Name: Middeleeuwse boekproductie
Uploaded: 2012-07-10T22:00:00+02:00
Duration: 2 min 56 s
Description: Boeken werden in de Middeleeuwen betaald door kloosters of kasteelheren. Dit was een prijzige aangelegenheid, zeker als de pagina’s ook nog versierd moest worden met bijvoorbeeld bladgoud en afbeeldingen.

Klas 4/5/6

Onmisbaar voor het maken van een boek was in de Middeleeuwen de opdrachtgever, die voor het boek betaalde, en daarmee ook bepaalde wat erin kwam te staan en hoe het uitgevoerd moest worden. Hier in Brugge woonde in de vijftiende eeuw de schatrijke koopman Lodewijk van Gruuthuuse. Hij was een echte boekenliefhebber: hij had er wel 150! Soms kocht hij boeken die al klaar waren, maar de meeste liet hij speciaal voor zichzelf maken. Dat was steeds een behoorlijke investering. Het meeste geld ging zitten in de materialen: perkament om op te schrijven en heel wat inkt. En als een handschrift rijk versierd moest worden, ging er ook een kapitaal op aan verf en bladgoud. Perkament werd gemaakt van dierenhuid, bijvoorbeeld van kalveren of van geiten [aait geit]. Voor één boek moest er al een behoorlijke kudde geslacht worden. [tegen geit:] Gelukkig hebben we nu papier. De perkamentmaker prepareerde de huiden, schraapte ze schoon met een sikkelmes en spande ze in een raam om goed te drogen. Van geit tot vel kostte ongeveer een maand. Vervolgens kon de kopiist aan de slag: hij sneed de vellen op de gewenste grootte en bracht met een liniaal de pagina-indeling aan. Eén, twee of drie kolommen, alles was mogelijk. Ook het lettertype werd zorgvuldig uitgekozen. de plechtige textualis, die bijvoorbeeld voor Bijbels werd gebruikt, en de wat vlottere cursiva, sneller te schrijven, wat lastiger te lezen. Als alle voorbereidingen getroffen waren, doopte de kopiist zijn ganzenveer in de inkt. Bladzijde voor bladzijde pende hij vol, voor- en achterzijde van het perkament. Zijn voorbeeldtekst stond op een lessenaar. Het kopiëren van een boek kostte al snel een paar maanden, en bij een heel dik boek soms meer dan een jaar. “Drie vingers schrijven, maar het hele lichaam lijdt”, schreef een kopiist in de 8ste eeuw. Als het werk af was, klonk de opluchting dan ook vaak door in de slotregels van het boek: “Hier eindigt mijn schrijfwerk, brengt me nu een beker wijn.” Of de allerhoogste werd aangeroepen: “Bidt elke dag voor de schrijver tot God en voor degene die de rode lettertjes heeft getekend…” Tot slot volgden de versieringen, vaak slechts gekleurde hoofdletters en wat eenvoudig penwerk, soms hier en daar een prachtig versierde en ingekleurde hoofdletter, en nog kostbaarder waren de compleet geïllustreerde handschriften, met vaak paginagrote miniaturen en randversieringen. Als het werk klaar was, werd het handschrift plechtig overhandigd aan de opdrachtgever. Dat was blijkbaar zo’n belangrijk moment, dat er in het boek zelf alvast een afbeelding van werd gemaakt.

Klas 1/2/3

De geschiedenis van Nederland in 10 afleveringen, vanaf het moment dat de eerste bewoners zich er vestigden tot nu. Inclusief lesbrief en interactieve tijdlijn.

Programmaheaders

Programmalogo's

Het verhaal van Nederland in de klas

Naar de website bij Het verhaal van Nederland

Hoe is Nederland geworden zoals het nu is? Onze geschiedenis heeft nog steeds invloed op hoe wij leven en wat we belangrijk vinden. Deze tijdlijn neemt je mee door de tien tijdvakken, van de jagers en boeren uit de prehistorie tot de bevrijders en bezetters uit de Tweede Wereldoorlog.

Tijdlijn over de geschiedenis van ons land

Het verhaal van Nederland

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

We lezen steeds minder. Terwijl lezen juist belangrijk is om mee te kunnen doen in de maatschappij. En een boek kan je anders laten denken over andere mensen en culturen. Lees meer over lezen in de story op NPO Kennis.

Story over het belang van een goed boek

Waarom is lezen belangrijk?

De negentiende eeuw wordt ook wel de ijzeren eeuw genoemd. Er worden bruggen gebouwd en industrieën opgezet. Een eeuw die de basis legt voor het moderne Nederland. Presentatie: Hans Goedkoop. 

De IJzeren Eeuw in de klas

NPO Geschiedenis

In de 19e eeuw begint in Nederland de industriële revolutie, ook wel bekend als de ijzeren eeuw. In deze tijdlijn word je meegenomen in belangrijke momenten voor de ijzeren eeuw.

Tijdlijn over de 19e eeuw

De industriele revolutie in Nederland

Middeleeuwse boekproductie

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Literatuurgeschiedenis

Boeken werden in de Middeleeuwen betaald door kloosters of kasteelheren. Dit was een prijzige aangelegenheid, zeker als de pagina’s ook nog versierd moest worden met bijvoorbeeld bladgoud en afbeeldingen.

Leesvaardigheid

Monnikenwerk

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.