‘Het einde van Sykes-Picot’ is de titel van een video van de terreurgroep Islamitische Staat. Daarin laat IS zien hoe ze de grens tussen Irak en Syrië hebben weggehaald. De boodschap is duidelijk: weg met de grenzen die door het westen zijn getrokken.
De contouren van het huidige Midden-Oosten ontstaan tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het eens zo machtige Ottomaanse Rijk is in verval. En als dat Rijk de kant van de Duitsers kiest, gaan Groot-Brittannië en Frankrijk strijden tegen het Ottomaanse Rijk. Nog tijdens de oorlog tekenen deze westerse partijen een document dat de Arabische gebieden opdeelt in Britse en Franse invloedssferen.
Dit is het Sykes-Picotverdrag. De naam verwijst naar de diplomaten die het bedachten: de Fransman Picot en de Brit Sykes. Met een liniaal worden de grenzen getrokken. De kustgebieden van wat we nu Syrië noemen en het huidige Libanon zouden naar de Fransen gaan. Een groot stuk van wat nu Irak heet zou Brits worden. En Palestina zou onder internationaal bestuur komen.
Maar de Sykes-Picotstreep is er nooit precies zo gekomen. Tijdens de oorlogsjaren deden de Britten beloftes die haaks stonden op de afspraak met de Fransen. De minister van Buitenlandse zaken Balfour belooft in 1917 dat er In Palestina een ‘National Home’ (nationaal thuis) in Palestina zal komen voor de de joodse gemeenschap. Tegelijkertijd doet een hoge Britse commissaris in Egypte een belofte aan Hoessein ibn Ali, de beschermheer van Mekka en Medina. Als hij helpt bij de strijd tegen het Ottomaanse Rijk, dan krijgen de Arabieren een eigen staat in grote delen van het Midden Oosten.
Inmiddels bemoeit ook de internationale gemeenschap zich ermee. In de net opgerichte Volkerenbond, de voorloper van de Verenigde Naties, wordt afgesproken dat de Fransen en de Britten hun gebieden naar zelfstandigheid begeleiden. De grenzen van de nieuwe landen worden getrokken. De Fransen vertrekken in 1946 uit Libanon en Syrië. Het Brits mandaat over Palestina eindigt in 1948 en de landen Israël en Jordanië krijgen vorm. Het voormalige Ottomaanse gebied Mesopotamië, staat vanaf 1932 op eigen benen en kennen we sindsdien als Irak en Koeweit.
De verdeling van Sykes-Picot blijft tot op de dag van vandaag bepalend voor de landsgrenzen in het Midden-Oosten.
