'Heden verenigen zich ons aller gedachten op den verraderlijke aanslag, welke de moffen gepleegd hebben op ons vaderland.'
Zo sprak koningin Wilhelmina ons land toe tijdens de Tweede Wereldoorlog. Via de radio hield ze contact vanuit Londen met het Nederlandse volk. Een dappere, krachtige koningin, zo lijkt het, want later blijkt dat ze juist in die periode regelmatig drugs gebruikte. Pervitine, een middel dat nu beter bekend staat als crystal meth.
Koningin Wilhelmina, Moeder des Vaderland, op handen gedragen door het Nederlandse volk. Tijdens de oorlogsjaren 40-45 regeert ze vanuit Londen. Haar krachtige radiotoespraken zijn een grote steun voor bezet Nederland.
'Heden verenigen zich ons aller gedachten op den verraderlijke aanslag, welke de Moffen gepleegd hebben op ons vaderland.'
Voor het Nederlandse volk is ze een sterke en krachtige oorlogskoningin. Voor de tijdelijke regering in Londen is ze een ramp om mee te werken.
Ik weet niet hoe zij vóór de oorlog was tegenover ministers, maar zoals ze hier tekeerging was het in ieder geval voor deze ministers iets wat ze nog nooit hadden meegemaakt.
Marcel Verburg is huishistoricus van het ministerie van Justitie. Zijn nieuwe boek gaat over de regeerperiode 40-45. Daarin beschrijft hij hoe Wilhelmina tijdens de ministerraad de heren volledig uitkaffert.
Niet alleen die minister voor rotte vis uitmaakte, maar en passant in 1,5 uur durende tirade ook zijn collega-ministers.
In zijn boek legt Verburg voor het eerst het verband met de zware medicijnen die Wilhelmina slikt.
Komt de onredelijkheid van de vorstin hier ten volle aan het licht? Aan de andere kant mogen we niet over het hoofd zien dat de koningin mogelijk bijwerkingen onderging van geneesmiddelen die zij gebruikte. Medicijnen die tegenwoordig in verband met verdovende middelen worden genoemd. Drugs dus. Dat de koningin het gebruikte, is onder historici wel bekend. Zo stipte de onlangs overleden historicus Cees Fasseur het kort aan in zijn biografie over Wilhelmina. Maar volgens koningshuis deskundige Dorine Hermans is het nooit verder onderzocht.
Toen ik het voor het eerst las, was ik al heel verbaasd dacht ik, huh, heeft zij gewoon drugs gebruikt? En wat me nog meer daarna opviel was dat niemand dat daar daarop inzoomde eigenlijk.
Marcel Verburg doet dat nu voor het eerst wel.
Ik kwam op het idee om het verband te leggen met haar regeren toen ik las over de vreemde beslissingen die ze nam of dingen die ze niet... besluiten, waar ze niet toe kon komen. En waarna de ministerraad in Londen, waar die daar dus met Wilhelmina zat, zich afvroeg: is Hare Majesteit wel helemaal normaal?
Het zijn andere tijden. Drugs heten nog geen drugs, maar worden gezien als gangbare medicijnen. Wilhelmina krijgt pervetine voorgeschreven, te vergelijken met speed of crystal meth.
Pervetine is een een woord wat tegenwoordig met methamfetamine genoemd wordt. Het is een langwerkend stimulerend middel. Het stimuleert het centrale zenuwstelsel, dus je wordt daar fitter van. Vermoeidheid verdwijnt, ook de zin om te eten, ee eetlust verdwijnt. Je kan dus langer doorgaan.
Hitler zou het ook hebben gebruikt en het werd misbruikt in de oorlog, zodat soldaten langer door konden vechten. Maar het middel heeft ook bijwerkingen, weet Daan van der Gouwe van het Trimbos instituut. En die zijn in lijn met het ongeremde en agressieve gedrag van de koningin.
Kijk, het versterkt natuurlijk het gedrag wat iemand wel al in potentie heeft. Maar ja, van methamfetamine weten we wel dat je ook je remmingen een beetje verliest, dus dat je misschien ook wel veel langer en veel heftiger en veel langer doorgaat en veel heftiger dingen doet dan je normaal gesproken zou doen. Dus dat past er wel een beetje bij.
