Name: Wat is tinnitus?
Uploaded: 2022-10-27T14:43:42+02:00
Duration: 9 min 45 s
Description: Bij tinnitus, ook wel oorsuizen genoemd, hoor je altijd een piep, ruis of brom. Als de trilhaartjes in je oren beschadigd zijn door te hard geluid, kunnen ze geen geluid meer doorgeven. Je hersenen gaan deze stilte overcompenseren door zelf ‘geluid’ te maken.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Dit is een video over tinnitus. Oorsuizen. Maar no worries. Die piep, ruis, brom of wat je dan ook hoort laten we in deze video niet horen. Neem van ons maar aan hoe irritant dat is. En belangrijker nog: die geluiden kunnen een trigger zijn voor mensen die al tinnitus hebben. Want dat zijn er nogal wat. Zo'n twee miljoen Nederlanders hebben er in een vorm last van. En hoor jij daarbij of maak je je zorgen? Weet dan ook: heel veel mensen vinden een manier om te leven met dat ál-tijd aanwezige geluid. Ook al denk jij op sommige momenten dat dat nooit gaat lukken.

'De vierde dag na het concert werd ik letterlijk midden in de nacht wakker met een geluid dat ik hoorde. Eigenlijk had ik pas twee dagen daarna weer door dat het in m'n oren zat, dus dat ik een piep had. Dat was ook echt heel eng. Vooral omdat je niet weet hoe lang het gaat duren en wat het is.' 
Omdat tinnitus vaak niet is op te lossen, slaan hoor-experts alarm. Grijp in, zeggen ze. Anders vrezen ze voor een tinnitus-vloedgolf. Vooral onder jonge mensen en kinderen. Want nu al heeft 1 op de 10 van hen hoorschade. Dit is tinnitus uitgelegd.

Je kent het gevoel wel: je lievelingsband of -dj staat op het podium. En dan na lang wachten... De eerste tonen komen binnen. Via je borstkas, via de grond en in je oren. En lang niet iedereen heeft deze in. Flash forward naar de volgende dag. Je wordt wakkker met een piep in je oren en denkt: poh wat een lekker feestje. Óf... gehoorschade. Gelukkig trekt die piep bij de meeste mensen weer weg, of wordt-ie minder. Om dat te begrijpen, leg ik eerst uit hoe je gehoor überhaupt werkt.

Kom effe dichterbij! M'n oor in. Nah, beetje goor. Kijk effe mee naar dít oor: We hebben dit orgaan om geluid te kunnen horen. Dat geluid is eigenlijk trillende lucht die binnenkomt in je gehoorgang en tegen je trommelvlies botst. Dat geeft die trillingen ook weer door, via de trillende gehoorbeentjes in het middenoor, aan je binnenoor, ook wel het slakkenhuis. Met daarin superslimme haartjes, die de binnengekomen trillingen omzetten in elektrische pulsjes. Ook die reizen weer verder. Via je gehoorzenuw naar je hersenen. Allemaal in een split second. Vooral die microscopisch kleine haartjes zijn superkwetsbaar. Door bijvoorbeeld lawaai, ziekten, infecties of ouderdom kunnen ze afbreken.
En helaas: herstellen kan niet. Maar gelukkig gaan ze niet zomaar kapot. Een trein die heel kort met harde piepende geluiden een station binnenkomt zal geen schade geven. Maar die koptelefoon waardoor jij misschien wel dagelijks muziek luistert, moet niet op standje maximaal staan. En ook niet onbelangrijk: als je hier drie volle dagen zonder oordoppen vooraan staat, loop je echt wel risico.

