Name: Hoe train je een sluipwesp?
Uploaded: 2019-01-29T13:51:07+01:00
Duration: 8 min 25 s
Description: Sluipwespen hebben een uitstekend reukvermogen. Zo kunnen ze drugs en vuurwerk opsporen. Ze leggen hun eitjes graag in rupsen en helpen zo om ongedierte te bestrijden, bijvoorbeeld in de landbouw.

Groep 6/7/8

Ja, je zou het niet zeggen maar deze kleine sluipwespen hier zijn hele goeie speurneuzen. Ze kunnen echt alle geuren opsporen, bijvoorbeeld ook drugs of vuurwerk. Ja bizar toch? Dit zijn dus eigenlijk dus de drugshonden van de toekomst. 
Hans. Dit is gek. 
Ik kom hier voor de sluipwesp want jij doet onderzoek naar de sluipwesp. Ik zie alleen maar rupsen. 
Ja, maar die sluipwespen die komen uit rupsen, want sluipwespen zijn insecten die leggen eitjes in rupsen en die larven groeien in die rups en als ze dan helemaal volgroeid zijn, dan komen ze uit de rups naar buiten gekropen. Dat kun je hier zien.
Maar die rups die leeft nog. 
Ja, dat klopt. Die rups wordt een soort zombie, die is gemanipuleerd door die sluipwespenlarfjes en als die larfjes allemaal een cocon hebben gesponnen dan gaat die rupsen verdedigen tegen rovers. 
Dat hebben die sluipwespen van binnenuit gedaan? Ja, ja, die hebben hem gemanipuleerd als een zombie en daarna gaat hij dood. 
Ik wilde aan je vragen hoe het komt dat jij een sluipwesponderzoeker bent maar ik begin wel te begrijpen, het is een superinteressant dier.
Ja, echt ongelofelijk interessant en oo, schattige dieren maar ook een beetje gemeen. 
En waar doe jij eigenlijk precies onderzoek naar? 
Ik ben er zo in geinteresseerd in omdat ze zo goed kunnen leren. Dus ze kunnen van alles leren en vooral geuren. Het zijn net een soort speurhondjes. Dus je kunt ze leren om allerlei geuren te gaan zoeken. Bijvoorbeeld plantengeuren maar ook dynamiet of drugs. Je zou eigenlijk van sluipwespen het drugshondje van de toekomst kunnen maken? Eigenlijk wel. Maar ik zie ze hier vliegen, het lijkt me niet heel makkelijk om ze nou op trainingskamp te sturen. Maar je kunt ze heel goed trainen dat kan ik laten zien, maar niet hier. Dat doen we in het laboratorium. 
Waarom heet een sluipwesp eigenlijk een sluipwesp? 
Omdat die sluipt natuurlijk. Dat doen de meeste sluipwespen niet, nee. Het is eigenlijk een soort roofdier. Dus ze eten eigenlijk die gastheer, die rups op, maar dan van binnenuit. 
Dus het is eigenlijk een soort sluipmoordenaar. 
En is dat niet heel erg pijnlijk voor die rups dan? Ja, dat dat lijkt er niet op want die rupsen die gaan gewoon verder met hun leven. Die gaan direct nadat ze gepakt worden lekker door met eten. 
Maar hoe legt zo'n klein sluipwespje dan zijn eitjes in zo'n rups? 
Ja, dat doen ze dus met een angel, zoals bij in een wesp die we allemaal kennen. Maar dan prikt hij dus in de rups. En dan komen daar de eitjes door en die komen dan in de rups terecht. 
Kijk, daar zijn ze, de sluipwespen en je gaat ze nu loslaat op de rups? Ja. Zodra ze een rups ruiken willen ze gelijk planten. Prikken ez in dit rupsje.
Dat gaat snel. Maar je ziet het echt zitten, dat ze elkaar vastzitten. En hoeveel eitjes kan ze dan leggen? Iedere keer legt ze daar ongeveer 25 eitjes in. Hoeveel eitjes hebben ze in totaal. En ze heeft bij mekaar in haar leven ongeveer 2500 eitjes. Daarna is het op. En hoelang leeft een sluipwesp dan? Ongeveer drie weken oud. Nou, dat is niet heel lang, want je zegt net dat je ze kan leren om drugs op te sporen, maar binnen drie weken kun je niet veel drugs opsporen, heb je helemaal niks aan. Daar staat tegenover dat ze heel snel leren. Oke dus uurtje leren, drie weken werken. 
Trainingskamp sluipwesp. 
Er gebeurt toch niet zo heel veel. Nee. Wat we gaan doen is we gaan ze leren om de geur van bijvoorbeeld vanille en die zit in het potje. Die doen we straks op een papiertje. Ze ruiken vanille en ze krijgen een beloning. De gastheer waar ze hun eitjes in leggen. En dat is in dit geval de pop van een vlieg. 
Ja, ik ga lekker voor een bakkie koffie, stap 1. De vliegpoppen, dat is eigenlijk de beloning want ze vinden het heel erg lekker om daar hun eitjes in te leggen. Daar hebben we nu koffiegeur bijgedaan. Stap 2? 
Stap 2 is de wespen bij bij de poppen doen en de geur en dat doe je met deze zuigbuis. 
