Groep 6/7/8

Het NOS Jeugdjournaal is een nieuwsprogramma van de NOS met het laatste nieuws voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. Er is dagelijks een ochtenduitzending.

NOS Jeugdjournaal

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Jeugdjournaal

Het laatste nieuws van NOS Jeugdjournaal

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

NOS Jeugdjournaal: ZAPP doorbreekt - er zijn grenzen

Programmalogo's

Wanneer geef je iemand een knuffel en wie mag jou een kus geven? Deze speciale aflevering van het NOS Jeugdjournaal gaat over grenzen. En wat je kunt doen als iemand over jouw grens gaat.

We praten met een groep kinderen over grenzen aangeven. Je hoort het verhaal van Eveline die gevraagd werd om een naaktfoto te sturen. En Gwen liep als kind jarenlang rond met een groot geheim. Ze werd seksueel misbruikt door iemand die ze goed kende.



Zapp Doorbreekt: er zijn grenzen!

NOS Jeugdjournaal special: er zijn grenzen

Het is er knetterkoud. De temperatuur kan dalen tot -50 en het is het grootste eiland ter wereld. Alleen woont er bijna niemand. Hallo? Iemand? Joehoe! In de winter kan het de hele dag donker zijn. Oh ja…En je kan ook nog worden opgevreten door een ijsbeer. En toch willen heel veel mensen het hebben. Doodeng. Ik heb het over Groenland. Er wordt zelfs keihard over geruzied waarbij één man een grote rol speelt: Donald Trump. Waarom is Groenland zo bijzonder dat de Amerikaanse president het wil hebben? Dat hebben we voor je uitgezocht. Een serie van het Jeugdjournaal waarin we altijd één ding voor je uitzoeken. Kalaallit nunaat… Ssst hey, ik ben bezig. Kalaallit nunaat dus, oftewel: Land van de Groenlanders. Zo wordt het genoemd door de oorspronkelijke bewoners, de Inuit. Al honderden jaren hoort Groenland bij Denemarken. Ze hebben het ooit veroverd van de oorspronkelijke bewoners maar inmiddels heeft Groenland wel een eigen bestuur. Groenland is dus een eiland en de meeste inwoners wonen aan zee. Mensen eten er daarom veel vis, maar ook af en toe suaussat, een bijzonder gerecht. Het is een zeehondensoepje. Er wonen slechts 56.000 mensen. Een arena vol, terwijl Groenland zestig keer groter is dan Nederland. Niet zo gek dat er zo weinig mensen wonen als je bedenkt dat bijna heel Groenland bedekt is met een dikke laag ijs. Je hoeft er dus niet heen voor een lekkere warme zomervakantie. Toch zijn er wel mensen die er als toerist naar toe gaan. Zoals de zoon van Donald Trump, Donald Trump junior. Ja, dit kan geen toeval zijn. En dat was het ook niet. Ze deelden er Trumppetjes uit en fans van de Amerikaanse president konden zelfs even met hem bellen. Hij noemt Groenland dus geweldig. Maar waarom eigenlijk? Dat heeft vooral te maken met waar het ligt. Kijk even mee. Zo ziet de wereldkaart eruit zoals je hem kent. Hier ligt Groenland, hier de Verenigde Staten en hier andere machtige landen zoals China en Rusland. Maar de wereld is niet plat. Het is een bol. En dan zie je dat Amerika Groenland goed kan gebruiken om zichzelf te verdedigen met het leger tegen andere landen  maar ook om belangrijke vaarroutes voor schepen te controleren en te gebruiken. En dan zijn er ook nog zeldzame waardevolle grondstoffen die onder het ijs in de grond van Groenland zitten. Door klimaatverandering smelt de ijslaag op Groenland steeds sneller en dus wordt het makkelijker om die waardevolle materialen uit de grond te halen. Bijna alle belangrijke grondstoffen die er zijn in de wereld zijn te vinden in Groenland: goud, zilver, olie en gas, maar ook materialen waar batterijen voor mobieltjes, straaljagers en elektrische auto's van worden gemaakt. Het worden ook wel de schatten van Groenland genoemd en Trump wil die schatten hebben. Dat zei hij jaren geleden ook al ja, toen dacht ik nog dat hij een geintje maakte. Dit zei ik in de Check dit dan. Trump wil Groenland kopen, een eiland dat vlakbij Amerika ligt, maar bij Denemarken hoort. Trump postte deze foto op social media. Je ziet Groenland met een groot hotel van Donald Trump. Misschien een beetje raar, maar dat was niet de eerste keer dat Amerika Groenland wilde hebben. Want al tachtig jaar geleden wilde de Amerikaanse president van toen Groenland van Denemarken kopen voor $ 100 miljoen. De Denen zeiden toen: nej. Het onherbergzame gebied van de Noordpool, een woestenij van sneeuw en ijs komt steeds meer in de belangstelling te staan. Toch mocht Amerika er wel een legerbasis bouwen van de Denen. Maar Trump wil meer. En nu zeggen de Denen opnieuw: nej. Ja, dat is duidelijk. Maar wat vinden ze er in Groenland eigenlijk van? Daarvoor heb ik mijn NOS-collega Bobby voor Uitgezocht naar Groenland gestuurd. Hoi Lucas! De meeste mensen die wij spreken zeggen we willen onafhankelijk worden. Dus niet bij Denemarken horen en ook niet bij Amerika. Maar ze willen echt hun eigen land. Ja, die willen dus nergens bijhoren, alleen bij zichzelf. Hoe dan ook: kan Trump zomaar Groenland innemen? Het zou misschien kunnen, want Amerika heeft heel veel geld en het machtigste leger ter wereld. Toch zal het de Amerikaanse president echt niet zomaar lukken want Denemarken en de rest van de wereld zijn er fel op tegen. Ze zullen er alles aan doen om hem tegen te houden. Duidelijk is wel dat Trump meer macht wil in Groenland en daar heeft hij veel voor over.