Wilhelmina, de dappere verzetskoningin aan de drugs. Het is moeilijk te rijmen met haar sterke imago. Toch kan Dorine Hermans het zich goed voorstellen. Juist omdat ze zo sterk moest zijn.
Haar emoties, die mocht niemand weten van haar. Niemand mocht zien wat haar emoties waren. En dat is natuurlijk een ontzettende zware taak. Terwijl ze heel emotioneel was en en dat... Ik kan me voorstellen dat ze af en toe eens een uitweg heeft gezocht.
Dochter Juliana lijkt door te hebben dat Wilhelmina zich vreemd gedraagt. Dat blijkt uit de bezorgde brieven die ze aan haar moeder stuurt.
Het wemelt van de smeuïge citaten, echt. Mex, zo noemde ze haar moeder wel eens. Mex, je liet me eventjes ijzen door de indruk te wekken dat jullie in Londen een grondwetsherziening willen maken. Alles goed en wel, maar dat is toch een beetje gek tegenover het Nederlandse volk dat geen vertegenwoordigers kan aanwijzen in de Staten-Generaal. Ze was bang dat haar moeder doorsloeg in het volledig opgaan in het feit dat zij boven de regering stond en dat ze nieuwe wetten ging doen, dat zij eigenlijk de baas van Nederland zou gaan worden.
Een koningin die de macht volledig naar zich toe wil trekken. Het is in lijn met het onderzoek van Marcel Verburg. Wilhelmina moet niets hebben van haar ministers die druk bezig zijn om plannen te maken voor na de bevrijding.
Het was de bedoeling van de minister van Justitie om, zeg maar binnen een week na de bevrijding terug te kunnen gaan naar een zeker normaal gezag.
Een normaal gezag dat nodig was om een machtsvacuüm te voorkomen. Maar Wilhelmina weigerde elke wet te tekenen, met alle gevolgen van dien.
Doordat het buitengewoon politiebesluit niet tot stand kwam zoals het de bedoeling was geweest, heeft er veel langer een periode in Nederland geheerst nadat Nederland feitelijk bevrijd was door de geallieerden. Een periode waarin de Binnenlandse Strijdkrachten als het ware als een soort macht op zich zonder verdere controle daarover hun gang konden gaan. Ze konden mensen oppakken, ze konden allemaal maatregelen nemen. Ze konden de huizen van mensen leegroven, is ook gebeurd, plunderingen. Er werden mensen mishandeld en mensen vermoord.
In welke mate zou nou toch het feit dat ze onder invloed was mee hebben gespeeld bij die opstelling?
Ik wou dat ik het wist. Kijk, de mensen die erover geschreven hebben, die hebben bronnen kunnen gebruiken waar ik niet aan kan komen.
Er is maar één man die die toegang wel had: Wilhelminabiograaf Cees Fasseur.
Want Wilhelmina's grote verdienste is dat ze in 1940 aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, toen de Nederlandse regering gevlucht was in Londen zat, de eer en het prestige van haar land heeft gered.
Fasseur zoomt vooral in op Wilhelmina als krijgshaftige koningin. Het drugsgebruik noemt hij, maar hij diept het niet uit. Voor historici als Verburg en Hermans, die daar meer over willen weten, zit het archief potdicht. Zij kunnen dus alleen maar speculeren over de gevolgen van dat drugsgebruik.
Dat zou echt moeten worden onderzocht tot op de bodem eigenlijk. Maar ze weten, wat nu bekend is, is wat zij allemaal deed maar waarom ze het deed, dat ligt zeker van alles nog over in het Koninklijk Huis archief dat daar...Maar dat mogen wij dus niet bekijken. Alleen Fasseur heeft gemogen en die is nu gestorven. Maar ja, het is aan Willem-Alexander om daar om daar eventueel coulanter in te worden. Het zou voor de geschiedschrijving heel belangrijk zijn.
