapenwol. Mag ik voelen? Het is alsof ik een schaapje tegen me aan heb! En als dit in de natuur komt, wat gebeurt er dan? Dit is gewoon het vachtje van een schaap. Dit is biologisch afbreekbaar, niet schadelijk voor het milieu. Dat klinkt supergoed! Maar, spelen ze een beetje lekker? Om dat te testen ben ik op het grootste tennistoernooi van Nederland. Hier heb ik afgesproken met de directeur en de enige Nederlander die ooit Wimbledon heeft gewonnen! Hé, Richard! Hé, goeiemorgen! Ben jij er klaar voor? Ik ben nog niet helemaal gerekt en gestrekt zoals jij. Jij bent er echt klaar voor, zie ik! Het is belangrijk! Ja zeker. Richard, jij organiseert dit hele toernooi. Hoeveel ballen denk jij dat er doorheen gaan deze week? Het hangt er vanaf hoe lang de wedstrijden duren. Iedere negen games krijgen we nieuwe ballen. Maar 2000, 3000, 4000 ballen wel. Zoveel?!Ja, echt wel. Heb jij je wel eens afgevraagd hoeveel microplastics er dan door de lucht vliegen? Tot een paar weken geleden niet. Maar er is een filmpje gemaakt waarin inzichtelijk werd hoeveel er vrijkwam van die microplastics. En nu durf ik haast niet meer te ademen op de baan. Dit zijn duurzame ballen. Kunnen wij die even gaan testen? Ja, laten we maar even een balletje slaan! Dan kijken hoe het gaat. Ja? Richard, ben je er klaar voor! Jij bent in elk geval actief! Jij staat nog wel stil, Richard!! Daar komt hij dan. Manon het servicekanon. O! Haha. De volgende dan. Zo! Kom, kom, kom! Ja, heel mooi! O! Haha! Super! Kom, ernaartoe! Heel goed! Richard, weet jij waar die bal van gemaakt is? Schapenwol! Echt waar? Ja, joh! Dus er zijn nu een paar schapen die het heel koud hebben! Haha, ja! Het is echt een lekker balletje, hoor. Jawel, hè! Jij hebt echt wel getennist! Thanks! Jij ook! Ja, ik ook. Oké, Richard, speelt hij een beetje lekker? Ja, ik vind dat hij wel lekker speelt. En hij ziet er nog goed uit na 'n kwartier tennissen ondanks de mokerslagen van jou net! Haha, maar zou jij deze bal ook gebruiken op dit toernooi? Nou, hij moet eerst officieel goedgekeurd worden. Daar heb je instanties voor. Maar als hij goedgekeurd wordt, is dat zeker een optie. Dat vind ik goed om te horen! Het is ook belangrijk dat die bal een beetje lekker signeert! Wauw! Ik ben daar niet meer zo goed in! Maar ik kan voor je kijken of een echte prof hem voor je kan signeren! Vet! Zullen we dan nog een potje doen? Ja, laten we dat doen!

Hoe kun je een duurzaam potje tennissen?

De groene buitenkant van een tennisbal is van plastic. Dus elke keer dat je tegen een tennisbal slaat, komen er microplastics vrij. Manon ontdekt dat er een natuurvriendelijk alternatief is: tennisballen van schapenvacht. Wat vindt oud-tennisser Richard Krajicek van deze schapenballen?

Tennisballen zonder microplastic

Er komen steeds meer jonge eekhoorns terecht bij deze eekhoornopvang. Hoe komt dat nou? Hallo! Hoi, kom verder! Wat heb je een leuke eikel! Haha! O! Wauw. Waar komen die eekhoorns vandaan? Nou, ze komen uit grote delen van Nederland. Omdat ze ziek zijn of vaak omdat ze hun moeder kwijt zijn. Of omdat het nest verstoord wordt. Het nest wordt verstoord? Het nest kan verstoord worden als mensen bijvoorbeeld de bomen snoeien en kappen en niet weten dat er een nest jonge eekhoorns in een boom zit. Ze worden een beetje onrustig van ons? Ja, dat klopt en dat is ook goed. Waarom? Omdat ze uiteindelijk terug de natuur in moeten. Ze moeten ons niet echt leuk vinden. Deze zijn uit een boom gevallen, uit het nest gevallen. En dan blijven ze zonder moeder achter? Soms wel, ja. O, wat zielig! Ja. Maar gelukkig ben ik er dan. Maar wat doet een eekhoornmoeder dan eigenlijk? Een eekhoornmoeder vangt eekhoorntjes op. Ze geeft ze eten en drinken. Zo? Ja. En de hele kleintjes krijgen nog hele speciale melk. Och! En hoe vaak moet dat dan? Als ze heel jong zijn om de twee of drie uur. Ook in de nacht? Ook in de nacht! Ooo. De oogjes gaan langzaam toe! Zijn eekhoorns eigenlijk belangrijk voor het bos? Ja, dat zijn ze zeker. We weten van eekhoorns dat zij nootjes en allerlei zaden verzamelen. En die begraven ze zodat ze een wintervoorraad hebben. Maar ze vinden niet alles terug. En wat begraven ligt, daar groeien vaak nieuwe bomen en uit. O, dus ze verspreiden eigenlijk de zaken voor de bomen! Ja! Ooo, hij begint helemaal een beetje te knabbelen. Ben je lekker aan het chillen? Ooo! Wat? O ja!
 Ik heb hier hangmatjes. Dan kunnen ze hier nog chiller chillen. Nou, helemaal top! Nou, hij snuffelt lekker. Ja. Is er eigenlijk een manier om de eekhoorns te bedanken... voor wat ze allemaal doen in 't bos? Je kan ze voorzien van voedsel en water. Het zijn hele slimme beestjes. Dus maak er maar een leuk spelletje van als je ze wil voeren. Ze houden wel van een uitdaging! Dan heb ik een idee. Daar gaat hij! Wo! Hij springt er zo bovenop! Zo, die eekhoorns kunnen echt alles! Wat een ongelooflijke beesten! Nou, volgens mij heb ik genoeg inspiratie. Ik ga aan de slag! Ik wil natuurlijk wel weten of er echt een eekhoorn komt. Dus, een camera erin! Nootjes voor de eekhoorn die het gehaald heeft! En mocht je niet zo'n enorme hindernisbaan kunnen bouwen, zet dan in elk geval gewoon wat water neer. Op droge dagen help je daar de eekhoorns enorm mee. Oké, eekhoorns, kom maar!

