De grondwet

---

Net als zijn vader is koning Willem II van plan om alle macht bij zichzelf te houden. Maar als het volk onrustig wordt ziet hij zich gedwongen om Rudolph Thorbecke een nieuwe grondwet te laten ontwerpen. Met grote gevolgen...

Koning Willem I is de eerste Nederlandse koning uit het huis Oranje Nassau. Tijdens zijn regering valt het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden uiteen. België scheidt zich af. Hij kan dit verlies maar moeilijk verkroppen. Gedesillusioneerd treedt hij af en wordt opgevolgd door zijn zoon Koning Willem II.
In 1844 luistert men vol verwachting naar de troonrede van de nieuwe koning. Vooral de liberale kamerleden zijn benieuwd. Zij hopen dat het parlement meer inspraak te krijgen in het bestuur van Nederland. Maar Koning Willem II rept met geen woord over bestuurlijke vernieuwing. Hij wil alle macht bij zichzelf houden, net zo als zijn vader dat deed.
Veel politici zijn teleurgesteld. Ook de vooraanstaande liberaal Johan Rudolph Thorbecke. Hij vindt dat de vertegenwoordigers van het volk rechtstreeks invloed moeten kunnen uitoefenen op de regering. De koning moet zijn macht delen.En daarvoor moet de grondwet worden veranderd.
Hij dient een wetsvoorstel in, maar die wordt door zijn collega’s niet eens aanvaard. Veel kamerleden vinden het veel te ver gaan. Ze hebben hun positie te danken aan de koning. Ze willen hem niet afvallen.
Rond 1845 is het onrustig in Europa. In veel landen voltrekt zich een humanitaire ramp. De aardappelziekte verwoest de aardappeloogst Door strenge winters valt ook de graanoogst tegen. Cholera en malaria teisteren Europa. Mensen zijn ziek, hebben geen eten, er heerst hongersnood en armoede. Ze zijn radeloos en keren zich tegen de gevestigde orde.
Overal breken rellen uit. In grote Europese steden vechten mensen met het leger op straat. In Frankrijk wordt de Koning zelfs uit zijn paleis gezet.
Koning Willem wordt nerveus. Hij ziet wat er in Frankrijk gebeurt met de koning.Hij moet het morrende volk wel tegemoetkomen. In 1848 geeft hij Thorbecke de opdracht een commissie te leiden die de grondwet moet wijzigen.
Thorbecke gaat meteen aan de slag. Dit is zijn kans. Binnen een week ligt er een nieuwe, moderne grondwet op het bureau van Willem II. En de grondwet wordt aangenomen... Deze nieuwe grondwet is dan misschien een dun boekje maar tot op de dag van vandaag wel het belangrijkste politieke document van ons land.
Er staan een aantal revolutionaire veranderingen in: De Tweede Kamer en de Provinciale Staten worden voortaan direct gekozen door de burgers. Tenminste... Alle welgestelde mannen van boven de 25 jaar. De leden van de Provinciale Staten kiezen op hun beurt de leden van de Eerste kamer. De ministers worden nog steeds door de koning benoemd, maar moeten wel verantwoording afleggen aan het parlement. Als het parlement de minister niet steunt, kan hij niet aanblijven. Daar staat de koning buiten. De ministers zelf zijn verantwoordelijk voor hun beleid… en niet langer de koning.
Ook op sociaal vlak verandert er veel met de nieuwe grondwet: de mensen krijgen meer vrijheid. Die wordt vastgelegd in grondrechten; ze krijgen vrijheid van onderwijs, drukpers, vereniging en vergadering.
Koning Willem II is zijn politieke macht grotendeels kwijt geraakt. Zijn gezondheid laat hem in de steek en hij sterft een jaar na de grondwetswijziging.