Vroeger waren tatoeages alleen voor soldaten en misdadigers, maar tegenwoordig lopen er zelfs politici mee rond. Ze zijn zelfs zo normaal geworden dat één op de vijf Nederlanders er eentje heeft. Maar per 1 januari 2022 zijn de regels een stuk strenger geworden, omdat er jarenlang tattoo-inkt met kankerverwekkende stoffen erin verscheen op de markt. In deze video leg ik daarom uit wat er allemaal in tattoo-inkt zit en hoe schadelijk dat kan zijn. Je hebt verschillende lagen huid, namelijk de buitenste laag, die noemen we de opperhuid, de epidermis. En de laag daaronder wordt de lederhuid genoemd. Dermis. Tijdens het tatoeëren wordt er met een naald en inkt zo'n twee millimeter diep in je huid geprikt en daarmee wordt de lederhuid bereikt. Wat gebeurt er als die inkt in de huid wordt gespoten? Die inkt hoort daar niet en het immuunsysteem reageert meteen. Macrofagen, witte bloedcellen, halen de inkt weg door het op te eten, maar sommige inktdruppels zijn zo groot, die kunnen de macrofagen niet aan. Die inkt blijft achter en zo blijft de tattoo zichtbaar. Een zwarte inktkleur wordt niet per se gemaakt van gepureerde zwarte bessen, maar het is een complex mengsel van allerlei mogelijke stofjes met ieder een eigen functie. Zo kunnen er onder andere kleurstoffen, pigmenten, zware metalen, PAK-stoffen, conserveermiddelen, vulstoffen en oplosmiddelen in verwerkt worden. Het ene stofje zorgt ervoor dat je tattoo een mooie kleur krijgt en een andere zorgt ervoor dat die kleur ook lange tijd mooi blijft. Maar tegelijkertijd kunnen een aantal van die stofjes ook zorgen voor huidirritaties. En PAK-stoffen en zware metalen kunnen zelfs kankerverwekkend zijn, dus zijn tattoos hierdoor levensgevaarlijk? Nou, levensgevaarlijk is het zeker niet. Dat lijkt me overdreven, maar er hangen wel bepaalde risico's aan. En deze risico's kunnen zijn dat je een infectie krijgt, een allergische reactie, een auto-immuunreactie. Of omdat de stoffen voor langere tijd in je lichaam ook blijven, wat mogelijkerwijs in de toekomst ook maligne, dus kwaadaardig kan worden. Maar zou je dan kunnen zeggen dat de inkt die nu gebruikt wordt door de tatoeëerders dat dat gevaarlijk is? Wij weten dat in de inkt stoffen zitten. Die hebben een slechte naam. Wij weten die zijn an sich gevaarlijk, maar het hangt altijd ervan af hoeveel van deze stoffen komen in het lichaam. Er zijn mooie onderzoeken die laten zien dat zo'n 300 vierkante centimeter, dus zo'n 17 keer 17. Daar zit heel veel meer van deze kankerverwekkende stoffen in dan in een sigaret bijvoorbeeld, duizend keer zoveel. En dat roken slecht is, dat weten we allemaal. Maar de tattoos, dat weten we nog niet zo goed. Tattoos zijn dus niet levensgevaarlijk, maar in sommige inkt die wordt verkocht zitten wel stoffen die mogelijk kankerverwekkend kunnen zijn. En wat die stoffen nou echt met je doen op de lange termijn is nog niet compleet duidelijk. Maar hoe kan het nou dat zulke inkt wordt verkocht? Er zijn namelijk al jaren regels die ervoor moeten zorgen dat er veilige inkt op de markt komt. En de overheid, die controleert daarop. Maar die controle is niet bepaald streng. Maar waarom wordt er dan getatoeëerd met inkt waarvan eigenlijk niemand echt weet wat nou de consequenties daarvan zijn? Nou kijk, daarvoor gingen we er natuurlijk vanuit dat de overheid die het dan legaliseert, dat die dan zegt van ja, dit zijn dus de veilige inkten, die mag je gebruiken. Op dat moment ga ik er dan ook vanuit dat die inkten dus zorgvuldig onderzocht zijn. Ja, en dat doet dus de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Zij controleren de inkt. Ik bel ze op. Welkom bij het klantcontactcentrum van de NVWA. Belt u over mest. Kies vier. Goedemiddag klantcontactcentrum, U spreekt met