Waarom wil de VS Groenland hebben?

Ten oosten van de Verenigde Staten ligt een groot, koud eiland: Groenland. Er wonen niet zoveel mensen, maar in de bodem is wel heel veel olie en gas te vinden. Groenland hoort bij Denemarken, maar als het aan president Trump ligt, is het binnenkort van de VS. Kan hij Groenland zomaar innemen?

Een groot land met een handige ligging en veel grondstoffen

Klas 1/2/3

Wie is Elon Musk? De rijkste man op aarde. Hij is de baas van ruimte bedrijf SpaceX. Tesla. En X. En nog veel meer bedrijven waar de gekste, vetste, grootste en voor sommige mensen ook engste dingen worden uitgevonden. Mensachtige robots, zelfrijdende robottaxi’s, hersenchips waardoor je computers kunt besturen met je gedachten. En hij heeft een auto de ruimte ingeschoten. Maar waarom doet hij dat allemaal? Wat schuilt erachter? Zijn fans zien hem als een superheld. Een soort Tony Stark of Iron Man, een ultrarijke man die de wereld wil verbeteren. Anderen zien hem als een superschurk zoals Lex Luthor, de vijand van Superman. Een ultrarijke man die vooral de macht wil over de wereld. Wat maakt hem zo fantastisch? Of juist gevaarlijk? Hebben we voor je uitgezocht. Een serie van het Jeugdjournaal waarin we altijd een ding voor je uitzoeken. Dit is wie ik ben! Nee, dit is de ware ik! Eerst maar even snel wat feitjes. Elon Musk is de rijkste man op aarde met meer dan € 400 miljard. Zijn lievelingsletter, je zal er maar één hebben, is X. Hij springt zelfs zo. De letter zit in meerdere namen van zijn bedrijven en zelfs van zijn kinderen. Eentje heet X, dat is z’n roepnaam. Eigenlijk heet ie X eh…  XAE-Xii? Elon Musk groeide op in Zuid-Afrika, had geen makkelijke kindertijd. Op school werd hij gepest. En zijn vader was heel streng en gemeen thuis. Elon Musk las vroeger heel veel stripboeken zoals Batman en Iron Man. Hij droomde ervan om videogames te maken. Toen ie twaalf was kwam zijn spelletje Blastar uit, dat hij voor € 500 verkocht. Nu woont hij in de Verenigde Staten en werkt hij samen met de Amerikaanse president Donald Trump. De meningen over Musk zijn sterk verdeeld. Zijn fans noemen hem geniaal. En zien hem als een superheld. Volgens hen zorgt hij voor de nieuwste en beste technologie zoals elektrische zelfrijdende auto's. Al bijna 200 jaar is er geprobeerd om elektrische auto’s te maken maar die van Elon Musk waren de eersten die echt lange afstanden konden rijden, waardoor veel mensen er één gingen kopen. Zijn bedrijf maakt ook mensachtige robots die vervelende klusjes van ons kunnen overnemen, zoals je kamer opruimen, boodschappen doen of de hond uitlaten. Maar wat zijn fans zien als goede, vette leuke dingen zien zijn tegenstanders zo. Dat die mensachtige robots van hem gewelddadig kunnen worden. Ja, want zo gaat dat ook zo'n beetje in alle Hollywoodfilms. En wat als die robots en zelfrijdende auto's gehackt worden en iemand ze expres gevaarlijke dingen laat doen? Zijn fans denken dat Musk de mensheid slimmer en beter kan maken. Een van zijn bedrijven heeft een chip gemaakt die in je hoofd kan worden geplaatst, waardoor je met je gedachten een computer kan besturen.Handig voor mensen die verlamd zijn. Drie mensen hebben er al één en testten het uit. Maar tegenstanders vinden zijn hersenchips maar een eng idee. Sommigen zijn bang dat deze technologie