Name: De kabelbacterie
Uploaded: 2022-10-10T00:00:00+02:00
Duration: 6 min 22 s
Description: Elektriciteit stroomt normaal gesproken door een draad. Maar wetenschappers hebben een bijzondere bacterie ontdekt die stroom kan geleiden: de kabelbacterie. Hoe kunnen we de kabelbacterie toepassen in elektronica?

Klas 4/5/6

Lampen, laptops, onze mobiele telefoon, de wasmachine, we kunnen niet meer zonder stroom. Zo'n honderd apparaten telt een gemiddeld huishouden. Maar die apparaten zorgen samen voor een hele grote berg vervuilend afval. Maar in deze sloot bevindt zich misschien een duurzaam alternatief: de kabelbacterie. Dag Robin. Hallo, lekker wroeten in de modder voor de wetenschap. Ja, dat is mijn job voor vandaag. Want jij bent op zoek naar de kabelbacterie. Ja, dat klopt. De kabelbacterie kan elektriciteit geleiden over ongeziene afstanden en we hebben die al eerder in de zee gezien, maar er zijn geruchten dat die ook in de vijvertjes te vinden zijn, dus daarom ben ik vandaag op pad. Maar een bacterie die stroom kan geleiden, ik had daar nog nooit van gehoord. Ja, deze bacterie maakt zijn eigen eiwitdraadjes en daarmee kan ie stroom geleiden van de ene naar de andere kant. Het is eigenlijk geen gewone bacterie. Ze bestaat niet uit één cel, maar is een lange ketting van tienduizend cellen achter mekaar en die groeien van boven naar beneden in de modder. En om die cellen beneden met die cellen van boven te laten communiceren, gebruiken ze elektriciteit. Kun je die gewoon in ieder slootje aantreffen? Willekeurig? Wat een goede indicator is, is de geur. Hoe stinkender de modderpoel, hoe meer kans dat er kabelbacteriën zitten. Oke, dus we moeten even onze neus gaan volgen. Ja ja. Ddaar is alvast een glaasje voor jou. Ik ruik nu nog niet echt iets. Jij wel? Nee, maar da's omdat die kabelbacteriën vooral beneden aan de vijve leven. Lekker diep. Ja, we gaan dan even in vijver moeten ploeteren. Oke. Effe kijken. Goed diep? Ja. Dus het is toch maar de vraag dat ie hierin zit. Maar daarvoor moet je hem onder de microscoop leggen. Dus dat weten we niet. We kunnen op zoek gaan. Oke, we hebben in ieder geval twee keer kans. Wat ik eigenlijk wil is een dun transparant draadje wat tussen mijn haakje en de modder blijft plakken. Als ik dat draadje vind, dan weet ik dat ik beet heb. Er zit iets. Echt waar? Ja. Hebben we beet? Ik heb een kabelbacterie. Er zit echt een kabelbacterie in. Oh wat geweldig! Kijk maar. Ja, ik zie een draadje zo de uit de bel getrokken Ja, een soort gouddraad lijkt het zo. Ja, het is eigenlijk een soort van gouddraad he. Die kabelbacterie is eigenlijk een lang draadje van bacteriecellen, allemaal achter mekaar geplakt, dus ik kan het misschien daar even tonen. Hier zie je een aantal kabelbacterie. Elk draadje wat je hier ziet is een zo'n bacterie. Ja. Dus een zo'n kabelbacterie, als je daar op zou inzoomen, daar zitten tienduizenden cellen achter mekaar en die werken eigenlijk samen om elektriciteit te geleiden. Dat heeft te maken met de omgeving waarin dat ze leven, omdat dat voedsel hier beneden zit en die zuurstof van boven, heeft de natuur dus zelf iets verzonnen om een draadje te maken van boven naar beneden om die twee met mekaar te verbinden. Dit is gewoon echt de reus onder alle geleidende bacteriën. Ja, als we het op mensenschaal zouden bekijken stellen we nu nu een ketting zouden maken van hier in Diepenbeek tot in Amsterdam en alleen in Diepenbeek zouden er appels te vinden zijn. Alleen in Amsterdam is er zuurstof. Als we die zouden moeten doorgeven, dat is de afstanden waarover dat we hier spreken. Een ketting van tienduizend mensen. En de ene kunnen niet eens eten en de andere kunnen niet eens ademen. Wauw. En als ik nou echt zou inzoomen, ik ga in die kabelbacterie, zie ik daar dan binnen? Hoe werkt het? Als je echt gaat inzien, dan ziet ie er zo uit. Net onder de huid van die bacterie zie je hier die groene draadjes. Dat zijn de stroomdraadjes. Dat zijn de draadjes die dat elektriciteit kunnen geleiden over die enorme afstanden. En om te bewijzen dat de kabelbacterie echt werkt, heeft Robin een bijzonder experiment voor ons klaargezet. Jij gaat nu muziek afspelen door middel van een stukje kabelbacterie. Klopt ja. Wat je ziet is gewoon, ik heb hier mijn gsm en hier een gewone geluidsbox. Dus als ik een een draadje van de ene naar de andere kant zou plaatsen, dan gaat het geluidssignaal echt door die klassieke kabel. Die heb ik nu in twee geknipt en ik heb er onze kabelbacterie tussen gelegd of ik ga die daar meteen tussen leggen. De kabelbacterie vormt dan de enige brug van en lijkt dat signaal tussen mijn gsm en de geluidsspreker. Maar het is spannend hoor. Ik weet nog niet of dit gaat werken. Nee? Oke. En het is biologisch materiaal, dus de ene dag kan het werken en de andere dag niet. Precies. We zitten hier met een levende bacterie natuurlijk. Dus ik zie nu twee kleine goudplaatjes met twee druppeltjes erop. Ja klopt en hier zal ik precies de bacterie tussen leggen. Tussen die twee druppels. Ik hoor het heel zachtjes, zet hem eens wat harder. En dit is gewoon AC*DC, afgespeeld door een kabelbacterie. Je kan het zien als je wil. Ja graag. Dus tussen die twee draadjes kan je normaal gezien een transparant draadje zien lopen. Ah ik zie het nog niet. Oh ja, ik moet heel goed kijken, het is een heel dun draadje. De dikte van de bacterie bepaalt hoe goed de geleiding is. Dus als Robin er nog een kabelbacterie naast legt, horen we de muziek ineens veel harder. Goeie timing Robin! Echt te gek. Ja, het DJ Robin nu. Dj Robin in da house. Nou Robin, je hebt eigenlijk bewezen dat het principe werkt. Maar hoe zie jij dan nu de toekomst? Ik bedoel, we hebben sloten vol kabelbacteriën, hebben we straks moddertelefoons of hoe moet ik dat voor me zien? Ja, da's de vraag natuurlijk. Het toepassen van de kabelbacterie in elektronica, dat zal nog wel een tiental jaar op zich laten wachten, denk ik. Tientallen jaren? Ja. Dus het is de vraag vooral: hoe gaan we ze maken in het lab? We kunnen niet elke keer als we een nieuwe smartphone willen maken naar een vijvertje gaan. Dus het is de vraag kunnen we een pure cultuur van die bacterie in het lab groeien? Of misschien die eiwitkabeltjes? Kunnen we die zelf maken in het lab, dan hebben we de bacterie niet meer nodig. Genoeg geleerd uit de natuur en aan de slag voor de elektronica. Afgekeken van de natuur. Ja. Die weet toch hoe dat het beste moet.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Welke apparaten verbruiken veel energie? En hoe kun je energie besparen in huis? Ga op ontdekking met deze interactieve schoolplaat speciaal voor de bovenbouw en kom meer te weten over energie in en rondom het huis!