Oke dan, staat je goed. Ja, dankjewel. 
Ik heb ze! Nou tikken. Oke nu is het mijn beurt. Pats pats. Naar beneden. In je mond stoppen. Klein beetje blazen. Hahaha. Tweede kans. Matthijs heeft ook een trainingskap nodig. 
Goed nieuws. Mijn bloedgang effe goed trainen op voor sluipwespen. Gerben-Jan. Waarom af. 
Ik durf gewoon. Hiervoor is. Pats, pats naar beneden. Jongens dingen in je mond stoppen die hond en een klein beetje blazen. Vind je de weg aan ons, maar dat is niet 
2e kan tijdens daarna trainingskamp nodig. Ja goed. Ja. 
We dekken nu deze wespen even af. Dan worden ze niet afgeleid door ons. Dan gaan ze lekker eitjes leggen. 
En hoe vaak moet je dit nu doen? Dat wij net hebben gedaan voor ze het hebben geleerd? 
Een keertje. Nee hoor. Ja. En dan weten ze het zelfs 5 dagen later nog steeds. Dat is wel inderdaad snel. 
Hoe kan het dat ze zo goed kunnen leren? 
Dat hebben ze nodig en de natuur. En ja uiteindelijk moeten ze dat doen met hersentjes en ook insecten hebben hersentjes. Dit zijn sluipwespenhersentjes. Ja. Dit zijn sluipwespenhersenen die we hebben ingescand met een scanner zodat we in 3 dimensies kunnen bekijken en ronddraaien. Maar wat je hier kunt zien is, hier zijn die die bolletjes en daar komt de geur binnen. Het leren van het insect, dus het bij elkaar brengen van de beloning en de geur, dat gebeurt hier in deze paddenstoel. 
Dus eigenlijk een heel groot deel van de hersenen gaat over geur en of leren. Daarom is ie zo snel. Ja ja. En je kunt nu niet meer zeggen dat dieren met kleine hersens minder slim zijn. 
Eigenlijk het tegendeel. Want ze zoveel dingen met met die hersenen zag ze kunnen vliegen. Ze kunnen leren. Ze kunnen zien, ze kunnen ruiken. Dat is heel bijzonder. Oké. Nou dit zijn dus de wespen die ik getraind heb op koffie. Ja. En die gaan we nou in deze buis stoppen en in deze buis komt aan twee kanten komt lucht binnen en aan deze kant komt de koffiegeur binnen. Aan deze kant komt de vanillegeur binnen. Ja. In het midden zit een gaatje en daar doen we de wespen in en dan gaan we kijken welke kant ze op lopen. 
Dus dit is Hanna koffiesluipwesp die wordt hier losgelaten. En als het goed is gaan al deze sluipwespen naar deze kant want hier is de koffielucht. Oké dan laten we ze even 10 minuten met rust. Dus we dekken hem even af. 
Hans Klok met zijn goocheltruc. Ja. En dan kunnen ze 10 minuten bedenken waar ze naartoe gaan. 3 2 1. Zo. 
1 2 3 4 5 6 ja jongens, het is een duidelijke overwinning voor Team koffie. En deze kant drie. Score 9-3; ik doe het ervoor.
Nou ik weet in ieder geval wel met alles wat je verteld hebt Hans vandaag; ik ga nooit meer een sluipwesp neerslaan. Maar waarom moeten we dat nou met z'n allen niet doen? Waarom zijn deze sluipwespen nou zo belangrijk voor onze toekomst? Ze zijn zo belangrijk omdat ze gebruikt kunnen worden in plaats van landbouwgif. Dus de sluipwespen die leggen hun eitjes in plaaginsecten en dan komen er geen plaaginsecten meer maar nieuwe sluipwespen. Wij noemen dat biologische bestrijding. En dat is natuurlijk veel beter dan bestrijding met landbouwgif. 
Dus dat kunnen ze nog 'ns een buiten dat drugs kunnen opsporen. 
Dat is natuurlijk het belangrijkste wat ze doen. Er zijn talloze soorten sluipwespen voor elke plaaginsect wel weer een andere en dat kunnen we allemaal inzetten voor een schone toekomst.

Groep 3/4/5

Sommige hebben acht ogen, andere zijn harig of hebben een pantser. Wat weet jij van kriebelbeesten?

Quiz over spinnen, insecten en andere kleine beestjes

Wat weet jij over kriebelbeesten?

Wat leeft er in en rond de sloot? Zoom in op de verschillende dieren en bekijk de korte video's in deze interactieve schoolplaat.

Interactieve schoolplaat over het slootleven

Leven in de sloot

Hoe train je een sluipwesp?

Bekijk hier alle afleveringen en clips uit De Buitendienst. Meer video's over natuur en klimaat vind je op de programmapagina van Zapp Your Planet.

Programmalogo's

De Buitendienst

Sluipwespen hebben een uitstekend reukvermogen. Zo kunnen ze drugs en vuurwerk opsporen. Ze leggen hun eitjes graag in rupsen en helpen zo om ongedierte te bestrijden, bijvoorbeeld in de landbouw.

Dieren en planten

Een nuttig insect met een uitstekende neus

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.