Name: Censuur
Uploaded: 2009-02-23T23:00:00+01:00
Duration: 3 min 21 s
Description: Hoewel in Nederland het recht op vrije meningsuiting bestaat, komt ook hier censuur voor. Dat gebeurt niet door een openlijk verbod, maar door druk van groeperingen uit de samenleving. Als voorbeeld: theatermaker Johan Doesburg.

Klas 4/5/6

Censuur is het verhinderen van een meningsuiting. Dat kan door een verbod, maar ook op heel andere manieren.
Johan Doesburg: hier staan twee dozen, twee verhuisdozen. Dit is de oogst. Hier zitten allemaal zulke boeken in. Als voorbeeld. Zo zijn er twintig boeken. ‘theaterschool besluit tot uitstel première’. ‘Publiek en acteurs bedreigd’
In 1987 wilde Johan Doesburg als student het toneelstuk Het vuil, de stad en de dood van Rainer Werner Fassbinder opvoeren. Dat stuk gaat over hoe wij met onze schuldgevoelens tegenover de joden omgaan. Er komt een rijke jood in voor die zich in de wereld van hoeren en pooiers begeeft. Er brak een nationale revolte uit. Woedende tegenstanders bezetten het podium en maakten opvoering onmogelijk.
Johan Doesburg: ik zal niet iedere dag als antisemiet te boek zijn gesteld maar mijn integriteit werd betwijfeld; vanuit welke motieven doe ik dat, die hebben we niet gehoord, je bent niet eens joods, wie ben jij om etc, hoe durf je. Dat heeft me lang parten gespeeld. Weliswaar heeft Geres en Reinders vrijwel direct er bovenop gevraagd om een voorstelling te maken voor de toneelgroep Amsterdam, maar er waren ontzettend veel mensen die mij half scheef aankeken. Ik ben toch die jongen van Fassbinder. Dus de mate van zuiverheid was onderwerp van gesprek. Dat heeft wel een paar jaar geduurd.
15 Jaar later regisseerde Johan het stuk opnieuw, nu zonder enig protest omdat het onderwerp minder beladen was. Maar censuur kan nog subtieler plaatsvinden: alleen al uit angst voor een reactie van tegenstanders. Toen Johan een stuk over Volkert van der G. en Mohammed B., de moordenaars van Fortuyn en Van Gogh, wilde brengen, ontstond er aarzeling in zijn theatergroep.
Johan Doesburg: zouden we niet eventueel mensen kunnen kwetsen daarmee, wat vindt onze subsidiegever ervan? Kunnen die twee acteurs gewoon na een voorstelling over straat lopen? Er was absoluut huiver. Er moest diverse keren over gesproken worden. Ik vind dat een heel gevaarlijke ontwikkeling. Binnen het theater moet je in principe alles kunnen tonen. Dat vind je goed of slecht, dat boeit of dat boeit niet. Maar zelfcensuur vanuit eigen gelederen, zeker angst, zoals Fassbinder al zei: ’angst is een slechte raadgever.’ Het helpt niet om dat gewoon frank en vrij dan te doen.

Vrijheid van meningsuiting

In de Nederlandse grondwet staat dat je bijna alles mag zeggen en schrijven. Maar er zitten wel grenzen aan die vrijheid van meningsuiting. Wat mag je wel en niet zeggen volgens de wet en wie beslist daarover? Klik op de afbeelding om de story te lezen op NPO Kennis.

Story over wat je wel en niet mag zeggen

Wat zijn de grenzen van de vrijheid van meningsuiting?

Quiz feit of mening

Feiten en meningen zijn twee verschillende dingen. Kun jij ze uit elkaar houden? Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz over het verschil tussen wat je vindt en wat zo is

Wat weet jij over feiten en meningen?

Opiniepeilingen spelen een belangrijke rol bij verkiezingen. Maar hoe werken peilingen en hoe betrouwbaar zijn ze eigenlijk? Klik op de afbeelding om de story te lezen op NPO Kennis.

Story over hoe stemgedrag gepeild wordt

Hoe betrouwbaar zijn peilingen?

Censuur

Het programma Kunstlicht (Next) behandelt vanuit een discipline een cultureel of kunstzinnig onderwerp en belicht daarvan de cultuurhistorische achtergrond. 

Kunstlicht next

Kunstlicht (Next)

Hoewel in Nederland het recht op vrije meningsuiting bestaat, komt ook hier censuur voor. Dat gebeurt niet door een openlijk verbod, maar door druk van groeperingen uit de samenleving. Als voorbeeld: theatermaker Johan Doesburg.

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Kunstenaars mogen niet alles zeggen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

stampen in de plassen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.