Interactieve schoolplaat in en rondom het huis

Energie in en rondom het huis

Tijdens warme zomers worden veel waterplassen geteisterd door blauwalg. Deze bacterie vervuilt het water waardoor zwemmen niet meer veilig is. Hoe kun je zien of er blauwalg aanwezig is in je favoriete zwemplas?

Story over bacteriën die het water vervuilen

Hoe herken je blauwalg?

Elke dag is je afweer hard aan het werk om je lichaam te beschermen tegen ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen. Hoe werkt je immuunsysteem? Klik op de afbeelding om er meer over te lezen.

Story over hoe je lichaam zich verdedigt

Hoe werkt je immuunsysteem?

In de zomer van 2019 komt de temperatuur in Nederland voor het eerst in de geschiedenis boven de 40 graden Celsius. Deze extreme hitte is het gevolg van klimaatverandering. Hoe komt dit en wat kunnen we ertegen doen? 

Scrollverhaal over klimaatverandering en een leefbaar klimaat

Klimaatkansen 

De kabelbacterie

De meest interessante reportages, gesprekken en fragmenten uit het wetenschapsprogramma Atlas (NTR).

Programmaheaders

Logo Wetenschap

Atlas in de klas

Naar het Youtubekanaal van NTR Wetenschap

Elektriciteit stroomt normaal gesproken door een draad. Maar wetenschappers hebben een bijzondere bacterie ontdekt die stroom kan geleiden: de kabelbacterie. Hoe kunnen we de kabelbacterie toepassen in elektronica?

Dieren en planten

Natuurkunde

Stroomgeleider uit de sloot

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.