Groep 6/7/8

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu? Je zou het niet zeggen, maar dit zinnetje is Nederlands. Het is één van de alleroudste zinnetjes in het Nederlands geschreven, bijna duizend jaar oud. Dertien woorden die heel belangrijk zijn voor onze taal. Wat betekent het? Wie heeft dit geschreven? En waarom is het zo belangrijk? Dat staat er en als je dat weet, dan kan je er heel snel achterkomen wat er wordt bedoeld. Zijn alle vogels netjes begonnen behalve ik en jij? Waar wachten we nog op? Lekker romantisch! Lijkt wel een liefdesliedje. En dat is het waarschijnlijk ook. Het oudst bewaarde Nederlandse liefdesliedje. Wel jammer dat we niet weten hoe de tekst verder gaat of hoe de muziek heeft geklonken. De tekst is bijna duizend jaar oud en de Nederlandse taal is enorm veranderd. Maarja de liefde is van alle tijden. Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu? Dit is dus een hele oude tekst. Maar door wie is het nou geschreven? De zin werd geschreven in een klooster door een monnik. Hij schreef daar boeken over die in het Latijn waren geschreven. Die boeken werden dus helemaal met de hand geschreven. Letter voor letter. Echt een enorm karwei. Over één bladzijde deed de monnik ongeveer een dag. En over een heel boek wel twee jaar. Hier in Museum Meermanno liggen een aantal prachtige handgeschreven boeken uit de middeleeuwen. Moet je kijken hoe netjes geschreven! En ze maakten ook nog eens hele mooie tekeningetjes in het boek. Het lijken haast wel schilderijtjes. Hier moet je deze zien. Hele kleine lettertjes. En dat met een ganzenveer in inkt geschreven. Ongelooflijk. Best moeilijk hoor dit. Die punt van die veer, die wordt steeds erg bot en die moet je dan scherp maken. Even testen of die scherp genoeg is en dat doe je met een pennenproef. Gaat goed. Bijna duizend jaar geleden, schreef een monnik met zijn pennenproef dé zin. Alleen voor wie? Dat weten we niet. Waarom is het nou juist dit zinnetje zo ontzettend bijzonder? Het Nederlands is natuurlijk veel ouder dan dit ene zinnetje. Alleen Nederlands was een spreektaal. Het werd dus wel gesproken, alleen mensen schreven het niet op. Nee, als je kon schrijven, dan schreef je in het Latijn. Deze boeken zijn allemaal in het Latijn geschreven. Latijn was lange tijd de schrijftaal in Europa. Het is dus heel bijzonder dat dit zinnetje op papier terecht is gekomen. En het laat zien hoe de taal is veranderd van toen naar nu. Hebban is nu hebben, vogala is vogels geworden. Een nestas, nesten. Taal verandert dus steeds en er komen de hele tijd nieuwe woorden bij.

Hebban olla vogala

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

De eerste geschreven woorden in de Nederlandse taal zijn ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan’. De tekst is bijna duizend jaar oud en geschreven door een monnik in een klooster met een ganzenveer en inkt. In die tijd wordt er eigenlijk alleen nog maar in het Latijn geschreven, dus het is heel bijzonder dat dit zinnetje op papier is terecht gekomen.

De eerste geschreven zin in de Nederlandse taal

Van Trijntje en de hunebedden tot Anton de Kom, Europa en het Oranjegevoel: de vernieuwde canon bevat vijftig vensters die de geschiedenis van Nederland samenvatten. In deze interactieve schoolplaat kun je alle 50 vensters verkennen. Bekijk de video's en test je kennis in de quizzen.

Interactieve schoolplaat over de Canon

De Canon van Nederland

Van de hunebedden tot het oranjegevoel: de vernieuwde canon bevat vijftig vensters die de geschiedenis van Nederland samenvatten. In deze tijdlijn kun je op chronologische wijze door de tien tijdvakken scrollen. Bij elk venster hoort een infoblok met handige kernbegrippen en een video over het venster. Bij enkele nieuwe canonvensters worden nog nieuwe video’s ontwikkeld. 

Tijdlijn met de vijftig vensters

De canon van Nederland

Hebban olla vogola nestas zijn de woorden uit een liefdesliedje van meer dan 1000 jaar oud. Het eerste geschreven Nederlands! Hoeveel weet jij over dit historische zinnetje? Test je kennis in de quiz!

Steden en staten

Quiz over de alleroudste Nederlandse zin

Wat betekent 'Hebban olla vogala'?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Paaseieren

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.