Name: Hier komt jouw kerstboom vandaan
Uploaded: 2020-12-23T15:09:37+01:00
Duration: 6 min 2 s
Description: In veel Nederlandse huishoudens staat rondom de kerstdagen een boom in huis. Dit is terug te voeren op een Germaanse traditie. Onze huidige bomen worden gekweekt in Duitsland, Denemarken, België of in eigen land, de meeste van zaadjes uit Georgië. Na ongeveer 7 tot 10 jaar groei en verzorging is de spar klaar om verkocht te worden als kerstboom.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Kerstbomen, die haal je vaak op een plek zoals deze, maar die kerstbomentraditie, die gaat al eeuwen terug. Helemaal naar de Germanen. Die vierden op de kortste dag van het jaar het Midwinterfeest. Om de korte donkere dagen te verjagen en om nieuw leven te vieren. Dennenbomen kregen tijdens de viering een bijzondere rol omdat ze ook tijdens die donkere en lange winter groen bleven. Maar het duurde nog zeker tot de 19de eeuw voor wij ze voor het eerst in huis haalden. Volgehangen met echte kaarsen. Levensgevaarlijk. Tot zover de traditie. 

Maar wat is nou eigenlijk een kerstboom? Klinkt simpel, maar in tegenstelling tot wat kerstliedjes doen vermoeden... Is de kerstboom geen dennenboom, maar een spar. De spar die wij kennen heeft een piramide-achtige vorm, is ongeveer twee meter hoog en staat in huis ter decoratie. Maar een spar kan nog veel meer. In de natuur wordt hij wel 35 meter hoog en heeft hij een dikke stam. En dat hout, vurenhout, gebruiken we voor meubels en huizen. 
Terug naar jouw kerstboom, want er is niet één soort spar, maar er zijn tientallen soorten, maar welke spar als kerstboom wordt ingezet, verschilt per land. In Nederland hebben we bijvoorbeeld de Omorika en de Fraseri, maar twee topfavorieten blijven toch wel de Fijnspar en de Nordmann. En dat is niet zomaar. De fijnspar is dé klassieker onder de kerstbomen. Ze zijn donkergroen, hebben die typische kerstbomen geur en zijn ook nog eens goedkoop. Maar hij verliest snel zijn naalden. En dat is nou net een matige combi met de stoffen vloerbedekking die vroeger zo populair was. En dus won eind jaren tachtig, begin jaren negentig de Nordmann aan terrein. Die groeit langzamer, is dus ook duurder, maar wel naaldvaster. En dat betekent minder stofzuigen. 

Oké, die bomen, die koop je bijvoorbeeld bij een tuincentrum, zoals waar we net waren, maar die komen natuurlijk ergens vandaan. En dat is bijvoorbeeld hier, bij een kerstbomenkweker. Maar zelfs voordat ze hier zijn, hebben ze er al een heel leven opzitten. We nemen je even mee door de jeugd van jouw kerstboom en we beginnen bij het begin: de zaadjes. En in geval van die geliefde Nordmann komen die uit Georgië. De meeste kerstboomzaden komen uit het zuidoosten van Europa, die van de Nordmann dus uit Georgië. Op de berghellingen daar staan namelijk mooie exemplaren die tegen een stootje kunnen. Plantenkwekers uit bijvoorbeeld Duitsland of Denemarken kopen die zaadjes, planten ze en laten ze groeien tot ze een jaar of drie, vier zijn. Dan is het nog maar een peuterboompje van zo'n 30 à 50 centimeter. Na die eerste drie, vier jaar verhuist die boom naar een tweede kweker. Dat heeft te maken met ruimte en dus geld. Die eerste kweker zet de boompjes zo'n tien centimeter uit elkaar. Dat is namelijk meer dan genoeg voor zo'n peuterboompje. Maar na een aantal jaar heeft hij meer ruimte nodig om te groeien en vooral ook andere zorg. Het is als kweker dan efficiënter om je in één van twee te specialiseren. En dus belanden die bomen van kweker nummer één bij kweker nummer twee. Een groot deel van die Nederlandse kerstbomen komt uit Denemarken, Duitsland of de Belgische Ardennen. In Nederland vind je de meeste kwekers in Gelderland, Overijssel, Drenthe en hier in Brabant. De bodem bestaat hier namelijk uit zand en dat is een goede ondergrond voor die bomen. Bij die tweede kweker staan de bomen ongeveer een meter uit elkaar. Ze krijgen voeding, water en een paar keer per jaar een knipbeurt, voor die mooie piramidevorm. Na drie jaar, als ze ongeveer zeven jaar oud zijn, gaan de eerste bomen uit de grond. Die zijn dan tussen de 1.25 en anderhalve meter hoog. Het verwijderen van de eerste lading bomen zorgt er meteen voor dat die andere bomen meer ruimte hebben om te groeien. Een jaar later gaat dan de volgende lading uit de grond. Het jaar daarop de volgende, tot na zes jaar het hele veld leeg is. Een kerstboom van 2 meter is dus al zeker 10 jaar oud en staat hier dus al zeven jaar. 

Je snapt nu wel, tien jaar aan 'tender, love and care', dat is allemaal niet gratis. Maar de prijs van die bomen, die verschilt nogal. Je hebt instapmodellen van één euro, maar ook showbomen van 90 euro. Waarom is de één zoveel duurder dan de ander? Ten eerste, en deze is best logisch: Hoe ouder en dus hoe groter die boom, hoe langer die op het veld heeft gestaan en dus ook hoe meer jij ervoor betaalt. En ten tweede: de natuur. Bij droogte of bij wind kan een oogst mislukken of minder mooie bomen opleveren. De natuur bepaalt dus voor een deel de wetten van vraag en aanbod en daarmee dus ook de prijs. Behalve in Denemarken, begin deze eeuw. Daar was sprake van een heus kerstbomenkartel. Kwekers spraken samen een prijs af, zodat de hoeveelheid bomen op de Deense markt de prijs niet zou drukken. Maar in de kerstbomenhandel is ook normale concurrentie. Zo bieden sommige winkels ze aan voor stuntprijzen zodat jij, eenmaal in hun winkel, met meer dan alleen die kerstboom naar huis gaat. En daarom is een kerstboom op de hoek vaak duurder dan een kerstboom van een grote keten.

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Jeukende ogen, een loopneus en de hele dag door niezen? Misschien heb je last van hooikoorts. Wat gebeurt er in je lichaam als je allergisch bent voor pollen? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over pollenallergie

Wat is hooikoorts?

Alleen al van het woord krijg je spontaan jeuk: eikenprocessierups. Met zijn irriterende brandhaartjes zorgt dit beestje elk jaar voor overlast in Nederland. Hoe komt dat en wat is eraan te doen? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over de rups die elk jaar voor overlast zorgt

Waarom hebben we zo'n last van de eikenprocessierups?

Hier komt jouw kerstboom vandaan

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

In veel Nederlandse huishoudens staat rondom de kerstdagen een boom in huis. Dit is terug te voeren op een Germaanse traditie. Onze huidige bomen worden gekweekt in Duitsland, Denemarken, België of in eigen land, de meeste van zaadjes uit Georgië. Na ongeveer 7 tot 10 jaar groei en verzorging is de spar klaar om verkocht te worden als kerstboom.

Dieren en planten

Cultuur en geloof

Sparrenboom van zo’n 7 jaar oud met wortels in Georgië

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Sterretjes

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.