Voor ons eten, om onze huizen te verwarmen, om kleding te maken en nog veel meer hebben we ruimte nodig. Het graan voor ons brood en de katoen voor onze kleding moet ergens groeien. De voetafdruk van Nederland is best groot: als de hele wereld zo zou leven, dan zouden we drie aardbollen nodig hebben.
Ja, behalve die wekker heb ik best een lekker leventje. Een fijn huisje. Genoeg kleding. Alles om er fris en fruitig uit te zien. Lekker eten. De nieuwste telefoon. En een autootje dat me overal naartoe brengt. Wat ik alleen nog wel eens vergeet is dat het stiekem best veel is. Even wat voorbeelden. Gemiddeld eet een Nederlander per week bijna 1,5 kilo aan brood, pasta, rijst en granen. Per jaar is dat 70 kilo. En wat dacht je van kleding? Gemiddeld koopt 'n Nederlander bijna elke week een nieuw kledingstuk. Per jaar 46 nieuwe kledingstukken. En voor al dat eten, al die spullen die we kopen en zelfs voor de reizen die we maken hebben we iets nodig, namelijk een stukje van de aarde.
Neem bijvoorbeeld dit T-shirt. Voordat het in de winkel lag, werd het in een fabriek gemaakt. Van katoen. En katoen komt van de katoenplant. Die planten groeien op katoenplantages, waar grond voor nodig is. Oftewel: een stukje van de aarde. En zo geldt het eigenlijk voor alles. Ga maar na, je brood wordt gemaakt door de bakker en die maakt het weer van graan. Graan groeit ook op 'n stukje aarde. En zo gebruiken we nog veel meer stukjes aarde. Weilanden bijvoorbeeld, om onze koeien op te houden. Bossen met bomen, voor onze meubels. Maar we hebben ook stukjes grond nodig om onze huizen op te bouwen. Oh, mooi huis. En dat alles bij elkaar is dus zo'n enorme lap grond. En zo'n groot stuk grond voor één persoon dat noem je je ecologische voetafdruk!
Wetenschappers vinden het heel interessant om voor iedereen op de wereld de voetafdruk te berekenen. Zo kun je heel goed zien hoe het met de aarde gaat. Of iedereen evenveel land gebruikt en of we met elkaar niet teveel land gebruiken. Dit hier waar ik nu insta, dat is hoeveel aarde een Nederlander gebruikt. Echt een enorme lap grond. Veel groter dan bijvoorbeeld de voetafdruk van iemand uit India. Dat komt doordat wij een rijker land zijn. En dus meer spullen kopen, meer eten, meer reizen en dus een groter stuk van de aarde gebruiken dan iemand uit India. Zouden we de aarde niet eerlijker moeten verdelen? En welk stukje van de aarde gebruiken we het meest?
De ecologische voetafdruk laat zien hoeveel aarde één persoon nodig heeft om te leven op de manier zoals we nu doen. Tijd om in te zoomen op onze voetafdruk. Want waar bestaat dat stuk aarde dat wij nodig hebben precies uit? We hebben al genoemd dat we bouwgrond nodig hebben. Dat is grond waar je huis op staat. Maar ook bijvoorbeeld je school, straten en de treinrails. Dan heb je nog landbouwgrond. Daar groeit alles waar spullen, eten en drinken van gemaakt worden. Bijvoorbeeld de katoenplant voor je T-shirt. Graan voor je boterham. Maar ook aardappelplanten voor lekkere patatjes. Ook een hele belangrijke: grasland. Alle koeien of andere dieren die we gebruiken voor melk of een hamburger van te maken, hebben ruimte nodig om te grazen. Dan hebben we nog een stukje visgrond. Denk bijvoorbeeld aan de zee waar we een lekker kibbelingetje uithalen. En we hebben houtbos. Bomen waar we hout en papier van maken. En dan de klapper! Het grootste gedeelte van onze voetafdruk is een ander soort bos, namelijk het CO2-bos. Dat zit zo. Als wij bijvoorbeeld vliegen, autorijden of een katoenen shirt in een fabriek maken, hebben we energie nodig. En bij het opwekken van die energie stoten we CO2 uit, wat in de lucht terecht komt. Deze CO2 wordt vervolgens weer uit de lucht opgenomen door... bomen. Op het stuk land dat wij elk jaar nodig hebben, moeten dus ook bomen staan die de lucht weer schoonmaken. Want CO2 die niet wordt opgeruimd warmt de aarde op en daardoor verandert het klimaat. Het CO2-bos is het grootste gedeelte van onze voetafdruk. Een voetafdruk die bij elkaar vijf hectare groot is. Zo groot dus. Dat zijn 40 Olympische zwembaden. Ik zou gewoon een stuk tapijt uit kunnen rollen van Utrecht naar Amsterdam. Zo'n groot stuk land hebben wij nodig. En dat is nog maar voor één persoon, hè. Voor alle Nederlanders samen hebben we een stuk aarde nodig dat even groot is als Duitsland en Frankrijk samen. We leven dus eigenlijk op te grote voet. Op deze manier putten we de aarde uit en tegelijkertijd warmt de aarde in hoog tempo op. Je kan je dus afvragen, zou die voetafdruk niet wat kleiner kunnen?
Welkom in Eindhoven, de gekste! Of dat zo is weet ik niet, maar vanavond is het sowieso de meest verlichte stad. Straks gaat hier lichtkunstfestival GLOW van start. Met als stralend middelpunt een bijzonder kunstwerk over onze ecologische voetafdruk. Hoppa! Al deze voetstappen samen, zetten 'n gebied af ter grootte van 5 hectare. De grootte van de gemiddelde Nederlandse voetafdruk dus. Wacht even, ik ben zo terug. Zo. Ik dacht: doe ik wel even, maar 't was toch nog iets verder dan ik dacht. Dit is de route die ik net heb gelopen. Zo'n groot stuk grond heb ik en jij dus ook elk jaar nodig van de wereld.
Ja, het is nu nog even wachten tot het helemaal donker is en dan komen hier duizenden kinderen om de route te verlichten met hun lampjes. En dat doen ze om te laten zien hoe groot onze voetafdruk is en vooral ook dat-ie best wel wat kleiner mag.
Hé, jongens! Hebben jullie een beetje zin in de route die je gaat lopen? Ja. Wat hopen jullie dat mensen gaan denken als ze straks zien hoe groot die voetafdruk is? Dat ze denken van: dit is eigenlijk wel teveel wat we hebben dus we moeten het gaan verminderen. Doen jullie zelf al iets om je voetafdruk te verkleinen? Ik was me maar twee minuten per dag. Minder met de auto, meer met de fiets. Wij eten minder vlees. Jullie zijn allemaal supergoed ermee bezig. Wie als eerste een rondje heeft gelopen! Go!
Door onze levensstijl hebben wij dus een voetafdruk van vijf hectare. Dat is bijna even groot als acht voetbalvelden! Best een stukje lopen dus. Hé! Zo, lekker bezig hoor. Tik 'm aan. Lekker. Hoppa. Goed zo! Zoooo. Heel goed bezig, jongens! Hoppa. Het is echt superleuk om op deze manier te laten zien hoe groot en reusachtig onze voetafdruk is. Want als iedereen op de wereld zou leven zoals wij, dan zouden we gewoon drie aardbollen nodig hebben. En we hebben er maar één. Dus de vraag is: Hoeveel grond is er nou eigenlijk überhaupt beschikbaar per persoon? Dat gaan we zo dadelijk zien.
Deze groene gekleurde projectie laat de ideale grootte zien van onze voetafdruk. En da's echt een stuk kleiner dan dat we gewend zijn.
