Name: Historische avant-garde in de Nederlandse literatuur
Uploaded: 2013-06-27T22:00:00+02:00
Duration: 3 min 36 s
Description: Na de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog zoeken dichters en kunstenaars naar nieuwe expressievormen. Deze avant-garde wil breken met de traditionele kunst. De Dada-beweging gaat daarin het verst.

Klas 4/5/6

Met Paul van Ostaijen kwam het modernisme met een enorme knal de Nederlandse letteren binnen. Oude burgerlijke normen gingen ondersteboven. Het was gedaan met de rust. In zijn korte leven leefde Van Ostaijen zich uit in wat hij noemde zijn Feesten van Angst en Pijn. Het handschrift waarin de ‘feesten’ zijn opgetekend wordt bewaard in het Letterenhuis, hier in Antwerpen. 
Het origineel van De Feesten van Angst en Pijn is een van de grootste schatten uit de Nederlandse literatuur. Het is bijzonder om te zien, met de vele, betekenisrijke vormen en kleuren. Het is dan ook absoluut onvervangbaar
Voorlezen ‘Metafiziese Jazz’
Brak 
de violen
Van Ostaijen liet zien wat de moderne tijd en een verwoestende oorlog hadden overgelaten van de oude tradities en vooral van de oude woorden. De oude woorden waren niet meer geschikt om te beschrijven wat er gebeurde. Zeker niet nu er ook foto’s en films waren. De akkers in Vlaanderen lagen vol met rottende lijken van Belgische, Engelse en Duitse soldaten. Dichters moesten wel een nieuwe taal uitvinden om die nieuwe werkelijkheid te laten bezinken.
Zoals Paul van Ostaijen waren er meer. In heel Europa zochten kunstenaars en dichters naar nieuwe wegen. Avant garde, werden al die expressionisten, futuristen, en kubisten genoemd . Woorden en vormen moesten worden bevrijd uit hun traditionele en valse burgerlijke orde. Het verst daarin ging de Dada-beweging; in 1916 ontstaan in een klein theatertje in Zürich.
‘Dada wijst elke logische begripsassociatie onverbiddelijk van de hand’
‘Dada ziet in elk dogma, in elke formule een spijker, waarmede men poogt een vermolmde zinkende schuit (onze westerse kultuur) bijeen te houden’
Dada werd een rondreizend circus, dat in 1923, ook Nederland aandeed. De Duitse dadaïst Kurt Schwitters maakte een heuse tournee, vergezeld van zijn Nederlandse vrienden Theo en Nelly van Doesburg. Van Doesburg las voor:
[nog eens tussentitel: wat is dada?] 
 ‘Dada heeft altijd bestaan, doch werd in deze tijd pas uitgevonden’
En vanuit de zaal werd hij onderbroken door een heftig blaffende man, zijn vriend Kurt Schwitters.
Het publiek stroomde toe, elke avond eindigde in groot tumult. 
Een keurige man van de Haagse kunstkring vatte de avond bondig samen: 
VOICE-OVER
 ‘Dom, domdomdomdom, domderedom, domderedom, heel dom, heel dom, meerdandom, meerdandom. DOM.’


Klas 1/2/3

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

We lezen steeds minder. Terwijl lezen juist belangrijk is om mee te kunnen doen in de maatschappij. En een boek kan je anders laten denken over andere mensen en culturen. Lees meer over lezen in de story op NPO Kennis.

Story over het belang van een goed boek

Waarom is lezen belangrijk?

Historische avant-garde in de Nederlandse literatuur 

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Programmaheaders

Literatuurgeschiedenis

Na de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog zoeken dichters en kunstenaars naar nieuwe expressievormen. Deze avant-garde wil breken met de traditionele kunst. De Dada-beweging gaat daarin het verst.

Leesvaardigheid

Van Ostaijen en van Doesburg

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.