Ze zijn soms irritant, houden je wakker, prikken op de meest onhandige plekken, kunnen voor overlast zorgen en soms zelfs plagen. Insecten. Wat als al die beestjes nou eens zouden verdwijnen? Uitsterven, dat we er gewoon helemaal vanaf zijn? Hoe zou de wereld er dan uitzien? Best goed om eens uit te zoeken, want het gaat slecht met insecten. Zeker één op de drie soorten wordt al met uitsterven bedreigd. Dus, een wereld zonder insecten. Hoe is dat? Spoiler alert, je gaat het niet leuk vinden.
Dit is Uitgezocht, een serie van het Jeugdjournaal, waarin we elke keer één ding helemaal voor jullie uitzoeken. Dit keer: een wereld zonder insecten.
Er zijn gruwelijk veel soorten insecten, meer dan een miljoen. Even kijken, welke hebben we? De schildpadkever, de geelgerande watertor, de eikenprocessierups, citroenvlinder, de Europese bidsprinkhaan, papierwesp, zevenstippelig lieveheersbeestje, honingpotmier, de aardhommel... Nouja, je begrijpt het wel. Het zijn er een heleboel en dit is wat we weten. Er zijn er nog veel meer die we nog niet eens hebben ontdekt. Nou, dan kunnen we best een paar van die vervelende beestjes missen. Toch? Stel, vanaf nu zijn er helemaal geen insecten meer. Wat gebeurt er dan? Nou, je merkt het het eerst in de supermarkt. Na een paar dagen zullen sommige schappen leeg zijn, zoals die met honing, want bijen maken die. Zonder bijen geen honing. Ook chocoladerepen, chocoladekoekjes, chocoladehagelslag zijn snel uitverkocht. Want voor chocola zijn knutten nodig. Dat zijn kleine vliegjes die de cacaoboom bestuiven. Zonder bestuiving kan die boom niet groeien en kan er dus ook geen chocola worden gemaakt. Heel veel voedsel dat we eten is er dankzij insecten, zoals fruit, groenten en noten. Maar ook dingen die we gebruiken, zoals katoen om spijkerbroeken en T-shirts van te maken. Zonder insecten is het er allemaal niet meer. Da's balen natuurlijk, maar dat is nog het minst erge, want ook heel veel plant- en andere diersoorten zullen uitsterven. Dit ga je bijvoorbeeld niet meer horen. Kijk, veel planten en dieren zijn afhankelijk van insecten. Ze hebben ze nodig of eten ze op. Maar als die insecten zouden verdwijnen, dan zullen ook die planten en dieren uitsterven. De kleine beestjes zijn nog ergens anders goed voor.
"Ze ruimen ook op. Ze zorgen ervoor dat afval zoals poep, haren en plantenresten niet voor altijd blijven liggen, maar dat die volgend jaar gewoon weer weg zijn. Als insecten er niet meer zijn, dan wordt het echt een rommeltje. Want dan ligt de hele wereld bezaaid met poep en resten van dode dieren. Dus dat zou echt een rommeltje worden."
Geen zorgen, het zal niet gebeuren dat alle insecten in één keer uitsterven. Maar zoals ik in het begin al zei, veel soorten worden met uitsterven bedreigd. Vooral bijen, vlinders, kevers en libellen. "Met de insecten in Nederland gaat het op dit moment helaas behoorlijk slecht. Meer dan de helft in aantallen, dus niet alleen in soorten, maar echt individuen, daar is meer dan de helft van verdwenen." Waarom gaat het zo slecht met die beestjes? Nou, dat komt vooral door ons, de mens. En dan bedoel ik niet die paar keer dat je per ongeluk op een mier stapt of een mug wegmept. Ik bedoel dit: hoe we de natuur, waar insecten leven, volbouwen met dorpen en steden, wegen, treinrails, kanalen, vliegvelden, elektriciteitscentrales en fabrieken. En ook veel akkers en weilanden zijn een probleem. "Want er is onkruidbestrijding. Er wordt heel veel gemaaid. Er wordt heel veel geploegd. Er wordt mest in de grond gespoten, daarmee wordt het bodemleven verstoord." En akkers zijn voor de meeste insecten ook helemaal niet interessant, want er staan alleen maar dezelfde planten keurig naast elkaar. Insecten hebben juist veel verschillende planten en bloemen door elkaar nodig, maar dat is steeds moeilijker te vinden.
"En dan hebben ook nog dingen als bijvoorbeeld alle straatlantaarns en alle lichten die overal 's nachts branden. Dat is ook een probleem voor heel veel insecten. Die kijken naar de maan om te kijken waar ze heen moeten. En daardoor raken ze helemaal in de war van al die lichten, want dan vliegen ze naar de verkeerde plek toe, leggen ze bijvoorbeeld eitjes op de verkeerde plekken en worden ze ook een veel makkelijkere prooi voor dieren die ze op willen eten."
En dan is er ook nog klimaatverandering. Daar kunnen veel insecten slecht tegen. De temperatuur hoeft maar iets te stijgen of ze leggen het loodje, hoewel niet allemaal. Sommige sprinkhaansoorten kunnen bijvoorbeeld goed tegen de hitte en door de opwarming planten ze zich razendsnel voort. Ze kunnen dan plagen veroorzaken. Kortom, we hebben een probleem. Wat kunnen we doen?
"Regeringen over de hele wereld zouden meer ruimte over moeten laten voor de natuur. Dus die zouden veel meer plekken in moeten richten waar de natuur gewoon een beetje z'n gang kan gaan, waardoor er ook meer ruimte is voor insecten. En dan kunnen ze daar de populaties weer een beetje herstellen." En als we dat doen, dan kan het in korte tijd beter gaan. Insecten kunnen zich namelijk snel voortplanten, waardoor ze ook snel weer in aantallen zullen stijgen. En dan kun je zelf trouwens ook bij helpen. Als je een tuin of balkon hebt, probeer dan te zorgen dat er veel verschillende planten en bloemen groeien. Maak een hoekje met oude takken en bladeren. Daar zijn insecten gek op. Je kunt ook een insectenhotel ophangen. Die kun je gewoon zelf maken met hout, stro en kurk. Dus ja, het gaat slecht met veel insecten en we kunnen niet zonder ze. Maar we zijn nog niet te laat, dus ik denk dat ik deze voor de zekerheid maar met rust laat, hoe irritant ook.