De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert dat geluid gemiddeld genomen niet harder is dan 100dB. Maar het punt is: dat staat nergens vastgelegd in een wet. Clubs mogen ook zélf hun volume meten - en een aantal van hen zei een paar jaar geleden wij houden ons aan gemiddeld 103dB. En even voor je beeld: dat is dus zo hard als een dik hardcore- of technofeest. Daar komt nog bij: ze gaan er bij die 103dB dan vanuit dat je oordoppen draagt. En als je dat niet doet, zijn die dB's dus schadelijker. Ik dacht eerst ook: 103 is toch niet zo veel meer dan 100 dB? Tot ik er even indook. Als je naast een speaker van 100dB nog een speaker van 100dB zet, heb je niet ineens 200dB. Dan heb je 103dB. Iedere keer dat een geluidsbron verdubbelt, komt er ongeveer 3dB bij. Die drie dB-tjes, die kunnen dus een intens verschil zijn voor je oren. 
Het overschrijden van die decibelgrens betekent niet meteen gehoorschade. Die haartjes in je oren zijn weliswaar kwetsbaar, maar gelukkig ook erg veerkrachtig. Maar als ze dus wél beschadigen, gebeurt dit: De haartjes kunnen geluidstrillingen van buitenaf niet meer doorgeven aan je hersenen. Dus die denken: huh, er komt geen geluid binnen. Je hersenen gaan dan overcompenseren en zelf 'geluid' maken als 't ware. En dat is vaak een hoge piep, omdat de haarcellen die dat soort tonen doorgeven, vooraan in het slakkenhuis zitten. Die raken bij hard geluid dus het eerst beschadigd. De piep die je dan hoort bestaat dus alleen voor jou. En die kan weggaan, maar dat betekent niet dat er geen schade achterblijft. Als jij bijvoorbeeld 6000 haartjes in je oren hebt zitten, kunnen er door dat ene avondje stappen 50 kapotgaan.
Je raadt het al: week in week uit in té hard geluid, dan blijven er steeds minder gezonde haartjes over. Maar er kunnen er ook in één keer heel veel tegelijk beschadigen.

Hoe dan ook: hoe meer beschadigde haartjes, hoe groter de kans op tinnitus.
'Vier jaar geleden heb ik tinnitus opgelopen bij een concert in de AFAS Live. Halverwege het concert ging de gitaar 'off grid', zoals ze dat noemen. Dus dat de gitaar echt een onwijze knal maakte door heel de zaal. En dat iedereen dan ook gelijk met z'n handen in z'n oren zit van: wat gebeurt hier? Dat was echt een heel naar geluid. Wel last van gehad die avond van m'n oren. Dat het echt prikte.
En dat ik nog wat geluiden hoorde. Maar ik dacht eigenlijk: Gaat wel weer over. De vierde dag na het concert, toen werd ik letterlijk midden in de nacht wakker met het geluid wat ik hoorde. En eigenlijk had ik pas twee dagen daarna door dat het in m'n oren zat. Dus dat ik echt een piep had. Dat was ook echt heel eng, vooral omdat je niet weet hoe lang het gaat duren en wat het is. Ik had natuurlijk heel veel zitten googelen, heel veel lezen. En zag best wel wat horrorverhalen over wat dat mentaal met je kan doen. Raakte ik wel een beetje in paniek.'

Je hoort zometeen ook hoe Ronald omgaat met zijn tinnitus. Die hij dus kreeg hij door hard geluid, wat bij de meeste mensen het geval is. Maar een heel belangrijk punt hier: Er hoeft geen schade aan die haartjes te zijn om tóch oorsuizen te hebben. Een andere belangrijke oorzaak is: stress, bijvoorbeeld in een burn-out. Huh, hoe kan stress nou voor een piep zorgen? Je bent dan minder weerbaar. Merk jij misschien ook weleens, als je bijvoorbeeld van die aften in je mond hebt of als je ziek wordt na een stressvolle periode. Dat werkt door in je hele lichaam, dus ook in je hersenen. Die raken ontregeld en geven signalen minder goed door. En dat kan dus ook gebeuren met die signalen van je oor naar je hersenen. Bijvoorbeeld als je een keer een piep hoort, na een feestje, maar het kan ook zomaar ontstaan. Dat hebben we allemaal weleens en kan echt geen kwaad. Maar als jij al niet goed in je vel zit, kun je in een soort vicieuze cirkel belanden.

