Name: Kolenmijnen in Nederland
Uploaded: 2017-06-15T11:49:19+02:00
Duration: 3 min 51 s
Description: Steenkool is lang een belangrijke energiebron geweest voor Nederland. In Limburg zijn kilometerslange tunnels gegraven om die steenkool naar boven te halen. In 1965 worden alle steenkolenmijnen in Limburg gesloten en wordt er in Groningen gedolven naar een nieuwe energiebron: aardgas.

Klas 1/2/3

Steenkool. Zeer waardevol. De Romeinen gebruiken al steenkool, maar die halen het alleen weg op plekken waar het dicht aan het oppervlak ligt. 
Door het schaarser worden vaan hout en turf, gaat men ook in ons land op zoek naar mogelijkheden om de enorme hoeveelheden steenkool die in Limburg diep onder de grond liggen, naar boven te halen. Het is vooral lastig om diep te graven vanwege het grondwater. Dat gaat beter als de stoommachine aan het eind van de 18e eeuw wordt geïntroduceerd. De diepe mijngangen kunnen worden doorgepompt. En dan gaat het snel. Er kan dieper worden gegraven en de steenkoolwinning wordt in Zuid-Limburg van onschatbare waarde. 

Uiteindelijk wordt Zuid-Limburg het grootste industriegebied van ons land en het is er nog steeds, maar dan wel onzichtbaar, diep onder de grond. De 34 mijnschachten waar de liften dagelijks naar beneden zijn gegaan zijn vol nu gestort met beton. Je kunt er niet meer in. Het is een enorm bouwwerk van meerdere verdiepingen. De staatmijn Hendrik telt 8 verdiepingen en is meer dan een kilometer diep. Het mijnenveld is ook enorm uitgestrekt. Van Heerlen en Brunssum tot aan Geleen. Onder de straten, huizen en scholen lopen kilometerslange tunnels. De langste is 13 kilometer.

De schacht van de steenkolenmijn Oranje-Nassau 1 in Heerlen is het enige bouwwerk dat bewaard is gebleven. Het staat op een enorm terrein samen met enorme betonnen schoorstenen, koeltorens, transportbanden en steenbergen.

Bijna 75 jaar wordt hier hard gewerkt om de steenkool naar boven te halen. In totaal is in die periode 118 miljoen ton steenkool gedolven. In 1953 werken er meer dan 8000 mensen. De meesten onder de grond. Maar voor het winnen van kolen moet steeds dieper worden gegraven en dat is kostbaar. Uiteindelijk is het goedkoper om steenkool uit het buitenland te halen. EN er is een nieuwe energiebron ontdekt in Groningen die een stuk makkelijker te delven is… aardgas. Daarom besluit de regering in 1965 om alle kolenmijnen in Limburg te sluiten. De centrale in Heerlen blijft het langst in bedrijf. Nog tot 1974. Maar dan is het afgelopen en worden de gebouwen op het terrein met de grond gelijk gemaakt.

Het sluiten van de mijnen is voor veel Limburgers een pijnlijk gebeurtenis, maar voor sommige bewoners is het een zegen. Bij het winnen van steenkool komt namelijk ook veel steengruis mee naar boven. Dit gruis wordt op grote bergen gestort. Soms bijna tot in de achtertuinen van de huizen.

Groep 6/7/8

Om te koken, je huis warm te houden en een warme douche te krijgen, zijn brandstoffen nodig. Lang worden hout en turf gebruikt om vuur mee te maken. In de 19e eeuw wordt dit grotendeels vervangen door steenkool en in 1959 komt daar aardgas bij. Dit zijn allemaal fossiele brandstoffen. Brandstoffen die erg vervuilend blijken voor het milieu. 

Quiz over fossiele brandstoffen

Wat weet jij over kolen en gas?

Klas 4/5/6

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Bij het opwekken van zonne-energie komt geen CO2 vrij. Een duurzame bron van energie dus. Hoe werken die zonnepanelen en wat is de toekomst van zonne-energie? Je leest het in de story van NPO Kennis.

Story over duurzame energie op je dak

Hoe werken zonnepanelen?

Je kan er bussen op laten rijden die vervolgens alleen water uitstoten. Maar hoe duurzaam is waterstof nou echt? Klik op de afbeelding om de story te lezen. 

Story over een energiedrager

Wat is waterstof?

Welke apparaten verbruiken veel energie? En hoe kun je energie besparen in huis? Ga op ontdekking met deze interactieve schoolplaat speciaal voor de bovenbouw en kom meer te weten over energie in en rondom het huis!

Interactieve schoolplaat in en rondom het huis

Energie in en rondom het huis

Kolenmijnen in Nederland

VPRO

Geen land ter wereld dat zo vaak is omgeploegd, heringericht en weer volgebouwd. Met foto’s van toen en nu en animaties laat Onzichtbaar Nederland de verandering van Nederland zien.

Onzichtbaar Nederland

Onzichtbaar Nederland in de klas

Steenkool is lang een belangrijke energiebron geweest voor Nederland. In Limburg zijn kilometerslange tunnels gegraven om die steenkool naar boven te halen. In 1965 worden alle steenkolenmijnen in Limburg gesloten en wordt er in Groningen gedolven naar een nieuwe energiebron: aardgas.

Milieu en klimaat

Burgers en stoommachines

Brandstof uit de grond

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.