Bart de meter, kunnen we het meten? Bart de meter, nou en of! Hallo daar zijn we weer met ons mooie vuurtorentje van Stavoren. Volgens onze bouwtekening is hij precies, maar dan ook precies, 15 meter en 20 cm. Wij gaan hem weer nameten maar dan zonder liniaal. Vandaag is de vraag: kunnen we het vuurtorentje meten met geluid? Daar zijn ze, De Lytse Súdwesthoeke, het fanfarekorps van Stavoren. Hartelijk welkom! Stop maar hoor. Geluid is niks anders dan trillende lucht. Bij deze trom kan je heel goed zien hoe dat werkt. Kunt u er nog een keer op slaan? Ja, heel goed. Door op de trommel te slaan, gaat het vel trillen. Dat trillende vel zet lucht daaromheen ook in trilling. Die trillende lucht komt in mijn oor terecht en de trillende lucht in mijn oor hoor ik als geluid. Nu is het zo dat het heel even duurt tot het geluid van de trommel of het geluid van de hele fanfare bij mijn oor is. Nu sta ik heel dichtbij en heel dichtbij de fanfare en dan is het geluid er zo. Maar nu loop ik wat verder weg en neem ik wat meer afstand, daar duurt het langer voordat het geluid van de fanfare bij mijn oor is. Dat kunnen we gebruiken. Wetenschappers hebben bepaald dat geluid zich verplaatst met 340 m/s. Dat betekent dat als ik ergens hallo roep, dat het 1 sec. duurt tot het 340 m verderop te horen is. Dat principe gaan we gebruiken om de hoogte te bepalen van de vuurtoren. Ik heb hier een speciaal computerprogramma en 2 microfoons: 1 voor boven en 1 voor beneden. Hallo meneer van de fanfare, hoort u mij? Kunt u misschien op uw tenen gaan staan en de bekken zo hoog mogelijk slaan, dan hebben we de beste resultaten op de computer. 3, 2, 1.. Geweldig! Klinkt hartstikke goed, ik ga gelijk kijken op de computer. Wat we nu moeten doen, is het verschil in tijd bepalen tussen de bekkenslag boven en de bekkenslag beneden. Daarvoor zoom ik even in. Kijk op dit punt kwam de bekkenslag aan bij de microfoon boven en op dit punt bij de microfoon beneden. 43 duizendste van een seconde. Heel erg kort, maar we kunnen het wel berekenen. 0,043 x de snelheid van het geluid en dat is 340 meter p/s en dat is 14 meter en 62 cm. Volgens de officiele bouwtekeningen heeft ons vuurtorentje een lengte van 15 meter en 20 cm. Na onze geluidsmeting kwamen we tot een hoogte van 14 meter en 62 cm. Dat is dus een verschil van 58 cm. Dat vind ik helemaal niet slecht. Kunnen we dus meten met geluid? Nou en of! Doei!