Hoe verzorg je jonge eekhoorns?

Bij de eekhoornopvang worden jonge eekhoorns verzorgd die bijvoorbeeld uit het nest zijn gevallen. De jonge eekhoorntjes moeten elke paar uur gevoed worden. Wat kun jij doen om eekhoorns in jouw omgeving te helpen?

De eekhoornopvang zorgt voor eekhoorns zonder moeder

Groot natuurnieuws: de wolf is terug in Nederland. En hier ergens in de bossen op de Veluwe zijn er sinds kort weer een paar gezien. Maar eerst willen we keihard bewijs dat de wolf daadwerkelijk in deze regio geweest is. Daarom ben ik vandaag op pad met boswachter Laurens. Die heeft net zo'n goede speurneus als de wolven zelf. We gaan nu op zoek naar wolvensporen? Ja, we moeten goed kijken op het pad of we iets zien liggen. Dat is moeilijk, want er liggen bladeren overheen. Ja, maar midden op het pad kan een goede drol liggen. Haha, ja? Die zijn vaak zo groot, dat je die echt wel ziet. Oke. Hoe komt het eigenlijk dat de wolf zo'n slecht imago heeft? We kennen allemaal de sprookjes, Roodkapje, De zeven geitjes. De drie biggetjes. Iedereen was als de dood voor die sluwe, meedogenloze, woeste monsters. Dan had je nog de mythes over weerwolven. Als je die verhalen met de paplepel ingegoten krijgt, is het niet gek dat iedereen bang is voorwolven. Laurens, zijn wolven echt monsters? Nee, wolven zijn zeker geen monsters. Het zijn hele sociale familiedieren. Ze leven in roedelverband. Alles staat in het teken van het beschermen van hun kroost. De jongen moeten opgevoed worden. Ze doen niks wat hun roedel in gevaar brengt.  Dus het zijn zeker geen gruwelijke monsters. De wolf werd altijd gehaat. In heel Europa werd het dier uitgemoord. Ook in Nederland. Boeren waren boos op de wolf omdat ze de schapen zouden vermoorden. In 1868 waren hier de laatste wolven gezien. Daarna verstomde het wolvengehuil voorgoed. Tenminste, zo leek het. Er leefden er nog een paar. En toen de wolf beschermd werd, waaierden ze weer uit door Europa. En nu zijn ze terug in Nederland. Hoe herken ik een wolvenspoor? Ik heb een kaartje mee, dat kan ik laten zien. Hier zie je een wolvenprent. Zo.En een hondenprent. Een hond is veel ronder. Die wolf is meer eivormig. Dat heeft te maken met de manier waarop hij loopt. Maar als ik eerlijk ben, vind ik ze wel op elkaar lijken. Stel dat we hier een spoor vinden...dan zie je niet goed het verschil tussen een wolvenpoot en een hondenpoot. Nee, het is lastig, daar hebben we een methodiek voor. We kunnen een stukje voordoen. Oke, ik ben benieuwd. Stel dat hier de linkervoorpoot van de wolf staat. Oke. Daar zetten we een stokje bij. Dan zetten we de blauwe op rechts. Daar komt dan de achterpoot in. O ja. O, haha. Dit vind ik wel pittig, ik ben niet gemaakt om een wolf te zijn. Je ziet nu een loopspoor ontstaan. Als je een spoor maakt van 100 meter kun je vaststellen of het een wolvenspoor is. Je moet je voorstellen: een hond gaat van links naar rechts dat pad over. Dus die maakt een heel ander spoor. Een kaarsrecht spoor met een bepaalde pas-afstand, dat is kenmerkend voor wolven. Oke. Hee, kijk hier. He? Hebben we hier een wolvendrol te pakken? Dit bewijst dat hij er is. Wat vet. Dan wil ik hem zien ook. Kunnen we die wolf zien? Dat is hartstikke lastig, maar misschien kunnen we een cameraval zetten. Een cameraval? Een camera die we ergens monteren in de hoop dat hij daar langs komt. Hoe zorgen we dat we hem in beeld krijgen? Want een wolf loopt niet zomaar naar een camera. Dan moeten we kijken of we hem naar die plek kunnen lokken. Niet schrikken, Manon. Nee. Dat is wel echt een beetje zielig. Ja, het is ook wel heftig. Deze ree is vanochtend aangereden. Dit soort dieren leggen we terug in de natuur, zodat veel aaseters ervan kunnen profiteren. Dit is de cameraval, die monteren we aan de boom. Maar eerst gaan we de ree op een plek leggen. O, dat is wel zwaar. Zal ik voor lopen? Ja. Het gaat goed. Oke. Loop maar schuin achter mij. Hij ligt op een lekker bedje van mos. Ja. Ik denk dat dit een mooie plek is om hem terug te geven aan de natuur. Voor het eerst is er een roofdier dat op herten en reeën jaagt. Daardoor ontstaat er een bijzondere balans. Die herten en reeën hebben best wat invloed op het bos. Ze eten heel veel boompjes weg en boompjes kaal. Dus we zeggen nu: Waar de wolf leeft, groeit het bos eigenlijk. De wolf is dus eigenlijk een nuttig dier? Ja. In sprookjes komen ze er vaak beroerd vanaf. Oma, wat heeft u grote ogen. Met die gele ogen kan ik super goed kijken in het donker. Oke. En oma, wat heeft u grote oren. Ja, die zijn ook heel noodzakelijk. Want wolven leven in groepen en soms raken ze elkaar kwijt. Met die super goeie oren kan ik het wolvengehuil tot op 10 km afstand horen. Oma, wat heeft u grote tanden. Mijn welpjes zijn vaak de prooi van beren, grote katachtigen of roofvogels. En als ik dan mijn tanden laat zien, laten zij mijn kroost met rust. Allemaal super functioneel dus. Ja. En wij maar denken dat wolven monsters zijn. En dan is het wachten op de zelfgemaakte beelden van onze wolf. En daarvoor hadden we geduld nodig. Veel geduld. Maar dan heb je ook wat. Het is er EEN. Wow, wat vet. Dat dit zo goed werkt. Dat zijn toffe beelden. Ja. Wat een prachtig dier is het. Ja, een aanwinst voor de Nederlandse natuur. Wolven horen hier. Wolven horen hier.

