Name: EenVandaag in de klas
Uploaded: 2025-08-29T09:15:26+02:00
Duration: 6 min 54 s
Description: Ze zitten in regenjassen, pannen en zelfs in make-up: PFAS. Handig voor het dagelijks leven, maar schadelijk voor je lichaam én het milieu. En, de chemische stoffen zijn bijna niet op te ruimen of af te breken.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Overal in het milieu zitten
chemische stoffen

die PFAS worden genoemd in de grond,
in het water en zelfs in ons lichaam.

Ze kunnen schadelijk zijn voor onze
gezondheid en we komen er niet vanaf.

Deskundigen zoeken naar manieren
om PFAS in het milieu af te breken,

maar dat is nog een grote uitdaging.

Hoe groot is dit probleem?

Ik zie het persoonlijk als een
als een echte chemische crisis.

Ik denk echt
dat dit een groot probleem is.

Een van de grote problemen die we op
dit moment hebben in Nederland, naast

een stikstof crisis, naast een immigratie
crisis, naast een woningbouw crisis.

Het zit in de lucht die we inademen
in ons eten, de bodem,

de rivieren en in de zee. PFAS.

Deze grote groep van giftige stoffen
heet niet voor niets Forever Chemicals.

Ze blijven altijd bestaan
en ga dat maar eens schoonmaken.

Maar hoe dat moet?
Weten we eigenlijk niet.

Ik denk dat we heel snel moeten stoppen
met met extra PFAS en milieu inbrengen

en vervolgens zullen we toch
onze milieu moeten gaan schoonmaken.

En hoe dat moet? Ja,
dat is nu echt de grote uitdaging.

En ik denk dat het
een chemische uitdaging is waarvoor

we nog niet eerder hebben gestaan
als mensheid.

Goede technieken om PFAS op grote
schaal te vernietigen zijn er niet.

En daarom kan het opruimen van PFAS
nog wel eens lang gaan duren.

De één heeft het over dertig jaar,
de ander over honderd jaar.

Maar aan dat soort termijnen
moet je wel denken.

Dus we komen er voorlopig nog lang
niet vanaf.

Nee, we komen er voorlopig nog lang
niet van af.

Het RIVM heeft becijferd
dat we eigenlijk als Nederlanders

allemaal meer binnenkrijgen
dan dat gezond voor ons is.

Als je dan de vraag stelt
hoe gevaarlijk is het?

Het enige wat ik dan kan zeggen
we zitten al boven onze taks.

En hoe gevaarlijk het is, gaan we
denk ik pas over 111 aantal jaar zien.

Op de Universiteit Utrecht zoeken ze
naar nieuwe methoden

om PFAS op te ruimen en af te breken.

Verschillende faculteiten zijn ermee
bezig in het levende laboratorium.

We zijn hier bij een Living lab
van de Universiteit Utrecht.

Dit is een veldje,
een voormalige brandblusplaats.

En dit veldje
is zwaar verontreinigd met PFAS.

Dus dat PFAS, dat zit in dat schuim,
dat brandblusserschuim.

En dat is hier overal terechtgekomen.
- Giel en zijn collega's hebben grassen

en planten uit het veldje getrokken
om te kijken hoeveel PFAS erin zit.

Kijk, als er iets in planten trekt,
dan trekt die plant dus PFAS

uit de grond en dat is een een
techniek die die heet fytoremediatie.

Dus schoonmaken met behulp van planten.
In België gebruiken ze hennep.

Om PFAS uit de grond te halen.
De hennepplant groeit snel

en haalt per oogst zo'n 10%
van de giftige stof uit de bodem.

PFAS is is een mobiele stof groep en die
trekt vrij snel makkelijk de grond in.

Na het experiment in België
dat daar gedaan is met hennep.

Als je kijkt naar de hennepplanten,
ja, die, die wortelen tien,

twintig centimeter hooguit diep. Terwijl
ik weet van dit veldje bijvoorbeeld.

Daar zitten PFAS makkelijk tot
een meter diep tot een meter diep.

Ga je nooit een bodem schoonmaken
met planten?

PFAS zit ook wijdverspreid
in ons water.

Drinkwaterbedrijf Oasen
in Nieuw-Lekkerland heeft

als eerste in Nederland
een filter techniek toegepast

die PFAS uit ons drinkwater haalt.
Dit is een membraan module.

Die zitten in deze witte buizen.
Normaal zijn ze een meter lang.

Er zitten er zes op een rij. Het
water stroomt er aan deze kant in.

Het zuivere water gaat er
via dit pijpje uit

en het water met alle afvalstoffen
stroomt er aan deze zijde uit.

Je haalt er ook stoffen
in de toekomst mee uit.

Stoffen die
we nu nog niet kennen weten we nu al.

Die halen we met dit systeem eruit.
Hoe kan dat?

Dat kan omdat die poriën
in het membraan zo klein zijn
dat er alleen water doorheen kan.