verkeerd gebruikt kan worden. Dat je hersenen kunnen worden gehackt, waardoor je gedachten kunnen worden gelezen bijvoorbeeld. Of dat je zelfs kan worden gehersenspoeld. Zijn fans zijn trots dat hij ervoor zorgt dat er straks overal op aarde internet is. Hij heeft meer dan 7000 satellieten de ruimte ingestuurd die als een soort gigantisch wifinetwerk om de aarde draaien. Misschien heb je ze wel eens voorbij zien vliegen na een lancering als ze in een treintje door de lucht vliegen. En zijn doel is dat er uiteindelijk 42.000 satellieten rondvliegen. Maar er zijn ook mensen die denken dat hij daardoor te veel macht heeft. Op sommige plekken zijn mensen echt afhankelijk van die satellieten, omdat het de enige manier is om internet te krijgen. Met één druk op de knop kan Elon Musk daar het internet uitzetten. Als hij bijvoorbeeld ruzie heeft met de leider van dat land, is de zorg. Volgens zijn fans helpt hij het klimaatprobleem op te lossen. Met zijn bedrijf Tesla werkt hij aan milieuvriendelijkere technologie en hij heeft geld gegeven aan bedrijven die klimaatverandering proberen tegen te gaan. Maar hij steunt nu vooral politieke partijen die klimaatverandering onzin noemen. En hij lijkt het zelf ook niet zo belangrijk meer te vinden. En eerst was hij geen fan van Donald Trump, nu heel erg wel. Veel mensen en ook deskundigen zijn geschrokken van hoe Elon Musk de afgelopen jaren veranderd is in wat hij zegt en met wie hij omgaat. En op Trump zijn presidentsfeestje deed hij dit. Een armbeweging die veel mensen doet denken aan de nazigroet in de Tweede Wereldoorlog. Waarom hij dat deed en wat hij ermee bedoelde, dat weet alleen Musk. Tegenstanders vertrouwen het niet en denken dat hij met al zijn geld macht wil over andere landen. In de afgelopen tien jaar is Elon Musk rijker en rijker en rijker geworden. Hij heeft nu meer geld dan een hele hoop landen bij elkaar. Dat kan toch niet goed zijn, denken sommigen. Sinds kort bemoeit hij zich met de politiek in verschillende landen. Hij steunt bijvoorbeeld politieke partijen die hij goed vindt en roept mensen op om erop te stemmen, zoals bij Trump, met wie hij nu samenwerkt. Sommige mensen zeggen zelfs dat hij zoveel invloed heeft op Trump dat Elon Musk eigenlijk de echte president is. Klopt dat, meneer Trump? En waar zijn fans enthousiast van worden, is dat hij naar Mars wil. Dat is zijn grootste droom om mensen naar de planeet Mars te brengen. Als ruimtereisje, maar ook om er echt te kunnen wonen. Om dat voor elkaar te krijgen heeft hij al raketten laten bouwen die na het opstijgen weer kunnen landen. Dat konden ze daarvoor niet en zijn ruimtebedrijf werkt aan een hypermodern ruimteschip waar ooit tientallen mensen aan boord moeten kunnen. Dus ja, is hij een superheld of een superschurk? Ik weet het niet. Ik begrijp heel goed waarom mensen hem fantastisch vinden maar ook waarom anderen denken dat hij eng is of gevaarlijk. Uiteindelijk is hij gewoon een mens zoals ieder ander met goede en slechte, leuke en minder leuke kanten. Maar wel iemand met extreem veel rijkdom en invloed.

Wie is Elon Musk?

Elon Musk is de rijkste man op aarde. Hij is de baas van allerlei grote bedrijven, zoals Tesla en SpaceX. Hij heeft veel fans, maar ook tegenstanders. Wat wil hij bereiken en hoeveel macht heeft Elon Musk?