Waarom heeft de wolf zo’n slechte naam?

Vind jij het een eng idee dat er wolven zijn in Nederland? Dan ben je niet de enige. Manon onderzoekt waarom wolven eigenlijk bekendstaan als monsters. En ze leert dat de wolf juist nuttig is voor de natuur.

Een aanwinst voor de natuur in Nederland

We gaan eieren schilderen met eten. Daarvoor heb je de volgende spullen nodig. Voor het beste resultaat kies je voor witte eitjes. Zo! Als je met deze rode kool aan de slag gaat, krijg je een leuke blauwige kleur. Als je denkt: blauw is niet mijn ding, dan kun je ook met ander eten aan de slag. Bijvoorbeeld met kurkuma, dan krijg je een geel-oranje kleur. Of met deze uienschillen. Je denkt misschien: uienschillen? Geven die ook een kleur? Jazeker. Daar krijg je een beetje een rode kleur van. Wie wil welke kleur? Ik ga met de uien aan de slag. Jij gaat voor rood. Jij? Ik wil graag blauw. Het is belangrijk om overal een beetje zout bij te doen. Zo. En een klein scheutje azijn. Anders dan gaat het trucje niet werken. Hadden jullie nog meer uienschillen? Nee, dit was het. Een klein beetje nog. Gooi er maar in, alles wat je hebt. Ladies, denken jullie dat Zapp en Planet dit ook leuk vinden? Een kookworkshop? Oh! Haha. Oke, daar gaan we. Wow!!Rood oranje. 3, 2, 1... Doei. Nu ligt er in nog iets op tafel wat we nog niet gebruikt hebben. Panty's. Ja, want als je een ei afdekt met korianderblaadjes en in een panty knoopt, krijg je mooie figuurtjes. Het moment van de waarheid! Nu hopen dat het gelukt is. Wauw. Vet. Goudgeel. Supercool. Wow. Wow, dat is echt een mooie kleur. Een vette kleur. En nu die met de vormpjes. Wauw, kijk. Wat een prachtige eitjes. Dat hebben we maar aan twee mensen, eh dieren, te danken. Echt vet. Zo, kijk eens even. Een mooi diner voor twee. Ik zou zeggen: Laat de gasten maar komen. Ja, kijk eens. Lekker he, dames? Die eitjes zijn goed geworden, he? Welke vind je het mooist? Die met de figuurtjes.

