Venetië: romantiek, geschiedenis, een authentiek tochtje in een gondel...
Maar je bent niet de enige. Een typisch gevalletje; verwachting versus werkelijkheid. Overal toeristen. Zo'n 30 miljoen per jaar. Maar ja, als toerist gaan lopen klagen over de toeristen is een tikkeltje hypocriet vind je niet? Je bent het zelf. Bovendien, het kan erger. Stel je voor dat je er woont. Venetianen protesteren dan ook tegen de drukte, de overlast, hogere woonlasten en vooral de aanmerende cruiseschepen.
Bewoners vinden dat ze worden weggejaagd. Woonden er in 1950 nog 175.000 mensen, nu zijn dat er nog maar 55.000. En daarom moeten we het even hebben over toerisme. Over overtoerisme, vrij vertaald van het Engelse over tourism. Van overtoerisme is sprake als de impact van het toerisme zo groot is dat het kwaliteit van leven negatief beïnvloedt en/of de kwaliteit van je ervaring tijdens je bezoek. En Venetië is nog maar één voorbeeld. Steden als Praag, Dubrovnik, Amsterdam en Barcelona zitten er ook mee. In die laatste kwam afgelopen zomer de beweging 'Tourist Go home' op gang met graffiti op de muur en protest in de straat. En niet alleen historische binnensteden hebben te maken met vormen van overtoerisme. Denk bijvoorbeeld ook aan IJsland met vorig jaar 7 toeristen per inwoner. De afbrokkelende tempels van Machu Picchu en Angkor Wat, de plastic noodtoestand op Bali, garbage island op de Malediven tot zelfs het op slot gooien van hele eilanden als Maya Beach en door Boracay door schade aan de natuur en vervuiling. Een nogal drastische maatregel, want het heeft grote gevolgen voor de tienduizenden mensen die voor hun inkomen afhankelijk zijn van toeristen.
En daar wringt de schoen. Wat voor de één een vloek is, is voor de ander een zegen. Toerisme betekent namelijk big business. De sector neemt 10% van de wereldeconomie voor z'n rekening, is jaarlijks goed voor meer dan een biljoen euro aan verdiensten uit export en toerisme zorgt voor één op de 10 banen wereldwijd. Wat dacht je van alleen al die 400 gondeliers in Venetië.
Sommige economieën zoals die van Aruba, de Bahama's en de Malediven zouden zonder toerisme zelfs compleet instorten. Toerisme is de afgelopen decennia dan ook als een gek gegroeid. In 1950 waren er 25 miljoen internationale toeristen, 30 jaar later waren het er al 10 keer zoveel, in 2012 voor het eerst meer dan een miljard en afgelopen jaar 1,3 miljard. Dat zijn net zo veel internationale toeristen als dat er mensen in China wonen.
En laat nou juist de opkomende middenklasse in landen als China ervoor zorgen dat er over 10 jaar 1,8 miljard internationale toeristen zijn. Die enorme groei is overal zichtbaar. Kijk naar het succes van AirBNB, de populariteit van cruisevakanties en we gaan vooral met z'n allen nog heel veel meer vliegen. Hebben we het dan over 10 jaar over overovertoerisme? Geen zorgen, zegt de Wereld Toerisme Organisatie van de VN. Maar hoe kan je 1,8 miljard toeristen managen? Het antwoord van de WTO: duurzaam toerisme. Voor wie het nog niet wist: 2017 was The International Year of Sustainable Tourism met een prachtig filmpje en 5 pijlers.
Duurzame economische groei, werkgelegenheid en armoedebestrijding, milieubescherming en klimaatverandering, bescherming van culturele waarden en erfgoed en wederzijds begrip, vrede en veiligheid. Samen.
De campagne is vooral gericht op de individuele toerist. Dus als alle 1,8 miljard toeristen gewoon even hun verantwoordelijkheid nemen... Tja. De UNWTO heeft verder niks te zeggen over hoe Venetië, Barcelona of Amsterdam hun problemen aanpakken. Ze kunnen hooguit adviseren of aanmoedigen, maar daarmee is overtoerisme nog niet opgelost. Maatregelen moeten vooral van overheden zelf komen en dat gebeurt soms in grote, maar vooral in kleine stappen. Denk aan het bierfietsverbod en het spreiden van toeristen in Amsterdam. Het sluiten van natuurgebieden in IJsland, een hogere toeristenbelasting en een segwayverbod in Barcelona, een toeristenquotum in Santorini en Cinque Terre of het weren van cruiseschepen uit het centrum van Venetië.
Vooralsnog slechts druppels op de groeiende gloeiende plaat van het ove toerisme en die plaat blijft gloeien. Zolang het geld blijft rollen.
