Name: Andere Tijden in de klas
Uploaded: 2025-11-24T16:50:00+01:00
Duration: 5 min 59 s
Description: Op 15 augustus 1945 komt na de capitulatie van Japan een einde aan de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden. Er volgen voor de Nederlanders in Indonesië chaotische en levensgevaarlijke maanden. In deze Andere Tijden in de klas mensen aan het woord die erbij waren.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

17 augustus 1945. De geboorte van de onafhankelijke Republiek Indonesië. De opstand in onze grootste kolonie. Revolusi! Tegenover ons huis zat een Japanse schildwacht. En toen werd hij opgeladen met anderen op een vrachtwagen en het enige wat hij deed, dat beeld blijft hangen bij mij dat hij ons aankeek. Dat hij alleen zwijgend zijn hand opstak. En we hebben hem nooit meer gezien uiteraard. Toen begrepen we dat er iets geks aan de hand was en er kwam van links en rechts "Ja, maar Japan heeft de oorlog verloren". Dat geloofde je eigenlijk niet hè. Maar toen we inderdaad geen Japanners meer zagen, toen geloofde je pas van: er is weer vrede. Twee dagen na de capitulatie van Japan. De Nederlanders die er zijn, zijn betrekkelijk weerloos. Gewone burgers die de Japanse bezetting hebben overleefd. En toen het officieel werd, ja Toen kwam de chaos hè Schreeuwende jongens en zo van 'Bersiap' en 'Merdeka' schreeuwden ze dan, vrijheid. Daar werden we wel angstig van natuurlijk hè. Die Pemoeda's, zoals ze genoemd werden, waren 17/18/19 jaar. Die namen dat straatbeeld over. Eerst op een pesterige manier om ons uit te jouwen zodat wij ons terugtrokken in onze woningen. Maar later echt schreeuwend en vooral met die aangepunte bamboestokken dat was het standaardwapen van de mensen. Bijna elke knul liep daarmee rond te zwaaien. Toen kwam een Indonesiër, niet één, maar wel 20 van die jonge Indonesiërs met al die bamboespiessen. "U moet mee!" En toen zijn we langs die dijk, 10/15 minuten lopen naar huis. En daar op die dijk heeft één van hun gezegd: "Joh, later haar weg." Weet je wel Nee, zei die ander. Want ik ken haar moeder. Zo hebben ze mij met met rust gelaten. Die ene wou mij al van kant maken. Mijn vader en mijn broer Ruud zeiden: "Het is een zooitje in de stad. Wat is er dan? "Ja, overal leuzen van alles is nu van de republiek Indonesië en je mag gratis in de tram." Het was een chaotisch geheel. Dus Het is geen tijd om blij te zijn. Wij waren daar eeuwenlang de baas geweest en mijn moeder legde ons dus ook gewoon goed uit van Ja, daar hebben ze genoeg van. Ze willen vrij zijn. Ja, toen begon de ellende pas van nog langer wachten en niet weten waar en hoe. We mochten niet meer het kamp uit. De Pemoeda's, vrijheidsstrijders extremisten zeiden we toen, die bemoeiden zich met de toestand in het kamp. De politieke situatie is verwarrend, belachelijk en hoogst teleurstellend. De 'Merdeka-idioten' zeggen dat de vlag rood-wit zal zijn en blijven en dat als er één blauwe baan onder komt, dat bloedvergieten zal betekenen. De Jappen zijn paniekerig. Moeten we wachten op de Nederlandse troepen om de Nederlanders wederom tot heersers van dit land te maken? Wat zal er in die tussentijd gebeuren? Er gebeurt veel in de tussentijd. De nationalisten proberen zo snel als kan een echte staat op te bouwen. Dan wordt op een gegeven moment de toestand toch onhoudbaar. En uiteindelijk zijn we dus op grote vrachtwagens, zwaar bewaakt en met matrassen aan de zijkant, via brandende kampongs en bomen over de weg die weggesleept moesten worden, uiteindelijk met een groot transport in Semarang terecht gekomen. En daar was het wat rustiger. In de hoofdstad is het relatief rustig. Dat is anders in Surabaya, de grootste havenstad van de archipel. Er woonde een bevriende Chinese familie verderop en die bood ons een veilig onderkomen aan in hun huis. Die hebben ons onder hun bed gelegd. We zagen ook al heel gauw dat daar iemand schreeuwend aankwam alweer, dat schreeuwde altijd die slaapkamer binnen met een stok en dat getik op die stenen vloer, dat was echt dreigend Dat kwam steeds meer dichterbij. Dan hielen ze stop bij dat bed. Ik denk dat ik op een centimeter of 50 hooguit was. Tussen een spleet van de plank en de grond zag ik daar die bestofte blote voeten van die Pemoeda's en met dat stokje en die was niet zo slim genoeg om door die spleet heen te steken, want dan had hij mij geraakt natuurlijk. Dus ik hield mijn adem in. Wij waren doodsbang en mijn moeder hield nog de vinger op de lip om ons stil te houden. Ik dacht ik moet stil zijn, maar ik was er zo dichtbij. Ik moet ook geen ademhalen, een hele domme gedachte. Want ik heb daardoor ook een spraakstoornis gekregen daarna. Ik heb dagenlang daarna ook niet kunnen praten. Dat was heel heel beangstigend. Indische Nederlanders komen steeds verder in het nauw. Bedreigd als ze worden door dolgedraaide Pemoeda's.