Hoe verf je paaseieren zonder verf?

Paaseieren schilderen is hartstikke leuk, maar die chemische verf is natuurlijk niet echt gezond. Daar weet Janouk wel wat op! Je kan je eitjes prima versieren met uienschillen, rode kool en kurkuma.

Een plantaardig kleurtje dankzij voedsel

Ergens in dit gebied loopt een vreselijk gevaarlijk dier rond. Nergens ben je voor 'm veilig. Niet op het land en ook niet op het water. En hij heeft vlijmscherpe, oranje tanden. En overal waar hij gaat, laat hij een spoor van vernieling achter. Ik heb het natuurlijk over de bever.
Oke, eigenlijk ziet hij er best lief uit. Misschien is-ie toch niet zo'n monster als ik dacht. Het is wel een flinke jongen. Deze houtliefhebber is namelijk het grootste knaagdier van Europa. Bever! Bever! De bever is een beschermde diersoort in Nederland. Wat ik niet helemaal begrijp, want met al z'n geknaag zorgt-ie voor flinke problemen. Beverprobleem een: waterschaarste. Doordat bevers dammen bouwen en dus water tegenhouden zijn er hele gebieden die droog komen te liggen door de bever. En beverprobleem twee: schade aan dijken, wegen, noem maar op. Iemand die daar alles over weet, is Robbin. Toch, Robbin? Ja, ik weet er bijna alles van. Waar zijn we? Je staat boven op een beverhol. Je zou het niet zeggen, maar vanuit het water heeft de bever een gang gegraven, diep in de grond. En waar jij nu staat, zitten verschillende kamers waar de bever woont. Een woonkamer, een slaapkamer. Ik loop daar nu bovenop? Ja. Sorry, bever. Hallo, hoort u dit? Ja. He? Hoezo zit de bever hier onder de weg? Een mooie plek voor de bever, maar wij zijn er niet zo blij mee. Want? De weg zou kunnen scheuren of afbreken. En dat is ook gevaarlijk voor de auto's hier. Kan ik erdoorheen zakken? Nu nog niet, maar dat willen we voorkomen. We willen de bever op 'n andere plek hebben, hierachter in het bosje. Zoho! Wow. Woehoe! Dit is zo'n plek waar we de bever heen proberen te lokken. We hebben hoge bulten gemaakt. Dus vanuit het water kan de bever dan gaan graven, hier de bult in. En om dat nog beter te maken, gaan we hier ook wilgen aanplanten. Dat is het favoriete voedsel voor de bever. Dus hij heeft al en z'n huis en z'n eten dicht bij elkaar. En daar help ik graag aan mee. Zeker als dat betekent dat ik in een graafmachine mag. Hahaha! Ik zou het wel weten als ik een bever was. Maar waarom al deze moeite doen voor de bever? Als een muis overlast geeft, wordt die toch ook gevangen en gedood? Nou, dat komt omdat de bever ook heel belangrijk is voor de natuur. Willen jullie zien waarom? Nou, kom dan. Eerst even m'n schoenen aandoen. Hier de steiger op? Ja. Even kijken, hoor. Ik heb 'm een beetje...Pfoe! Gaat het goed? Yes. Elze weet alles over knaagdieren. En...Peddeltje. Yes, peddel. Top. Zo weet ze dat het wereldrecord verspringen voor cavia's op 48 centimeter staat. Maar van alle knaagdieren is de bever misschien wel haar favoriet. Zij weet dus ook hoe we 'm kunnen vinden. Want wat vind jij dan zo leuk aan bevers? Ik vind bevers echt fantastisch omdat ze echte bouwers zijn. Dus de hele nacht zijn ze van die megagrote bomen aan het omknagen. Ja, ja, ja.En soms maken ze dus zelfs echt een dam. Ja, ik doe ze dat niet na, dus ik heb daar echt veel respect voor. Zit er bij jou ook zo veel water in je kano? Ja, ik...Misschien zijn ze de stop vergeten bij jou. Ja, zou kunnen. Kijk, hier kan die bever niet meer verder. En dat zie je ook, want ik zie daar zo'n beverglijbaan. Dat pad naar boven, dat heeft een bever gemaakt? Ja. Dus hij gaat hier eruit. En dat pad heeft-ie zelf gemaakt door elke nacht daar stug door te lopen. En dan gaat-ie aan die kant ergens naar bed in z'n hol. Hoppa. Pak m'n peddel. Ik heb je peddel. Oh. Oke. Ja. Ja, we zijn er. Volgens mij doet die bever dit niet elke dag met 'n kano. Nou, volg het spoor van de bever. Gaat u maar, meneer met de grote, gevaarlijke, zware auto die bevers doodrijdt. Gelukkig is het 's nachts wat rustiger. Dus die bever gaat vooral hier 's nachts oversteken. En dan is het niet zo druk als nu. Dat mag ik hopen voor 'm. Maar soms worden ze helaas aangereden. Ik moet er niet aan denken. Nee, ik ook niet. Oh! Ik gooi 'm gewoon zo naar beneden, he. Ja, glijbaan. Kijk, daar zit een beverhol. Wauw. Wat sick. Nu kun je goed zien dat die bever dus onder water de burcht in gaat. Of het hol in dit geval. Waarom zoeken bever altijd een plek zo aan het water? Het is heel veilig. Dus die bever kan makkelijk onder het water maar bijvoorbeeld roofdieren, zoals de wolf, gaan niet zo onder water. O! Dus dat water is eigenlijk een soort deur? Precies. O, wat slim. Nou, goed kijken. Omgeknaagde bomen. Kijk eens daar. Zo'n potloodpunt, dat is echt van een bever. Oeh! Oeh-oeh-oeh. Oh! Ah! Woeh! Zo. Dit heeft een bever gedaan? Jazeker. Hahaha. Je ziet precies die tanden hierop staan. Echt heel mooi. En je ziet dat ze die bast, dus de buitenkant, dat vinden ze lekker om op te eten. En als die boom eenmaal is omgevallen op het water, dan slepen ze die grote tak mee. En dat is bouwmateriaal. Wat voor sterke tanden heeft zo'n bever? En hoezo zijn ze oranje? Dat beschermt die bever. Een glazuurlaagje om die tanden te beschermen. Zou dat mij ook staan, van die oranje tanden? Hier zie je dus oude beversporen. En je ziet heel goed dat in dit soort oud hout heel veel insecten zitten. En daar komen weer grotere dieren op af. Ja, precies. Vogels, muizen. Ja. En zo zorgt de bever voor heel veel natuur op deze plek. Nou, Elze, echt ontzettend bedankt voor vandaag. Ik heb zo veel geleerd. Wat zou het toch mooi zijn als we een manier hebben waardoor de bever gewoon in harmonie met de mens kan leven. Dat kan ook gewoon. We kunnen prima met die bever samenleven. Ik snap het wel dat die bevers hier willen wonen. Ja, ik snap het ook. Lekker op het water.

