Even de glutamaatreceptor in je hersenen blokkeren voor een hallucinogene minitrip van pak 'em beet een minuut. Dat doen we steeds vaker. Ik heb het over een ballonnetje doen. Want werd er twee jaar geleden nog voor ruim 700.000 kilo lachgas geïmporteerd in de Nederlandse havens, dit jaar is dat al 1250.000 kilo. Daarom hoor je dit geluid steeds vaker en zie je deze ampullen overal. Want hierin zat het lachgas voor dit ballonnetje en die lachgasballonnetjes zijn dus booming. Thuis chillen met vrienden op de bank met een cracker en een slagroomspuit of in de club, in een café. Want die dingen zijn tegenwoordig echt overal te koop en dan niet uit deze kleine patroontjes maar uit enorme tanks van vele liters. Maar waarom is het zo'n lekker handeltje?
We verkopen een ballon voor 3 euro, keer 200. Dan kom je op 600 euro, snel.
Waar komt het vandaan? Bij een installatie als deze wordt het per fles afgevuld.
En wie loopt er nou echt mee binnen? Er zijn er inmiddels meer dan 100, misschien wel 200 in Nederland, die tussenhandel plegen in lachgas.
Dit is de industrie achter jouw lachgasballonnetje. Bedrijven die het verkopen schieten als paddenstoelen uit de grond. Ze maken er zelfs reclame voor en dat komt allemaal door een uitspraak van het Europese Hof in 2016. Eerst stond lachgas volgens de geneesmiddelenwet namelijk te boek als een narcosemiddel, bijvoorbeeld bij bevallingen. Aan geneesmiddelen zitten strenge regels vast, dus zomaar verkopen mocht niet. Maar twee jaar geleden besloot een Europese rechter dus dat lachgas geen medicijn is, maar een handelswaar. Daarom valt het nu onder de Warenwet en kan in principe elk bedrijf het verkopen.
We kennen dus de beroemde slagroompatronen. Winkels als de Sligro, de Makro, de Blokker en de Hanos verkochten ze gewoon. Maar omdat ze weten dat het niet alleen maar bedoeld is om echt slagroom mee te spuiten, is die verkoop beperkt, ook op aanraden van het Ministerie van Volksgezondheid. Bol.com verkoopt ze zelfs helemaal niet meer. Maar op de rest van het internet bloeit die handel volop. Iedereen kan zo een starterspakketje kopen. Voilà. Maar er zijn bedrijven die het veel groter aanpakken. Zij verkopen niet alleen maar crackers en patronen, maar ook hele tanks met lachgas. En die verkopen ze dan aan de horeca, festivals en shishalounges, zoals in de Mon Ami in Rotterdam. Daar gaat er elke week zo'n 30 liter lachgas doorheen. Zo'n 1500 ballonnen.
Wij zijn een aantal maanden geleden begonnen met lachgas verkopen, ik denk inmiddels al bijna een jaar zelfs. Het levert genoeg op in ieder geval. Zodra één iemand bestelt, bestelt de rest van de zaak ook, bijna iedereen. En dan gaat het aan de lopende band door, totdat iedereen weg. Tweehonderd ballonnen kunnen op vrijdag, zaterdag drukke dagen makkelijk wel. We verkopen een ballon voor 3 euro, keer 200, dan kom je al snel op 600 euro op één dag als je een goede dag hebt. Op internet zag je allerlei advertenties of mensen die wilden leveren. En ze komen ook gewoon bij ons langs hier. Ze geven gewoon een kaartje af: hee, wij verkopen lachgas. Op een gegeven moment heb je vijf, zes leveranciers. Die willen graag geld verdienen met lachgas, dat zijn gewoon puur handelaars.
Pure handelaren dus. Zo 1000 euro per weekend binnentikken is geen uitzondering. Maar de volgende vraag is: waar halen zij dat lachgas vandaan? Eerst belangrijk om te weten: er zijn drie soorten lachgas. Zo heb je medisch lachgas, wat bijvoorbeeld wordt gebruikt om de pijn bij een bevalling wat te verzachten. En dat wordt dus ook heel goed gecontroleerd. Dan heb je 'food grade' lachgas, wat dus in die slagroompatronen zit als drijfgas wat in restaurants wordt gebruikt. Dat kan volgens deskundigen niet heel veel kwaad, als je het maar niet te vaak doet. En het wordt minder goed gecontroleerd dan bij medisch lachgas.
En dan is er ook nog technisch lachgas, wat bijvoorbeeld in de auto-industrie wordt gebruikt voor meer vermogen, beter bekend als nitro. En dat is niet bedoeld voor menselijke consumptie. En dat wordt dus ook niet zo goed gecontroleerd. Ze worden alle drie door lachgasfabrieken in Nederland gemaakt en verkocht. En je kan al raden: sinds 2016 krijgen ze een hoop meer telefoontjes van potentiële klanten.
