Name: Waarom vinden we straffen vaak te laag?
Uploaded: 2010-06-03T22:00:00+02:00
Duration: 2 min 3 s
Description: Veel mensen vinden de straffen in Nederland te laag. Filosoof Rob Wijnberg legt aan de hand van de filosofie uit dat dat komt straffen vooral rationeel te rechtvaardigen moeten zijn, en niet emotioneel.

Klas 4/5/6

Het onderbuikgevoel. Zo noemen we het als mensen vinden dat een rechter een veel te milde straf aan een misdadiger heeft uitgedeeld. En veel mensen in Nederland hebben dat gevoel: zij vinden de straffen in ons land véél te laag. Waar komt dat gevoel vandaan? Voor een antwoord op die vraag moeten we even ver terug in de tijd. Vijfduizend jaar geleden om precies te zijn, toen er nog helemaal geen rechters of advocaten bestonden. In primitieve samenlevingen werden misdadigers namelijk gestraft door de slachtoffers zelf. Zij namen wraak op de crimineel en konden elke straf opleggen die zij maar wilden. Hun gevoel bepaalde dus welke straf toepasselijk was.
In het oude Babylonië, 1800 voor Christus, veranderde dat voor het eerst. De Babyloniërs, vonden namelijk dat de straf niet zomaar op gevoel kon worden bepaald: er moest een logica in zitten, stelden zij. De straf moest wel in verhouding staan tot de misdaad, ook wel het principe van proportionaliteit genoemd. Dat principe vinden we ook terug in de Bijbel. Daarin staat: oog om oog, tand om tand. Oftewel, een kleine misdaad verdient een kleine straf en een grote misdaad verdient een grote straf. Dat idee van proportionaliteit werd zeventien eeuwen later nog verder uitgewerkt door de Engelse filosoof Jeremy Bentham. Straffen moesten volgens hem niet slechts een gevoel van genoegdoening geven, maar ook ‘productief’ en ‘nuttig’ zijn voor de maatschappij, zei hij. Zo kreeg bestraffing steeds meer een rationele in plaats van emotionele rechtvaardiging. Wat een goede straf was, moest als het ware ‘berekend’ en ‘gemeten’ kunnen worden - en niet gebaseerd zijn op onze emoties. Dát is dan ook een van de belangrijkste redenen waarom veel mensen de straffen in Nederland vaak gevoelsmatig zo laag vinden. Het gevoel telt in onze rechtspraak niet meer mee. En dat heeft een goede reden: want zou iedere rechter zomaar straffen uitdelen op grond van zijn gevoel, dan zouden verschillende rechters totaal verschillende straffen uitdelen. En dat mag niet, want iedereen is in Nederland gelijk voor de wet.
Dus ook al zegt ons gevoel ‘hier’ (buik) dat een straf veel te laag is, uiteindelijk gaat het erom of we ‘hier’ (hoofd) vinden dat een straf rechtvaardig is. Tenminste, dat zegt mijn gevoel.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Iedereen in Nederland moet zich aan de wet houden. Doe je dat niet, dan heb je kans dat je voor de rechter moet verschijnen. Wat weet jij over het Nederlandse rechtssysteem? Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz over het Nederlandse rechtssysteem

Wat weet jij over de rechtbank?

In deze 360º interactieve schoolplaat van Schooltv en ProDemos kijk je rond in een rechtbank. Ontdek de verschillende rollen, zoals de rechter, advocaat en officier van justitie, test je kennis in de quizzen of ga met je klas in debat aan de hand van stellingen over het Nederlandse rechtssysteem.

Kan je ook een advocaat krijgen als je schuldig bent? Wat doet een officier van justitie? Welke mensen werken er nog meer in een rechtbank? In Kijk rond in de rechtbank kom je meer te weten over ons rechtssysteem.

Kijk rond in de rechtbank

Interactieve schoolplaat over rechtspraak in Nederland

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

In Gaza is de Islamitische Palestijnse beweging Hamas aan de macht. Internationaal wordt Hamas als terreurorganisatie beschouwd. Wat is het doel van Hamas? En waarom laait het geweld tussen Hamas en Israël weer op? Klik op de foto op naar de story te gaan. 

Story over de Palestijnse beweging

Wat is Hamas?

In 2002 wordt het Internationaal Strafhof opgericht. Een onafhankelijk strafhof om oorlogsmidadigers te vervolgen die in hun eigen land niet veroordeeld kunnen worden. Hoe werkt het Internationaal Strafhof? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de vervolging van oorlogsmidadigers

Wat is het Internationaal Strafhof?

Waarom vinden we straffen vaak te laag?

Maatschappelijke vraagstukken vanuit de domeinen: rechtsstaat, parlementaire democratie, verzorgingsstaat en pluriforme samenleving.

Programmaheaders

Dossier maatschappijleer

Veel mensen vinden de straffen in Nederland te laag. Filosoof Rob Wijnberg legt aan de hand van de filosofie uit dat dat komt straffen vooral rationeel te rechtvaardigen moeten zijn, en niet emotioneel. 

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Organisatie en bestuur

Strafrecht volgens de filosofie

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.