Is de bever lief of lastig?

Met zijn geknaag zorgt de bever voor flinke problemen aan wegen en dijken. Maar aan de andere kant is hij goed voor de biodiversiteit in het gebied waar hij leeft. Daarom wordt de bever in Nederland goed beschermd.

Een bouwvakker met oranje tanden

Hai. Dit is Coco. Ik voel mij gelukkig als ik bij haar ben. Ik ben Katinka en ik ben elf jaar oud. Ik woon nu bij mijn moeder in Schiedam, maar ik woon soms ook bij mijn andere moeder. En ik heb ook nog twee broers. Die wonen bij mijn moeder in Rotterdam. En ik ben vegan. Vegan lippenbalsem. Een Tie dye shirt. Getiedyed met vegan verf. Vegan betekent meer dat je geen dierlijke producten eet of gebruikt. Dit armbandje is gemaakt uit plastic uit de oceaan. Schoenen, die zijn vegan. Dit blijkt op leer, maar dit is vegan, dus geen echt leer. En deze trui is helemaal vegan. Heb je lekker geslapen? Ze had artrose in haar achterbeen, hier. En haar hoeven waren veel te kort. En in die heup had ze veel littekenweefsel. En ze was waarschijnlijk heel ongelukkig. Ja, je bent lief. De eigenaar van wie we haar hadden gekocht, zei wel: Je kan haar ook teruggeven, dan krijg je een ander paard, maar dat wouden we niet...want we wisten niet wat er dan met haar zou gebeuren. Ik vind dat de dieren heel lief zijn en heel zacht. Daardoor heb je een soort van band met ze. Ik vind dat ze wat liever zijn dan mensen. Je kan wel vegetarisch zijn, dat is ook heel goed, maar het heeft toch niet echt zin. Want nog steeds als je vegetarisch bent, zijn er dieren die lijden. De dingen die voor de dieren zijn, worden daar ook voor bedoeld. De melk voor de kalfjes bijvoorbeeld. Dat is niet voor de mens. Je hebt ook gewoon amandelmelk, dat kun je ook gebruiken. Dit is melk, geen melk van koeien, maar vegan. Die mag er helemaal in. Maar niet alleen bij kalfjes, ook de eieren van een kip. De kuikentjes worden een soort van vlees gemaakt. Ik heb er geen goed gevoel meer bij. Je hebt ook veel dingen zonder dierlijke producten die lekker zijn. Dus zonder dieren die lijden. Die koekjes worden de taartbodem. Is dat nou echt boter? Nee, vegan-boter. Een taart maakt niet voor de hele wereld verschil, maar wel voor de mensen om me heen. Ze vinden het meestal net zo lekker of nog lekkerder zelfs. Dus dan worden ze zich ervan bewust. Ik droom ervan dat we over 30 jaar zeggen tegen onze kleinkinderen: Ooit aten we dieren. Dus dat we dan geen dieren meer eten en geen melk meer drinken. En geen eieren meer eten. Ik vind hem heel lekker. Ik ook.

