Om te weten wat er in een bakje ijs zit, kun je natuurlijk kijken op de ingrediëntenlijst. Maar hoe weet je nou eigenlijk of het gezond is of juist ongezond? Daar moet de nutriscore bij helpen. Het is een kleurcode die jou laat zien wat nou eigenlijk de juiste keuze is. Wetenschappers vinden dat systeem hoognodig, maar het is niet perfect.
We hanteren daar vooral dan de schijf van vijf, de richtlijn de schijf van vijf, waarin je eigenlijk alle voedingsmiddelen kunt indelen in gezond en ongezond. En dan, als je zo naar de supermarkt kijkt, dan is 80% van wat er in de supermarkt ligt is ongezond.
80% van het voedings aanbod in supermarkten is op basis van de schijf van vijf ongezond te noemen. Wil je als consument een gezonde keuze maken, dan is dit een behoorlijke zoektocht.
Het is voor heel veel mensen echt: waar ligt die 20%? Waar moet ik op letten? Dus ja, dat is echt wel een valkuil.
Leroy van der Ree is diëtist en eigenaar van het Insta-kanaal Voedingsweetjes. Het probleem zit volgens hem bij het aanbod van de supermarkten.
Ik denk dat de supermarkten ook een hele belangrijke rol hebben om hun aanbod eens een keer te gaan herzien en misschien meer richting 50-50 gaan. Of juist 80-20 andersom.
Wat gezond eten is of ongezond is niet alleen een vraagstuk van nu. Op de vroegere huishoudschool werd hier ook al serieus les over gegeven. 'Omdat alle beschikbare stoffen die voor de voeding van belang zijn zo nuttig mogelijk gebruikt worden, worden er speciale kookcursussen gehouden waarbij de nieuwste recepten worden toegepast.'
Wij worden overspoeld met ongezonde voeding en je kunt wel zeggen dat de ongezonde keuze de gemakkelijke keuze is op dit moment. En eigenlijk zou je willen dat de gezonde keuze de gemakkelijke keuze is.
Om de consument te helpen gezondere keuzes te maken is de nutriscore het officiële voedsellogo voor Nederland. Een stoplichtsysteem waarbij direct duidelijk is welk product gezond is en welk product ongezond. Zo is een product met een donkergroene A gezond en een donkerrode E ongezond. De score wordt gebaseerd op de hoeveelheid gezonde en ongezonde bestanddelen in een product. Veel zout, suiker of vet zorgt voor een lage score. Vezels, eiwitten, weinig suiker en vet zorgen voor een hogere score. Goed en slecht worden tegen elkaar afgewogen en dat levert de totaalscore op.
De nutriscore is een oplossing voor consumenten om hen het gemakkelijker te maken gezonde keuzes te maken. Op twee manieren. Aan de ene kant: de consument staat in het schap en ziet alle producten en weet dan dat de groene A een gezondere keuze is dan de rode E. En aan de andere kant producenten, die voelen zich gestimuleerd om een zo gezond mogelijke nutriscore op hun verpakking te krijgen en zullen dus hun best doen hun product te innoveren en gezonder te maken.
Annet Rodenburg is kritisch op de nutriscore. Als lector Voeding en Gezondheid aan de HAS Green Academy heeft ze zo haar bedenkingen over het functioneren van het logo. Er zijn talloze voorbeelden dat fabrikanten wel toevoegingen doen. Maar wordt het daar ook echt gezonder van?
Ja, nou dat is nog een goeie, want daar zit dan ook net een probleem met nutriscore. Dat een fabrikant eigenlijk een product op twee manieren kan innoveren om een gezondere A of B te krijgen. En dat is of zout en suiker, dus dat wat daar uit moet, eruit te halen of wat anders toe te voegen, zoals bijvoorbeeld vezels of wat extra eiwitten.
Doet die fabrikant dat dan uit een soort van verantwoordelijkheidsgevoel voor de consument? Of doet die fabrikant dan omdat die denkt nou, en dan krijg ik een A, dat staat beter in het schap.
Ja, de fabrikant doet dat vooral omdat je dan een A krijgt en hij verwacht dat dat beter verkoopt.
De nutriscore is een Europees voedingslogo, ooit bedacht in Engeland, later verder uitgewerkt in Frankrijk en nu ook ingevoerd in België. Het is een vrijwillig logo, maar uiteindelijk is het wel de bedoeling dat alle Europese landen de nutriscore gaan gebruiken. In Nederland wordt sinds 2019 met het logo geëxperimenteerd. Na kritiek van wetenschappers en diëtisten is het algoritme aangepast. Maar nog steeds werkt het systeem niet feilloos.
Het zegt niks over de gezondheid, het zegt iets over de samenstelling. E dan een A is de meest gezonde samenstelling en de rode E is dan de minst gezonde samenstelling.
Maar nou heb ik begrepen dat bijvoorbeeld vetten niet alleen maar slecht zijn.
Nee, klopt en daar zit ook wel het probleem dat je bijvoorbeeld deze zalm hebt. Daar zit natuurlijk superveel vet in, maar ook de gezonde vetten waarvan het voedingscentrum zegt eet één keer per week vette vis. Daar zitten vetten in die goed zijn voor je brein. Maar de nutriscore kijkt heel sec naar het vetgehalte en die concludeert dat dat een minder gezonde keuze is. Dus een D he.
Ja. D. Ja dus, de consument denkt hé, dit is eigenlijk helemaal niet zo gezond en het Voedingscentrum zegt ja, dit is wel gezond omdat er gezonde vetten in zitten.
Omdat het algoritme achter de nutriscore te vaak een afwijkende score gaf, is de rekenmethode aangepast en geëvalueerd door de Gezondheidsraad. Volgens vicevoorzitter Marianne Geleijnse is het systeem nog niet feilloos, maar geeft het nu in ieder geval beter aan welke producten een ongezondere samenstelling hebben.
Nou, bepaalde voedingsmiddelen die voor Nederland heel belangrijk zijn, zoals brood. Ja, dat maakt dat nu het nutriscore logo niet goed onderscheid tussen witbrood, bruinbrood, volkorenbrood. Terwijl we ook wel weten op basis van allerlei andere wetenschap dat je juist dat volkorenbrood moet hebben. Dat is een voorbeeld, maar ja, dat kan je echt wel schoonheidsfouten zien. Het is natuurlijk een puntsysteem dat gebaseerd is op veel meer nutriënten dan alleen de vezel en dat kan net onhandig uitpakken. Het hangt ook af van wat er verder nog in zo'n voedingsmiddel zit en hoe zwaar je dat weegt. Dus daar zitten haken en ogen aan.
Een logo is dan één oplossing, maar niet voldoende. Je moet veel meer doen. Je moet...Wat? Nouja, eigenlijk alles wat je zou kunnen doen moet je aanpakken. Dus suikertaks, btw-verlaging van groente en fruit. Als wij dit soort dingen niet doen, dan blijven we dweilen met de kraan open. Als je kijkt naar gezondheidszorgbudgetten die vele miljarden zitten, terwijl preventiebudget, preventie tegen overgewicht en obesitas voor de helft teruggedraaid wordt. Het is echt ongelooflijk. We blijven maar dweilen met de kraan open als het om dat soort dingen gaat.
