Name: Kantelpunten in het klimaat
Uploaded: 2016-01-14T00:00:00+01:00
Duration: 3 min 28 s

Klas 4/5/6

Oh jongens wat een heerlijke dag zeg. Een prima dag om naar het strand te gaan met een watertemperatuur van zo’n 20 graden is het ontzettend goed toeven…” Jep, prima temperatuurtje dat water! Wist je dat voor sommige onderzoekers is de zee een belangrijke graadmeter voor de kantelpunten in ons klimaat? Dit is Margot. Zij doet promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht en is gespecialiseerd in het bestuderen van fossielen.” Hoi Margot, vertel eens even… waarom is de temperatuur van de zee zo’n belangrijke graadmeter in klimaatonderzoek? Nou we weten dat er in het verleden veel temperastuurschommelingen zijn gewest op aarde. De zee is 70% van het aardoppervlak dus de zee is eigenlijk een hele belangrijke graadmeter voor de temperatuur op aarde. Kijk, we hebben hier een grafiek me de temperatuur van de diepzee van ongeveer 40 miljoen jaar geleden. Het is een beetje gekke grafiek want je moet hem van rechts naar links lezen. Maar wat we hierin zien is een graduele opwarming die ongeveer een half miljoen jaar duurt. Aan het eind lijkt er ineens iets anders te gebeuren en zien we een hele snelle opwarming en snelle afkoeling. Dus die piek is een tipping point? Dat zou kunnen maar dat weten we nog niet zeker. En daarom wil ik hier meer onderzoek naar doen. Hoe doe je dat dan? 40 miljoen jaar geleden had je geen weerberichten. Nee, dat niet maar ik heb wel iets anders. Wat zijn dit? Dit zijn tekeningen van dinoflagellaten. Dat is een groep plankton ut de zee. De zee zit niet alleen vol met grote dieren maar er leeft veel plankton in de oceaan. En het leuke is aan de dinoflagellaten dat ze specifiek zijn voor de milieuomstandigheden waarin ze leven. Dus je hebt ze die in de tropen leven, die aangepast zijn aan leven in warm water of juist aan de polen, koud water. Dus op die manier kunnen ze een reconstructie leveren van het milieu waarin ze leven. Maar dan heb je beesten nodig van meer dan 40 miljoen jaar oud? Ja, dat heb ik hier onder de microscoop liggen. Wat we veel doen is boringen in de zeebodem. Als je zo’n boorkern openmaakt zie je laagje voor laagje de zeebodem van het verleden. Een beetje als de jaarringen van een boom. En daar zitten die beestjes in? Daar haal ik die beestjes dan uit. Wat vertellen die fossielen dan, weet je al hoe warm de zee mag worden voor het klimaat echt kantelt? Nee dat kan ik nog niet zeggen, maar wat ik wel heb aangetoond  met mijn onderzoek is dat er ook opwarming is in de tropen en op het noordelijk halfrond en dat wisten we eerst nog niet. 

Vroeger vond ik biologie heel interessant en de evolutie van soorten. Later kwam er ook een interesse voor geologie bij. Wat ik heel vet vind is de invloed van klimaat op de evolutie van soorten en hoe je organismen kan gebruiken, omgekeerd, om het klimaat te reconstrueren. En het is heel gaaf om samen te werken met mensen uit verschillende landen die allemaal verschillend onderzoek doen. 

Die wolkbreuk zagen we niet aankomen, je zal nu maar op het strand liggen. Blijf vooral luisteren!

Schoolplaat ecologische voetafdruk

Hoe jij leeft, wat je eet, hoe je jezelf verplaatst, hoe vaak en hoe je op vakantie gaat, heeft allemaal invloed op jouw ecologische voetafdruk. Jouw ecologische voetafdruk is de oppervlakte op aarde die nodig is om jouw leven te kunnen onderhouden.

Klik op de afbeelding om te beginnen.

Ontdek hoe jouw levensstijl invloed heeft op de aarde

Jouw ecologische voetafdruk

In de zomer van 2019 komt de temperatuur in Nederland voor het eerst in de geschiedenis boven de 40 graden Celsius. Deze extreme hitte is het gevolg van klimaatverandering. Hoe komt dit en wat kunnen we ertegen doen? 

Scrollverhaal over klimaatverandering en een leefbaar klimaat

Klimaatkansen 

Deze interactieve schoolplaat brengt de evolutie van de aarde en al zijn organismen in beeld. Van de oerknal 14 miljard jaar geleden tot de ontwikkeling van dinosauriërs en zoogdieren tot aan nu: het tijdperk van de mens.

In de schoolplaat is veel te ontdekken: het eerste leven op aarde, de invloed van natuurlijke selectie en mutaties op evolutie, de bevolking van de aarde voordat wij bestonden én alle stappen die leidden tot de mens. 

Ervaar de evolutie door zelf te scrollen en video's aan te klikken of door een van de twee tours te doen en je te laten rondleiden. Bij deze schoolplaat hoort een lesbrief met o.a. gebruikstips, leerdoelen, kernbegrippen en verdieping.

Schoolplaat over evolutie, ordening en geologische tijdschaal

Evolutie

Het Scandinavische land Zweden is bekend van kaneelbroodjes, ABBA en Pippi Langkous. Maar ook vooral vanwege de mooie natuur en uitgestrekte bossen. Het land kent vier klimaatzones en heeft daardoor uitgestrekte naaldbossen, fjorden en meren.
Hoeveel weet jij over Zweden? Test het in de quiz!

Quiz over het land van ABBA

Wat weet jij over Zweden? 

Kantelpunten in het klimaat

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Kantelpunten kunnen in korte tijd voor een grote verandering in het klimaat zorgen. Deze video's over klimaatverandering worden gemaakt in samenwerking met NESSC.

Tipping Point Ahead

Klimaatwetenschapster Margot Cramwinckel onderzoekt de schommelingen in de zeetemperatuur, nu en in het verleden. 40 Miljoen jaar geleden is de zee langzaam gaan opwarmen, totdat deze opwarming ineens enorm ging versnellen en een piek in temperatuur bereikt. Hoe is dat zo gekomen en kunnen we een dergelijke situatie nu ook verwachten? Voor het antwoord op die vragen gebruikt Margot geen thermometer maar bestudeert ze fossielen van kleine beestjes.

Milieu en klimaat

Hoe warm wordt het zeewater?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.