Name: Hoe kom je aan je achternaam?
Uploaded: 2014-03-10T23:00:00+01:00
Duration: 3 min 31 s
Description: Je voornaam wordt door je ouders gekozen, maar je achternaam niet. Al sinds de middeleeuwen hebben mensen achternamen, maar hoe werden die namen bedacht?

Groep 6/7/8

Timo hier van het Klokhuis kantoor! Wat is jouw vraag?
Hoe kom je aan je achternaam?
En waarom wil je dat weten dan? Heb je zelf ook een achternaam?
Ja ik heet Terlouw van mijn achternaam maar sommige heten De Groot omdat hun voorouders misschien groot waren. Maar ik heet Terlouw en hoe kom ik daar eigenlijk aan?
Is dit een goede vraag? Ja!!
Dan stuur ik Bart op achternamen onderzoek uit. Doei! 
Je voornaam is simpel, die verzinnen je ouders omdat ze hem leuk vinden. In mijn geval vonden ze Bart een leuke naam. Maar hoe kom je aan je achternaam?
Hier in het Meertens Instituut in Amsterdam weten ze daar gelukkig alles van. Het gebruik van achternamen begon ongeveer in de Middeleeuwen. Dit zijn hele oude boeken waar de eerste namen in te zien zijn. Achternamen werden in die tijd vaak afgeleid van de naam van de vader. Neem hier bijvoorbeeld: Jan was de zoon van Piet, dan heette hij Jan Pieterszoon. Grappig hé. Dat noem je patroniemen. Dat betekent dat achternamen afgeleid worden van de naam van de vader. Dit is Leendert en hij is familienaamdeskundige bij het Meertens Instituut. Heb jij enig idee waar mijn achternaam Meijer vandaan komt?
Ik heb hier het middeleeuws woordenboek. Ik zal het eens laten zien. Daar staat het woord Meijer zeker in. 
Hier staat het: Pachter van een hoeve. Achternamen werden heel lang niet officieel geregistreerd. Dat veranderde toen deze man aan de macht kwam. In 1790 werd Napoleon de baas van Nederland en nog meer landen in Europa. Hij wilde dat iedereen zich bij de overheid officieel liet registreren. Dat was handig. Zo wist hij precies hoeveel mensen er in zijn rijk woonde. Zo wist hij ook wie hij kon oproepen voor het leger. In Nederland zijn er 315.000 verschillende achternamen en je kunt ze in een aantal groepen verdelen: De geografische namen. de grootste groep bijvoorbeeld van Leiden, van Velzen, de Vries horen daarbij. Maar ook namen die een kleinere plaats aanwijzen zoals van der Plein, van den Akker, van de Berg. Groep 2 de vadersnamen. Patroniemen. Daar zijn ze weer. Jansen komt bijvoorbeeld van Janszoon, Pieter komt van Pieterszoon. Groep 3 Beroepsnamen. Die verwijzen natuurlijk naar een beroep als Zeeman, Boer, Timmerman, Koetsier. Ook indirecte namen horen daarbij. Brood voor iemand die bakker was of Snoek voor een visser. Tegenwoordig staan alle namen digitaal opgeslagen. Op de site van het Meertens Instituut kun je kijken hoe vaak jouw naam voorkomt en waar in Nederland. Wil je dit nou ook doen? Ga dan naar de site van het Klokhuis. Daar staat een linkje naar de site van het Meertens Instituut. Nou hebben wij ook een vragenstelster: Noa. Zij heet Terlouw van haar achternaam. Zij wil graag weten waar dat vandaan komt. 
Dat is een Aardrijkskundige naam. Die wijst een woonplek aan dus haar voorouder woonde op een plekje dat heette Loo want Terlouw is een klankvariant van Terloo en die kun je splitsen in 'ter' en 'loo'. Ter betekent te en loo is een naam van een watertje.
Dus Noa, jouw over, over, overgroot opa heeft waarschijnlijk ergens aan de Loo gewoond, een watertje. Grappig hé?

Napoleon Bonaparte is een Franse grootheerser uit de 17e eeuw. Ook Nederland valt onder zijn Franse rijk. Hij stelt zijn broer Lodewijk Napoleon aan als koning van Nederland en voert een aantal belangrijke moderne hervormingen door, die nu nog gebruikt worden. 

Quiz over de Franse tijd

Wat weet jij over Napoleon Bonaparte?

De Middeleeuwen zijn een tijd van ridders, geloof en bijgeloof. Wat weet jij van de periode van het jaar 500 tot 1500? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over de periode van 500 tot 1500

Wat weet jij over de Middeleeuwen?

Na de val van het Romeinse Rijk breken de Middeleeuwen aan in Europa. Een tijd van ridders en kastelen, maar ook van het christelijke geloof. Er worden nieuwe ontdekkingen gedaan, maar ondanks de vooruitgang sterven veel mensen aan de pest en tijdens de heksenjachten. Klik op de afbeelding om naar de tijdlijn te gaan.

Tijdlijn over de periode van 500 tot 1500

De Middeleeuwen

Van de hunebedden tot het oranjegevoel: de vernieuwde canon bevat vijftig vensters die de geschiedenis van Nederland samenvatten. In deze tijdlijn kun je op chronologische wijze door de tien tijdvakken scrollen. Bij elk venster hoort een infoblok met handige kernbegrippen en een video over het venster. Bij enkele nieuwe canonvensters worden nog nieuwe video’s ontwikkeld. 

Tijdlijn met de vijftig vensters

De canon van Nederland

Hoe kom je aan je achternaam?

Koning Willem I, Willem II en Willem III. Wie waren deze drie koningen nu echt en wat voor invloed hebben ze gehad op de ontwikkeling van ons land? 

Drie koningen van Oranje

Drie koningen van Oranje in de klas

Meer over de geschiedenis van de Oranjes

Je voornaam wordt door je ouders gekozen, maar je achternaam niet. Al sinds de middeleeuwen hebben mensen achternamen, maar hoe werden die namen bedacht? 

Regenten en vorsten

315.000 verschillende achternamen in Nederland

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.