Dominiek. Ja, hier staat ook de NVWA Kan niet aangeven welke tatoeage- of PMU-inkten veilig zijn of welke voldoen aan de wettelijke eisen, want wij keuren vooraf geen producten goed. Oh. Het is wel zo dat wij steekproeven nemen van van monsters, inktmonsters en die doen wij dan onderzoeken. Mochten die niet veilig zijn dan worden die uiteraard uit de handel genomen. Ja dus dan kan er dus een kankerverwekkende stof in zitten. Dat dat zou heel goed mogelijk kunnen zijn. Ja, dat klopt. Vervolgens liet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit aan Radar weten dat de verantwoordelijkheid bij de leverancier ligt. Maar die wisten zelf vaak ook niet wat er in die inkt zat. En ondertussen gaan tattoeerders er van uit dat de inkt die ze kopen gewoon goed is. Het is immers vanuit de overheid geregeld. Daarom kan het dat er ondanks de regels al jaren inkt op de markt komt met stoffen die mogelijk schadelijk voor je zijn. In 2015 waarschuwde de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit bijvoorbeeld al dat er in een groot deel van de inkt gevaarlijke stoffen zat.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit waarschuwt mensen voor giftige tatoeage-inkt. In ruim 40% van de zwarte inkt zitten mogelijk kankerverwekkende stoffen, maar ook in andere kleuren inkt. Tatoeëerders die met deze inkt werken, kunnen een boete krijgen.
Een boete dus, maar weinig verandering. In 2017 bekeek de toezichthouder de 52 meest verkochte inkten op de Nederlandse markt en in 17 daarvan zaten schadelijke PAK-stoffen en in 8 te veel zware metalen. Die zijn daarom toen ook meteen verboden. Toch kan het nog steeds voorkomen dat er in tattoo-inkt kankerverwekkende stoffen zitten. Daarom komen er vanaf 2022 zowel vanuit het ministerie van Volksgezondheid als de Europese Unie nieuwe regels voor tattoo-inkt. De REACH-verordening. Vanaf 1 januari 2022 moeten tatoeëerders het etiket van de gebruikte inkt kunnen laten zien en ze moeten per klant bijhouden welke inkt ze gebruiken. De leveranciers van de inkt moeten er vervolgens voor zorgen dat alle inkt die ze verkopen aan de nieuwe wetgeving voldoet. En omdat die nieuwe regels zo streng zijn, heeft dat grote gevolgen voor tatoeëerders. Van alle inkten die wij hier hebben mag ik straks waarschijnlijk alleen nog maar deze gebruiken. Moet jij je dan nu direct zorgen maken als je al een tattoo hebt? Nee, dat hoeft niet. Het Europees Chemische Agentschap geeft bijvoorbeeld aan dat de risico's op complicaties eigenlijk pas gelden als de inkt zich beweegt naar andere organen in je lichaam. Bijvoorbeeld wanneer je een tattoo laat verwijderen. Tegen de kracht van een laserstraal is een tattoo niet bestand. Er ontstaat een explosie. De ingekapselde inkt spat uit elkaar. Nu kunnen deze bolletjes toch weer opgeruimd worden door de, ja, je weet het nog, de macrofagen. Het verwijderen van een tattoo vergroot dus de kans dat er kankerverwekkende stoffen via je witte bloedcellen door je lichaam gaan bewegen. Bij het zetten van de tattoo daarentegen is de kans dat er grote hoeveelheden schadelijke stoffen in je bloedbaan komen kleiner. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu zegt in ieder geval dat het risico op kanker door tatoeages klein is, maar niet verwaarloosbaar. Dat de regels in 2022 een stuk strenger worden is dus geen hele vreemde zaak. Ze zorgen er vooral voor dat de risico's op lange termijn kleiner worden en dat jij beter weet wat er in je lichaam gaat. Tenminste, als je naar een tattooshop met een GGD-vergunning gaat. Die vergunningen worden namelijk alleen gegeven na een inspectie en zo weet je dus dat een tattooshop zich aan de regeltjes houdt. Op de website veiligtatoeërenenpiercen.nl kan je checken welke shops een vergunning hebben.