Hoe word je veganist?

Katinka drinkt geen koemelk en draagt geen leren schoenen: ze is veganist. Dat betekent dat ze niks gebruikt dat van dieren afkomstig is. Maar als je een beetje creatief bent, is er voor bijna alles wel een plantaardig alternatief.

Leven zonder dierlijke producten

Ik ben op weg naar Wiebe. Een leuke knakker, schijnt. Maar voordat ik daar ben, wil ik even dit laten zien. Als je van vliegtuigen of auto's houdt...dat is leuk, hoor. Maar al dat vervoer van spullen en mensen zorgt voor een enorme voetafdruk. De grootte van je ecologische voetafdruk hangt af van hoeveel je van de aarde gebruikt. Als iedereen op aarde net zo zou leven als wij in Nederland zouden we drie keer de aardkloot nodig hebben om iedereen te voorzien. Dat kan beter. Daarom deel ik een prijs uit aan mensen met de kleinste voetafdruk. Hai, Wiebe! Hee. Pak die boot maar en kom hier naartoe roeien. Joe! Dat is hem dus, Wiebe. Jarenlang zeilde hij als kapitein over de wereldzeeën. Volgeladen met chocola, thee en koffie trotseerde hij de golven op een groot houten zeilschip. Maar het tij is gekeerd en nu heeft hij een nieuw, ambitieus plan. Hee, Wiebe. Hallo. Een plan waarvoor ik meteen aan het werk word gezet. Kun je dat even aangeven? Yes. Want Wiebe wil met zijn eigen schip, de Vrijbuiter het eerste in Nederland zeilende vrachtschip worden. Dus spullen vervoeren met behulp van de wind in plaats van diesel. Over een uurtje moeten we vertrekken en er moet nog een hoop gebeuren. Terwijl een van zijn matrozen de mast inspecteert, probeer ik erachter te komen wat Wiebe drijft. Je hebt dit schip net gekocht. Ja. Twee maanden geleden. Twee maanden pas. Waarom, wat is je plan ermee? Zeilen is mijn grote passie. Maar ik wil ook een schonere, groenere wereld. Dan kun je je passie inzetten voor zo'n groter doel. Het is niet zo dat iedereen weer op deze manier vracht gaat vervoeren. Maar het kan allicht mensen inspireren tot andere leuke projecten.  Gezellig, dat geouwehoer. Maar er moet gewerkt worden.
Maar er blijkt nog iemand te zijn die op de valreep wil meevaren. Kan ik nog helpen? Hee! Kom aan boord. Dit is Rosamarie, de jongste zeebonk van Nederland. Wiebe is haar grote voorbeeld en ze wil maar wat graag zijn matroos zijn. Het is een duurzaam schip, dat is supertof. Ik wil graag helpen om dit verder te doen. Geen tijd te verliezen dus. De trossen van de Vrijbuiter gaan los. Terwijl Wiebe en zijn maten het schip de jachthaven uitloodsen help ik Rosamarie met het hijsen van de zeilen. Deze wonderbaarlijk mooie zeilen waren eigenlijk oud en afgedankt. Maar door Rosamarie en andere kinderen kregen ze een nieuw leven doordat ze beschilderd zijn met hun wensen en dromen. Eens even kijken. Wiebe vervoert dus in Nederland goederen met de wind. Dat bespaart een hele hoop CO2. Daarnaast gebruikt hij afgedankte zeilen. En begeestert daarmee anderen. Wiebe, we zeilen. Ja. Je eerste vracht is op weg naar de klant. Gefeliciteerd. Dank je wel. Er is geen twijfel over mogelijk, maar jij en je schip de Vrijbuiter verdienen hem echt door en door. De gouden voetafdruk! Dank je wel. Die gaan we ergens heel mooi neerzetten. Precies. Dus als je ergens in Nederland het schip met de gekleurde zeilen ziet dan weet je dat dat Wiebe is. En als je dan goed kijkt, zie je met een beetje mazzel de gouden voetafdruk op zijn roer staan.

Zeilen op een duurzaam vrachtschip

Voor het transport van goederen is veel energie nodig. Wiebe gooit het over een andere boeg: met zijn vrachtschip vervoert hij spullen op windenergie. Lekker schoon en duurzaam dus!

