Name: Overstromingen in de Middeleeuwen
Uploaded: 2014-06-15T22:00:00+02:00
Duration: 3 min 3 s
Description: Er zijn door de eeuwen heen honderden overstromingen in Nederland geweest. Deze overstromingen hebben een grote invloed gehad op het landschap en op de Nederlandse cultuur. Veel gebruiken komen voort uit de strijd tegen het water.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Al sinds duizenden, misschien wel miljoenen jaren zijn er in Nederland overstromingen. Maar pas sinds de Middeleeuwen worden die overstromingen een probleem. Dit komt omdat in de 8ste en 9e eeuw de bevolking in Europa en dus ook in Nederland sterk groeit. 
Er is nieuw land nodig. Steeds meer mensen gaan langs de veenstroompjes aan de kust wonen. Ze ontwateren het land om voedsel te verbouwen en huizen te bouwen: dit wordt ontginnen genoemd.
Archeologen weten hier alles van 
(archeoloog Michiel Bartels) Van langs die veenstroompjes kwamen de kolonisten het gebied binnen, en begonnen het veen te ontginnen, en daardoor daalt het. En hoe meer het daalde, hoe groter probleem het zeewater werd.
Om het land te ontginnen laten de boeren grondwater door afwateringskanaaltjes wegstromen. Maar het gevolg is dat het land daardoor daalt. Zo worden overstromingen vanuit zee een steeds grotere bedreiging. Daarom moet men dijken gaan bouwen en op terpen gaan wonen. 
Zo begint in rond de 12e eeuw de eerste strijd tegen het water. 
Eén van de eerste overstromingen die grote schade veroorzaakt is de Allerheiligenvloed van 1170. Een overstroming die we kennen omdat hij in de middeleeuwse geschiedboeken wordt genoemd. In een oud Duits geschrift staat dat er door deze storm veel land verloren ging bij Staveren, aan de kust van Friesland. Waarschijnlijk verdween toen een stuk land tussen Friesland en Noord Holland.
Vanaf die tijd zijn de overstromingen in Noord Nederland rampzalig. Steeds grotere stukken land worden opgeslokt door de zee. De helft van Noord Nederland slaat weg. De mensen raken meer en meer land kwijt. 
Waar lang geleden land was en mensen woonden ligt nu het IJsselmeer. Op de bodem van het IJsselmeer zijn nog overblijfselen te vinden van de dorpen die door de overstromingen onder water zijn komen te liggen. We noemen ze ‘Verdronken dorpen’.
Archeologen proberen deze verdronken dorpen terug te vinden. Met een speciale radarboot scannen ze de bodem, op zoek naar spullen die mensen toen gebruikten en resten van bewoning.
Je ziet hier van die vage strepen lopen, en dat zouden dus akkerpatronen kunnen zijn, dus dichtgeraakte sloten van dat voorland, maar ook overblijfselen van boerderijen wezen. En waar we nu zitten, voor de kust bij Schellinkhout weten we dat een deel van een dorpje is verdwenen, en dat er voor de afsluitdijk werd gebouwd, als het water laag stond er resten werden gezien.
Ik zie daar wel een duidelijk structuur in beeld komen. Het is een langwerpig object en een duidelijke reflectie, en dat lijkt toch wel op iets als een scheepswrakje. Nou scheepswrak! Het is een ding van 15 meter! Dat is een flinke boot, daar varen we nu overheen.
Als je op het IJsselmeer vaart, besef je dan eens, dat je misschien boven een dorp vaart, dat ooit een overstroming heeft meegemaakt.


Het Nederlandse landschap is gemaakt door de natuur en ingericht door de mens. 

Het ontstaan en de inrichting van Nederland

Door de eeuwen heen hebben we in Nederland manieren gevonden om om te gaan met de dreiging van het water. We zijn kampioen in het bouwen van dijken, dammen en het maken van polders. In deze tijdlijn ga je terug in de tijd om te ontdekken hoe het landschap van Nederland gevormd is. 

Tijdlijn over hoe het Nederland zoals we kennen is ontstaan

De inrichting van Nederland

Groep 6/7/8

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 staat er een flinke noordwesterstorm. Het is springvloed. De zeedijken in Zeeland breken door en het water slaat ook de binnendijken kapot. Binnen de kortste tijd staat het grootste deel van Zeeland onder water. Duizenden mensen raken hun huis en haard kwijt. Na de watersnood zijn er veertien Deltawerken gebouwd om een nieuwe ramp in de toekomst te voorkomen.

Quiz over Nederland en het water

Wat weet jij over de watersnoodramp?

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 breken de dijken door en delen van Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Holland komen onder water te staan. Ooggetuigen vertellen over de watersnoodramp.

Ooggetuigen van de watersnoodramp

Door de watersnoodramp van 1953 komen grote delen van Zuidwest-Nederland onder water te staan. Dijken en huizen worden weggespoeld en er vallen ruim 1800 slachtoffers door de ramp. In deze interactieve schoolplaat vertellen ooggetuigen hoe zij de watersnoodramp beleefd hebben. Zoom in en klik op de video’s om te luisteren naar hun indringende verhalen. Bekijk daarnaast een aantal video's met extra informatie over één van de grootste natuurrampen uit de Nederlandse geschiedenis. Deze schoolplaat is gemaakt in samenwerking met het Watersnoodmuseum.

Interactieve schoolplaat over de watersnoodramp

De watersnoodramp van 1953

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

In de nacht van 1 februari 1953 liepen tijdens een zware storm grote delen van Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant onder water. In de kolkende watervloed kwamen meer dan 1800 mensen om het leven. Wat gebeurde er precies in die fatale nacht? Waarom kwam de reddingsoperatie zo moeizaam op gang? Bekijk de special van de NOS en scroll door de uren voor en na de zwaarste natuurramp in de na-oorlogse geschiedenis, met onder meer unieke kleurenbeelden.

Scrollverhaal over de grootste overstroming uit de Nederlandse geschiedenis

De Watersnoodramp van uur tot uur

Overstromingen in de Middeleeuwen

Onze strijd tegen het water is nog niet gestreden. De kans op een overstroming, zelfs groter dan ooit tevoren, is maar al te reëel. Wat hebben we van het verleden geleerd?

Overstromingen in Nederland

Er zijn door de eeuwen heen honderden overstromingen in Nederland geweest. Deze overstromingen hebben een grote invloed gehad op het landschap en op de Nederlandse cultuur. Veel gebruiken komen voort uit de strijd tegen het water. 

Monniken en ridders

Steden en staten

Aarde, zon en maan

Dorpen op de bodem van het IJsselmeer

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header Mediawijsheid

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.