Herman Ridderinkhof is oceanograaf. Hij doet onderzoek naar de grote zeestromingen. De wereldwijde koude en warme stromingen hebben een directe invloed op ons klimaat.
Je moet je bedenken, dat de oceaan meer dan 70% van onze planeet omvat. Alleen al vanwege die omvang is ze heel belangrijk voor het functioneren van onze planeet. Zij herverdeelt de warmte over de aardbol. Wij onderzoeken de rol van oceaanstromingen, de variabiliteit daarin, en het belang daarvan voor het klimaat op aarde, en dat is een wereldwijd onderzoek waarin wij als Nederland ook ons steentje bijdragen. En wij doen dat specifiek hier in de buurt. Dus Madagaskar in Mozambique meten we sinds 2000 continu de stromingen. En daar meten wij eigenlijk een soort onderdeel van de wereldwijde oceaancirculatie die helemaal met elkaar verbonden is. En we proberen erachter te komen hoe variabel die is, zodat je uiteindelijk ook beter kunt gaan voorspellen van als er wat verandert, wat voor effect dat dan heeft op het klimaat.
En dit is een heel klassiek plaatje eigenlijk hè wat je in elke atlas eigenlijk terugvindt, waarin je de oceaanstromingen aan de oppervlakte ziet. Daar zie je ook de grote gyers hè, in de oceaanbekkens, hier de Zuid Atlantische… Ja, een grote ronddraaiende wervel.
En wij zitten nu hier ongeveer?
Ja, wij zitten nu in deze wervel. En daaromheen stroomt het, en dat is eigenlijk precies hetzelfde als met de hoge en lage drukgebieden in het weer.
Dit onderzoek is bedoeld om een early warning system op te zetten dat kan helpen de oceaanstromingen beter te begrijpen.
Vroeger dachten we, dat er eigenlijk bijna niks gebeurde in die diepzee qua stromingen. Dat het een stilstaande bak met water was. Maar we zijn er de laatste 10, 20 jaar achtergekomen doordat we eindelijk daar wat langer konden gaan meten met die instrumenten, dat het heel beweeglijk is en dat er heel veel stromingen zijn in de diepzee.
Ik zat hier net te kijken en tot nu toe hadden we volgens mij steeds gewoon de stroom mee zoals je dat verwacht hier ook volgens mij. Maar ineens zie ik, dat we, nou, meer dan een knoop stroom tegen hebben.
Ja, dat is verbazend als je op de kaart gaat kijken, dan zouden we een stroompje mee moeten hebben.
Maar dat komen jullie wel denk ik wel vaker ook tegen, dat het niet helemaal klopt met de kaart hè, de stroming?
Ja, dat klopt.
En in feite komt dat, omdat er in de oceanen, dat weten we ook nog helemaal niet zo lang, iets van de laatste jaren, is bekend geworden dat in de oceanen heb je eigenlijk ook een soort weer, een soort hoge en lage drukgebieden. Net als in de atmosfeer hè, waar de wind ook omheen draait. Toen we dat eerst zeg maar als onderzoekers zagen, toen begrepen we eerlijk gezegd niet goed wat we nou, hoe we dat moesten interpreteren. En toen zijn we gaan meten, ook, met stroommeters in zee en vanaf schepen.
En toen bleek inderdaad, dat het daaromheen ook stroomt. En dit zijn van die plaatjes en dan zie je die rode gebieden, dat zijn verhogingen, dat zijn zeg maar de hoge drukgebieden, en die blauwe gebieden, dat zijn verlagingen, zeg maar hè de lage drukgebieden. En net als in de atmosfeer, net als met het weer, stroomt het daaromheen en daardoor krijg je dus een hele sterke stroming, die moet je voorstellen als een gigantische ronddraaiende…
Een soort draaikolk?
Een draaikolk ja, precies.
En hoe ontstaan die dan, is dat door temperatuurverschillen?
Dat kan. Maar het kan ook als er een stroming heel sterk is, dat ie dan, ja, zich gaat organiseren in wervels. En deze dingen, die verplaatsen zich dus door de oceanen heen en die kunnen wel maanden tot een jaar blijven bestaan en die kunnen zich ook helemaal, nou, een heel end de Zuidelijke oceaan in gaan.
Met behulp van argofloats en GPS kan nu al veel beter in kaart worden gebracht wat er precies in de oceanen gebeurt.