Transport op wind in plaats van diesel

Prachtig he, die sneeuw. En wist je dat je nu ook sporen kan ontdekken die je anders veel moeilijker kan zien? Hier zie je de sporen. Ja, hoe kom ik er nou achter welk spoor van welk dier is en wat er hier is gebeurd? Het is tijd voor professioneel spoorzoeken. Huh? Sorry. Ik moet natuurlijk stil zijn. Wat misschien is het een wild zwijn? Hee, hallo! Dit is Rene, hij is dierenspoordeskundige. En vandaag neemt hij ons mee op een spoedcursus dierenspoorzoeken in de sneeuw. Wat een te gekke werkplek heb jij. Dat kun je wel zeggen, ja. Maar wat is dat nou eigenlijk, een dierenspoordeskundige? Beesten zie je heel vaak niet, kijk maar om je heen, je ziet niks, maar ze zijn er wel. En ze laten sporen achter en daar kijk ik naar. Wat kun je dan zien aan zo'n spoor? Nou, je kunt hele verhalen eruit halen. Welke beest, hoe-ie gelopen heeft, wat-ie onderweg deed. Nu helemaal in de sneeuw, dat is echt een spannend boek. Nou, fantastisch, ik wil het wel zien! Nou, kom op, daar gaan we. Oke. Is dit iets? Ja, kijk, hier heb je al iets. Op dit pad zie je dat er auto's hebben gereden. Wij lopen hier. Maar hier zie je in een keer een spoor uit het bos oversteken. Die gaat helemaal die kant op. Ja. Wat voor dier was dit, denk je? Ik weet zeker dat het een hoefdier was, dat kun je hier mooi zien. Hier zie je twee tenen, die zitten daar beneden. Ja. Aan de achterkant zie je nog twee... O ja! Aan de voorkant.  Wat zou het dan kunnen zijn, een hert? Ik denk dat dit een ree is. Rene, ik heb hier een spoorzoekkaart bij me. Nu kan ik dus de ree al afvinken. Hatsjikidee. Dit gaat goed. En we zijn net begonnen, dus kun je nagaan. Oke. Tik. Ja. Dit is een vos hier. Hier kun je nog een beetje iets van tenen zie. O ja. Hij gaat hier met de voet erin en sleept hem er zo uit. En hier gaat-ie harder lopen. Kijk. O ja. Dit is echt superleuk. De vos hebben we ook. O, kijk eens. O. Dat is een grote, he. Zou dat van een wolf kunnen zijn? Dat zou wel wat zijn natuurlijk. Qua formaat zou kunnen, maar... Ga je nou ruiken aan de drol? Ja. Ja, dit is goed. Ja. Sorry. En hoe ruik je dat dan? Je hebt vast wel eens hondenpoep aan je schoen gehad. Ja. En een wolf ruikt heel sterk, een beetje als verbrand haard. O ja, dit is gewoon hondenpoep. Nou, jammer. Was leuk geweest. Gaan we nog een wolf zien? Nou ja, ik kan niks beloven, maar we doen ons best. Kijk. Weer eentje voor je lijst, Toon. O ja, wat is dit dan? Hier zie je helemaal niks. Dit beest wat zeker kan springen, vanaf hier, pats...Dus...Een enorme sprong. Ja. Wie denk je dat het is? Eh...Haas? Ja. Die is weer teruggegaan. Wat heeft-ie gegeten daar dan? Daar staan bosbessen net boven de sneeuw. Dus ik denk dat-ie er knopjes af eet. Haas. Hoppa. En hoe gaat het nu met de dieren in de sneeuw? Ja, nou, ze hebben het zeker niet makkelijk. Want al het eten is afgedekt, he. Ze moeten eerst de sneeuw aan de kant ploegen om iets te kunnen eten, dat is pittig. Hee, dit is weer een spoor, of niet? Ja, zeker. Dat kun je zo goed zien in de sneeuw. Ja, fantastisch, he. Hee, pak je lijst er maar bij, dit is weer een nieuwe. Lijkt een beetje op deze. Is het een wild zwijn? Ja. Sterker nog, het zijn er twee. Twee? Hier staat er nog EEN. Brede poten, korte pasjes. Ja, ze lopen eigenlijk naast elkaar, steken ze deze weg over. En dan gaan ze samen het bos in. Hoe gaat het met deze zwijnen nu? Die hebben nu al biggen. Die kunnen al jongen hebben. Nee?! Nu in de sneeuw? Stel je voor, er ligt een nest met biggetjes. Het is superbelangrijk dat die moeder erbij is. Dus we moeten die zwijnen nu niet laten schrikken. Nee, als je hier nu in zou gaan dan jaag je zo'n moeder misschien het nest uit en blijven die biggen achter en gaan ze dood van de kou. 
Wat heb je nou weer gevonden? Van alles tegelijk. Kom maar kijken. Oke. Dit zou een wolf kunnen zijn. Echt waar? Ja. We hebben misschien een wolf gespot. Ik hoop dat we een mooie tegenkomen. Pak je kaart er maar bij. Je meent het niet. Als je naar het formaat kijkt, dit is een grote prent. Zeker 10 cm lang. Hij gaat even het pad af en gaat dan weer in het spoor lopen. Het kan goed dat hij dat doet, om even tegen die struikjes te piesen. Hoe hoger je piest, zeker op zo'n bult, hoe verder je geur gaat. Hij is de baas van het bos. Hij laat weten: ik was hier. Tjak. Tjakka. Rene! Hier ben ik. O, daar. Wat heb je nou weer voor spoor gevonden? Deze gaat naar jou toe. Dit is zijn linkervoet. Hier staat pas de andere linkervoet. Wow. Ja. Dit is een gigantisch beest. Met grote poten. Je moet denken aan zoiets. Dit is een edelhert. Nee. Dus pak je lijst. Mooi. Oke. Toon, kom eens kijken. Dit heb je nog niet gezien. Wat denk je? Heb je met je handschoenen zitten wroeten? Dit hoort er allemaal bij. Zie je die lijntjes? Zijn dat vleugels? Ja. Dit is een vleugel van een vogel. Wow. Het ziet er wel mooi uit zo. Moet je eens kijken daar, bij die boom. Ik zal even kijken. Rene! Hee. Sporen van een lepelaar. Maar wel een hele bijzondere lepelaar. O ja? Dat is de presentator van Zapp Your Planet. O, oke. Ja. Jij bent echt een hele goeie spoorzoeker. Ja. Leuk geprobeerd. Nou Rene, volgens mij hebben we ze allemaal gehad. Ik denk het niet, Toon. Ik mis nog een damhert. Dus hobbelen maar. Oke. Kom, kom, beetje tempo.