En al het andere moleculen op de aarde
zijn groter en worden dus tegengehouden.

Maar ook deze schoonmaak
methode heeft een keerzijde,

want na het filteren van
het drinkwater blijft de PFAS over.

Dat gaat naar de rioolwaterzuivering
en die reinigt het nog een keer.

Maar het PFAS blijft
nog steeds aanwezig

en wordt vervolgens geloosd
in het oppervlaktewater.

Het probleem is
PFAS wordt nog niet echt vernietigd

en wat we wel kunnen doen is
misschien hier en daar ergens uithalen.

Dat zie je bijvoorbeeld bij Oasen.
De drinkwaterbedrijf.

Daar wordt PFAS uit water gehaald.

Maar vervolgens moet die PFAS
ook weer ergens naartoe,

want hij is er nog steeds.
Hij is niet kapot gemaakt.

Dus het wordt ergens anders
naartoe gebracht. En de vraag is

of daar dan echt wordt vernietigd.
Als het niet echt het geval is,

ja, dan komt er ergens anders weer
het milieu in.

Dus zo pompen wij eigenlijk die
verontreiniging rond in onze wereld.

De Belgische afvalverwerker Indaver
zegt PFAS te kunnen verbranden.

Maar ook daar zijn twijfels over.

De andere manier om PFAS te vernietigen
is op dit moment verbranding.

Maar dan heb je wel een goede
hoge temperatuur voor nodig.

En de vraag is nog steeds daar
is toch onvoldoende kennis over?

Of de technieken
die nu worden toegepast,

bijvoorbeeld bij Indaver in Antwerpen of
daar echt PFAS wel wordt vernietigd of

dat er misschien juist kleinere stukjes
uit de verbrandingen naar boven komen

en dat die de de lucht in verdwijnen.
Daar zijn grote zorgen over.

PFAS is zo sterk dat
je het bijna niet kapot kan krijgen.

Een goede techniek om het op grote
schaal te kraken is er nog niet,

maar daar wordt op de Universiteit
Utrecht hard aan gewerkt.

Samen met zijn studenten zoekt Giel naar
nieuwe manieren om PFAS af te breken.

Ja, dit is
een experimentele pilot opstelling.

We proberen hier PFAS te kraken
met behulp van chemische reacties

in aanwezigheid van een katalysator.
Een specifieke katalysator.

Wereldwijd lopen
verschillende onderzoeken
naar het vernietigen van PFAS,

maar dé oplossing is nog niet gevonden.
Zit er een doorbraak aan te komen?

Dit klinkt misschien
heel pessimistisch, maar ik ik.

Op dit moment zie ik
hem nog niet gebeuren, die doorbraak.

En zolang PFAS nog niet gekraakt kan
worden, is het zaak

om zo snel mogelijk te stoppen met
de productie ervan, zeggen experts.

Chemours heeft een vergunning
om PFAS te lozen.

U moet het er weer uit halen,
vijftien kilometer verderop.

Is dat niet gek?

Dat is op zich gek. En daarom
zijn wij ook als drinkwater sector.

Streven we naar bron aanpak.
Dat wil zeggen of het niet lozen

of het bij de bron aanpakken,
zodat dat niet in het milieu komt.

Maar voorlopig mag Chemours
gewoon doorgaan met lozen van PFAS

en ziet het er niet naar uit dat de
productie binnenkort wordt stilgelegd.

En de vooruitzichten zijn somber.

Kijk, we kunnen natuurlijk al onze
pijlen gaan richten op het schoonmaken

van bodems
en richten ons eerst op de hotspots,

dus de de blus veldjes,
locaties rondom Chemours, enzovoorts.

En daar kun je misschien een heleboel
jaar kun je een heel eind komen.

Roep eens wat vijftig jaar dat we een
heel eind zijn. Maar vervolgens is toch.

We zitten ook nog in al onze oceanen
en alle rivieren.

En uit een oceaan ga je
die stoffen niet weghalen,

dus dat dat dat blijft eigenlijk.

Ja, ze worden niet
voor niets forever Chemicals genoemd.

Dat blijft tot in den treure,
blijft daar waarschijnlijk zitten.

Dus we komen er nooit meer van af.
Die kans is aanzienlijk, denk ik. Ja.

Drinkwaterzuivering PFAS

LOGO'S OMROEPEN - BONT

LOGO OMROEPEN

AVROTROS

EenVandaag in de klas (AVROTROS) geeft meer context bij de actualiteit. Binnenland, buitenland, politiek, economie, veiligheid, gezondheid en cultuur.

Programmaheaders

Programmalogo's

EenVandaag in de klas

Naar de website van EenVandaag

Ze zitten in regenjassen, pannen en zelfs in make-up: PFAS. Handig voor het dagelijks leven, maar schadelijk voor je lichaam én het milieu. En, de chemische stoffen zijn bijna niet op te ruimen of af te breken.

Milieu en klimaat

Scheikunde

PFAS opruimen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.