Stel je hoort die piep, en denkt: oh nee, nu heb ik tinnitus. Bijvoorbeeld doordat je vrienden hebt die het hebben. Maar je hersenen denken dan: oké, dit is kennelijk belangrijk voor jou, ik ga dat geluid blijven produceren. Gevolg? Je blijft er aandacht aan besteden en je hersenen blijven denken dat jij dat geluid belangrijk vindt. Oorsuizen kan zo steeds erger worden. Tinnitus is dus niet per se altijd hoorschade. Waarbij we wel willen benadrukken: ben je een keer gestrest en hoor je iets? Dan wordt dat echt niet altijd oorsuizen. Probeer er niet teveel aandacht aan te besteden en maak je vooral niet al te druk. Waar je na dit hele verhaal misschien op hoopt: Zijn er oplossingen? Ja en nee. De haartjes in je oren en die overactieve reactie in je hersenen fiksen lukt waarschijnlijk niet. Maar met therapie kun je echt een heel eind komen, vertellen deskundigen ons. Zo kun je bijvoorbeeld onderzoeken wat die stressreactie bij jou triggert en daar de oorzaak weghalen. Zodat je hersenen niet gaan compenseren met geluid. Andere behandelingen, zoals elektrische stimulatie in je oor, worden nog onderzocht. Maar of dat voor iedereen een oplossing biedt, is nog maar de vraag.

Nog even terug naar Ronald, met ook een hoopvolle afsluiter. 'Toen heb ik mezelf eigenlijk een beetje herpakt door wel dingen te proberen. En dat noem ik een beetje re-integreren. Ik werk bijvoorbeeld in Rotterdam. Ik ga elke dag met de metro. Van de een op de andere dag dat ik dit had kon ik het geluid van de metrodeuren die dichtslaan niet eens handelen. Dat deed zo'n pijn en kwam zo binnen. Dat zijn wel echt heftige dingen wat je mentaal ook een beetje op maakt. En eigenlijk door een beetje te proberen, telkens weer een stapje vooruit te gaan, daarom noem ik het re-integreren, lukte het wel om dat steeds beter op te pakken. Toen heb ik mezelf eigenlijk een beetje herpakt door wel dingen te proberen, voordat ik weer een beetje mezelf was en de oude was daarin. Ik ben heel erg blij dat die piep niet meer m'n leven beheerst zoals die dat in de eerste periode wel deed. Ik kan gewoon werken. Ik kan leuke dingen doen. Ik denk altijd goed na van: hier doe ik m'n oordoppen in. Die piep die is er nog steeds. Altijd. 24/7. Maar je leert het op gegeven moment los te laten, dat het meer naar de achtergrond gaat. Tenminste ik, in mijn geval.'

En dat laatste is ook de reden voor ons om voorzichtig zijn met het laten zien en horen van voorbeelden. De echt extreme gevallen zijn er gelukkig maar weinig. Maar voor mensen die tinnitus hebben, kan het horen van zulke verhalen wel hun klachten verergeren. Terwijl tinnitus dus vaak, net als die brommende koelkast die je na een tijdje ook niet meer hoort, in veruit de meeste gevallen op de achtergrond verdwijnt. Voorkomen is eigenlijk de enige echt goede optie. En daarom wil de Tweede Kamer dus actie. Zoals een halfjaarlijkse gehoortest, de volumeknop op feesten omlaag en meer preventie. Dankjewel weer voor het kijken en tot de volgende!

Wat is tinnitus?

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Bij tinnitus, ook wel oorsuizen genoemd, hoor je altijd een piep, ruis of brom. Als de trilhaartjes in je oren beschadigd zijn door te hard geluid, kunnen ze geen geluid meer doorgeven. Je hersenen gaan deze stilte overcompenseren door zelf ‘geluid’ te maken.

Mens en lichaam

Schade aan je gehoor na te hard geluid

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.