Sporen in de sneeuw

Als het gesneeuwd heeft, zijn de sporen van dieren extra goed zichtbaar. Toon gaat samen met spoorzoeker Rene op zoek naar sporen van wilde dieren in het bos.

Op zoek naar sporen van reeën, hazen en vossen

Ik denk dat als ze het zien dat het afgelopen is met de peuken in de bosjes. Ik ben Mare en ik ben 11 jaar. Ik ben Lize en ik ben ook 11 jaar. We wonen naast elkaar in Rotterdam. En zijn al acht jaar vriendinnen. We zijn een team. Het afvalteam. Trash Team. De meeste mensen denken dat hij helemaal van papier is, dus dat het oplost. Maar zo'n peuk, daar zit plastic in. En plastic vergaat niet dus dat betekent dat de sigaret voor altijd in de natuur zit. Of een dier eten 'm op, dat kan ook nog. Er ligt iets naast de prullenbak. Je kan het er toch ook in gooien. En de stof die er in zit is giftig, dus als een dier het eet of als het in de natuur komt, is het in ieder geval niet goed. Nu ruimen we het allemaal op, en dan komen we morgen langs en dan ligt er net zoveel als vandaag. Ik vind het heel irritant want dan ruim je het op voor niks. En dat dan de hele tijd. We liepen een rondje en dan heb je eigenlijk dit al. Beste wijkraad, mijn buurmeisje ik gaan regelmatig vuil prikken. Wij vinden vooral veel sigaretten en mondkapjes. Wij willen hier iets aan doen. Kunnen we de buurt helpen? Groetjes van Mare en Lize. Wij zijn toen in contact gekomen met Fokka en Bas en dat zijn ontwerpers. Toen hebben we besproken wat we zouden willen. We wilden een soort hele grote afspraken maken zodat iedereen die er langs liep met zijn peuk 'm daarin kan doen in plaats van op de grond. En toen hebben we een ontwerp bedacht en dat hebben we uiteindelijk in elkaar gezet. We hebben nu een peukenprullenbak bedacht. Oh jongen, dit is satisfying. We hebben onderwerpen bedacht waar jongeren zich mee bezighouden. Daar staat dan een stelling, bijvoorbeeld: Feyenoord of Ajax? Of Lieke Martens-Memphis Depay? En dan kan je daar je stem uitbrengen en je peuk goed weggooien. Nou, succes Mare. En dan zie je aan het einde van de maand ongeveer welke heeft gewonnen. Je hoeft niet per se iets te ontwerpen. Want het is vaak ook zoals mensen zien dat je aan het prikken bent dat ze dan ook iets meer bewust er van worden zeg maar. Dus dat ze minder snel de peuk weggooien. Als jij die aantrekt, Mare. Hoe vinden we de kleuren? Ja, die zijn wel mooi. Ik kan het ook goed lezen. Ja toch. Ja. Wie is de beste voetballer, Memphis Depay of Lieke Martens? Lieke Martens. Over 10 jaar denk ik dat er in ieder geval minder peuken zullen zijn. Dat er geen peuken meer liggen. Helemaal geen peuken dat denk ik niet. Maar ik hoop wel veel minder. Ik hoop het ook. Zo min mogelijk peuken. En dat we uiteindelijk op eetbare peuken komen.

De peukenprullenbak van Lize en Mare

Lize en Mare ergeren zich aan sigarettenpeuken op straat. Daarom hebben ze iets bedacht: een prullenbak die jongeren uitnodigt om hun peuk in weg te gooien. Zo eindigen de peuken niet op straat en helpen de meiden het milieu een handje!

Een oplossing voor weggegooide sigarettenpeuken

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Zapp Your Planet

Type videos