Welkom bij Westfalen Gassen Nederland, producent van industriële gassen en voedingsgassen. We halen het uiteindelijk bij een productielocatie van ons vandaan. Het komt hier met een vrachtauto vloeibaar binnen. We zorgen dat het in een fles komt voor een klant. Stel nou dat ik een bedrijfje start en ik zeg: ik wil heel veel lachgas bestellen. Wat doen jullie dan? We vragen in ieder geval naar Kamer van Koophandel. Dat wordt gecheckt, kopie paspoort en een eindgebruikersverklaring, waarin de klant vertelt: wat is mijn toepassing.
Dus als ik zeg: ik ga het verkopen in een club, wat zeggen jullie dan?
Dan zeggen wij: Nee, helaas. Ik snap het genot aan de ene kant, maar er zit ook een gevaar aan het gebruik van lachgas. Dus we hebben gezegd: daar lenen we ons niet voor en we willen er ook geen geld aan verdienen. Het hoort uiteindelijk niet bij ons als bedrijf.
En Westfalen is niet de enige. Fabrikanten van lachgas hebben met elkaar afgesproken om het niet te verkopen aan lachgashandelaren, omdat het wordt gebruikt als partydrug en ze gewoon niet zoveel zin hebben in gedoe. Wie dus aanklopt zonder een goede eindgebruikersverklaring krijgt dat lachgas niet mee. Maar hoe komen die handelaren daar dan wel aan? Dat hebben we aan heel wat lachgashandelaren gevraagd, maar ze zijn er niet heel happig op om aan ons te vertellen waar ze hun voorraadje vandaan toveren. Ook uit concurrentieoverwegingen. Sommige handelaren hebben een truc gevonden om toch dat lachgas bij die fabrieken te bestellen.
Ze doen bijvoorbeeld alsof ze een ander bedrijf zijn en liegen in die eindverklaring. Daar kunnen die fabrieken dan weinig tegen doen. Andere handelaren halen hun lachgas uit het buitenland, bijvoorbeeld uit China. Zoals het bedrijf Partytime in Qingdao. Zij doen niet zo moeilijk over die eindgebruikersverklaring. Maar wat je daar dan precies koopt blijft wel een beetje vaag. Best een apart wereldje dus, dat lachgas. Het is dus legaal om erin te handelen of om het te gebruiken, maar om het ergens groot in te kopen wordt meteen een beetje schimmig. De enige die er wel open over wilde zijn is Leon. Hij had eerst een autobedrijfje, maar hij wil nu toch liever alles volgens het boekje doen.
Ik ben Leon Riemers. Ik ben ondernemer in lachgas. Wij leveren lachgas aan de horeca. Kom binnen. Ik koop het in Turkije in. Wij hebben daar een leverancier gevonden die ons medisch lachgas levert. Dat is inderdaad niet makkelijk om aan te komen. In Nederland, ondanks dat het legaal is, wil er eigenlijk geen enkele leverancier aan meewerken. Maar in Turkije hebben wij een leverancier gevonden die bereid is om het wel te leveren. Dat is wel met allerlei problemen met transport en allerlei kinderziekten die je hebt met het opstarten daarvan. Maar het lukt. Er zijn inmiddels meer dan 100, misschien wel 200 in Nederland die tussenhandel plegen in lachgas. Maar omdat het door grote erkende leveranciers niet opgepakt wordt, krijg het een rare status en zie je dat heel veel partijen in de markt, met name ook tussenhandelaren, zonder Kamer van Koophandelnummer werken, geen facturen kunnen geven. Er wordt veel zwarte handel in gedaan en dat is hoe de markt in elkaar zit. Voornamelijk een markt van cowboys.
Cowboys genoeg inderdaad. Hier zie je de auto van een man die de politie van de A2 had geplukt omdat zijn auto naar achteren hing. Lagen er in zijn achterbak twintig tanks met lachgas. Wie handelt in gas, moet rekening houden met allerlei risico's. Zoals bijvoorbeeld ontploffingsgevaar of een brand. Je moet je dus aan allerlei regeltjes houden als je lachgas opslaat of vervoert.
Oké. Even samenvatten. Lachgas is dus booming maar ook een beetje een gekke wereld. Producenten willen het niet verkopen aan lachgashandelaren en die moeten dus een trucje verzinnen. Maar als je daarin slaagt, dan loop je binnen. Maar je weet dus nooit precies helemaal zeker waar het lachgas vandaan komt, wat erin zit en of het veilig is. En dan tot slot, niet onbelangrijk. Lachgas is dus legaal en het kan hartstikke leuk zijn. Maar je kan er ook hoofdpijn van krijgen of misselijk van worden of zelfs out gaan. Er is nog niet heel veel onderzoek gedaan naar de gezondheidsrisico's, maar volgens het RIVM is veelvuldig gebruik niet goed voor je hersenpan. Dus.
