Het is met afstand de populairste snack van Nederland: de frikandel. Jaarlijks werken we er met z'n allen zo'n 600 miljoen van naar binnen. Dat zijn er gemiddeld 35 per persoon. We vinden de frikandel lekker maar toch ook een beetje verdacht. Want sinds zijn ontstaan, doen er de wildste geruchten de ronde over wat er nou eigenlijk precies in zit. Koeienuiers, varkensoren, ogen, darmen... Maar wat klopt er nou van al die verhalen? Wat zit er nou echt in de frikandel?
In de jaren 50 wordt de frituurpan geïntroduceerd in Nederland. Daarmee doet ook de frikandellen zijn intrede. Een soort gehaktbal in de vorm van een worst. Goedkoop en makkelijk klaar te maken. Maar met de opkomst van de frikandel komen ook de verdachtmakingen op gang. Hij zou volzitten met allerlei soorten onherkenbaar slachtafval. "Er gaan ingewanden in en ja, nog restjes van de koe, ik weet het niet." Vlees wat niet bepaald goed is, daar weet ik alles van." Maar wat klopt er nou precies van die geruchten? Dit is een onderzoek naar de samenstelling van frikandellen uit 1978. Ja, kippenhuid kom je regelmatig tegen, speekselklier, maagdarmkanaal zie ik een paar keer staan en die uiers dan? Die zaten hier in. Maar uiers hebben er wel ingezeten? Die zaten erin verwerkt ja. Ogen en oren hebben nooit in frikandellen gezeten maar wel degelijk darmen en uiers. Dat was heel normaal? Dat was een van de grondstoffen ja. Maar dat was in 1978. Sindsdien is de frikandel veranderd en dat is te danken aan een revolutionaire oer-Hollandse uitvinding: kipseparatorvlees. Dat zijn restjes vlees die achterblijven op kipkarkassen nadat de filetjes en dijen eraf zijn gesneden en met een speciale techniek kunnen die restjes worden verzameld. Dat gaat ongeveer zo: een machine drukt de kipkarkassen in een soort knoflookpers voor vlees. De botten van de kip blijven achter. Maar het zachte vlees komt door de gaatjes naar buiten. "Hier het vlees en daar de botten." "En dit is wat er in een frikandel gaat?" "Juist".
En zo heeft kipseparatorvlees sinds de jaren 80 langzaam ander vlees uit de frikandel verdrongen.
In de fabriek wordt het separatorvlees gemengd met andere ingredienten: varkensvlees, kruiden, paneermeel. Daarna wordt het in de vorm van een staaf gespoten en gekookt. Even frituren en voila: een overheerlijke frikandel, met kippenrestjes maar zonder koeienogen.