Nederland heeft eeuwenlang geprofiteerd van de rijkdommen van Indonesië. Ons land wil koste wat kost vasthouden aan de kolonie Nederlands-Indië, ook als de roep om onafhankelijkheid steeds luider wordt. Er volgt een bloedige koloniale oorlog, die tienduizenden Indonesiërs het leven kost. In 1949 draagt Nederland de soevereiniteit over aan het onafhankelijke Indonesië. Hoe was het leven in onze kolonie, wat was de rol van de VOC en hoe werd Indonesië onafhankelijk? Klik op de afbeelding om de tijdlijn te bekijken.

Tijdlijn over ons koloniale verleden

De geschiedenis van Nederlands-Indië

Wat weet jij van Indonesië?

Het Aziatische eilandenrijk Indonesië was tot 1949 een kolonie van Nederland en heette Nederlands-Indië. Nu is het een onafhankelijke republiek. Wat weet jij van dit land? Start de quiz, bekijk de video's en beantwoord de vragen!

Quiz over de voormalige kolonie van Nederland

Wat weet jij over Indonesië?

In de 17e eeuw beleeft de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gouden tijden. Daarna komt er steeds meer kritiek op het systeem van stadhouders. Tegenstanders van de stadhouders noemen zichzelf de ‘patriotten’, wat ‘landgenoten’ betekent. In 1787 proberen ze de macht over te nemen, wat mislukt. Totdat ze hulp krijgen van Frankrijk en de stadhouder voorgoed wordt verjaagd.

Quiz over machtsstrijd in de Republiek

Wat weet jij over de patriotten?

Welkom aan boord van het beroemde VOC-schip 'De Amsterdam'. Kijk nu zelf rond door deze replica van een VOC-schip die aan de steiger van het Scheepvaartmuseum ligt. Verken de Nederlandse geschiedenis uit de 17e en 18e eeuw. Over de eerste overzeese reizen, de handel, de avonturen en ontberingen. En in het ruim kom je meer te weten over de zwarte bladzijdes van het slavernijverleden. Kijk zelf in 360 graden rond, zoom in en ontdek wat er op het schip zoal gebeurde tijdens de lange reis naar de Oost.

Handel en oorlog over zee

De VOC en WIC van alle kanten

Revolusi

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden (NTR), speciaal voor gebruik in de klas.

Programmaheaders

Programmalogo's

Andere Tijden in de klas

Andere Tijden

Op 15 augustus 1945 komt na de capitulatie van Japan een einde aan de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden. Er volgen voor de Nederlanders in Indonesië chaotische en levensgevaarlijke maanden. In deze Andere Tijden in de klas mensen aan het woord die erbij waren.

Wereldoorlogen

Chaos na de bevrijding in Indonesië

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.