Bijna 1000 jaar geleden zijn er mensen begonnen met graven in de Sint Pietersberg bij Maastricht. De mensen, die zaagden de zachte kalksteen eruit, want dat konden ze heel goed gebruiken voor de bouw van huizen en kerken. Zo zijn er allemaal gangen ontstaan, waar je nu nog doorheen kan lopen.
We zijn hier in de gangen van de Sint Pietersberg bij Maastricht. Miljoenen jaren geleden was hier een zee met allemaal planten en dieren die nu de zachte kalksteen vormen, en dat kun je op sommige plekken nog heel goed zien.
Bijna 1000 jaar geleden rond 1200 begon men met het graven in de berg. Mensen zaagden de zachte kalksteen eruit, want dat konden ze heel goed gebruiken voor de bouw van huizen en kerken, en stadsmuren en al dat soort dingen. Het was heel zwaar werk, maar zo zijn de gangen ontstaan.
Alle streepjes op de plattegrond zijn de gangen. Vroeger waren dat zo’n 20.000, het liep door tot in België met een lengte van zo’n 200 kilometer, dat is van hier in Maastricht naar Amsterdam, zeg maar.
De gangen zijn net een geschiedenisboek: eeuwenlang hebben mensen dingen op de muur geschreven, hier bijvoorbeeld staat er een heel opschrift uit 1554, dat weten we, omdat hier het jaartal ernaast is geschreven op de muur. En deze tekens zijn ook heel leuk: PC, en daarachter staat er nog één, dat was een burgemeester rond 1850 van het dorp Sint Pieter hierbuiten. Hij leerde zichzelf de weg, en was hartstikke bang dat hij zou verdwalen. Toen heeft hij overal zijn initialen geschreven, Pieter Ceulen. En een streep in de richting waar hij heen ging, en toen kon hij altijd de weg terugvinden.
Maar er is natuurlijk veel meer gebeurd: er zijn tekeningen gemaakt, inkrassingen, beeldhouwwerken, kleurentekeningen. Er is zóveel gebeurd in 700 jaar tijd!
In tijden van oorlog golden de gangen ook als schuilplaats. Bijvoorbeeld in de tijd van de Franse Revolutie rond 1794 kwamen hier boeren schuilen. En die moesten ook kunnen eten, dus hebben ze hier een bakoven gebouwd om brood te bakken. En een bijkomend voordeel: je kon je er ook aan warmen, want het is onder de grond ontzettend koud af en toe. En de mensen, die namen hun koeien, paarden, varkens mee, en die sloten ze ’s avonds in deze hoek op, De mensen gingen naar boven toe en de warmte van de dieren, die steeg ook omhoog, en dan kon je daar redelijk warm slapen.
De Sint Pietersberg was ook bruikbaar als een soort brandkast: daar hebben de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gebruik van gemaakt toen ze Nederland bezet hadden. En toen hebben ze opdracht gegeven om hier de mooiste schilderijen van Nederland op te slaan. Daarom werd in de Sint Pietersberg een kluis gebouwd, een betonnen bunker, waar de mooiste schilderijen van Nederland werden opgehangen in rekken. En het állermooiste schilderij, dat was De Nachtwacht van het Rijksmuseum in Amsterdam, die kwam te liggen onder deze planken, opgerold in een kist, want die was veel te groot om hier op te hangen. En ja, na de oorlog in 1945 is-ie teruggebracht naar Amsterdam en daar hangt-ie nog steeds in het Rijksmuseum!