Superrijk en supermachtig

With Benjamin, you will win! Vote for Kat! He’s the best you can get. I’m a Ben fan! I’m a fan of Ben! My man. Ja, je moet jezelf wel verkopen. Dank jullie wel! Om de president van Amerika te kunnen worden. En hier te mogen zitten in de Oval Office.Het kantoor van een van de machtigste mensen op aarde. Maar hoe kom je hier? Wat moet je allemaal doen als je de baan hebt? En hoe machtig ben je eigenlijk? Hebben we voor je uitgezocht. Een serie van het Jeugdjournaal waarin we altijd één ding voor je uitzoeken. Ja, beetje flauw, maar niet iedereen kan president van de Verenigde Staten van Amerika worden. Je moet bijvoorbeeld minimaal 35 jaar zijn. Je moet in de Verenigde Staten zijn geboren of twee Amerikaanse ouders hebben en je moet minstens veertien jaar in het land hebben gewoond. Maar verder zijn er eigenlijk geen regels. Je hebt geen opleiding nodig. Sommige presidenten hadden nog nooit gestudeerd. En als je iets strafbaars of crimineels hebt gedaan, mag je gewoon president worden. Als je een beetje kans wil maken, moet je wel lid zijn van een politieke partij. In Amerika zijn er eigenlijk maar twee die er echt toe doen: de Republikeinse en de Democratische Partij. Als één van die twee jou kiest als hun presidentskandidaat ben je een stapje dichterbij. Want dan mag je meedoen met de verkiezingen. Ja, en dan moet je vooral één ding heel goed kunnen: Zoveel mogelijk Amerikanen overtuigen dat ze op jou moeten stemmen. En om te winnen is het ook heel fijn als je de steun krijgt van bekende influencers en celebrities. Ja, en als dan genoeg mensen op je stemmen, kun je het vieren. Jij bent de president van Amerika. Daar zit je dan, in de Oval Office. En je snapt vast wel waar die naam vandaan komt. Het kantoor bevindt zich hier in het Witte Huis. Het is traditie dat de Amerikaanse president hier woont, samen met zijn of haar gezin. En, niet te vergeten, ook de huisdieren mogen mee. In het Witte Huis zijn 132 kamers en 32 badkamers, een zwembad, een bioscoop en zelfs een bowlingbaan voor als je tijd over hebt. Wanneer je als president ergens heen wilt, word jeopgehaald en gebracht met The Beast, een een supergrote en beveiligde limousine. Je kunt ook de presidentiële helikopter nemen die in de tuin staat. En voor langere reizen heb je een eigen vliegtuig, de Air Force One. Je krijgt dus veel, maar er wordt ook wat van de president verwacht. Hou je vast, want je moet echt wat kunnen. Chocolaatjes uitdelen aan kinderen. Een beetje tiktokken. En ijsjes eten. Heel veel ijsjes eten. Geintje natuurlijk. Want president van de Verenigde Staten zijn is volgens sommigen de zwaarste baan die er bestaat. Kijk even mee. Zo ziet je dag eruit. Je begint lekker vroeg met werken. Tijdens je ontbijt lees je al wat kranten of kijk je journaals zodat je op de hoogte bent van het laatste nieuws. Daarna word je bijgepraat door je belangrijkste adviseur  over wat je vandaag moet doen en welke zware beslissing je moet nemen. Je moet vandaag dit doen en je moet deze zware beslissing nemen. Dan begint je eerste vergadering en ik zeg eerste want de hele dag zit er vol mee. Vergadering na vergadering, na vergadering, na vergadering. Over de economie bijvoorbeeld, onderwijs of oorlogen in het buitenland. Hallo hallo? Tussendoor krijg je ook een hoop telefoontjes en dat zijn soms heel spannende en belangrijke gesprekken met andere wereldleiders. Tijdens je werkdag moet je ook nieuwe wetten ondertekenen en plannen van je ministers goedkeuren. Hallo? En soms ook op werkbezoek gaan en vragen van journalisten beantwoorden. Rond etenstijd gaat het belletje van je chef-kok want het avondeten staat klaar. Even een momentje voor jezelf. En daarna moet je weer door! Belangrijke mails versturen. Meetings waar je overdag geen tijd voor had en telefoontjes met collega-presidenten aan de andere kant van de planeet waar de dag net is begonnen. 1 seconde. Ja? En dan mag je eindelijk naar bed want morgen wordt weer hetzelfde liedje. Je hoeft dit niet allemaal alleen te doen he. Je hebt een heel team om je heen. Adviseurs, ministers, speechschrijvers, woordvoerders, beveiligers en bodyguards, tassendragers, schoonmakers, tuinmannen, hondenuitlaters, kappers en stylisten. Ze vegen nog net niet je billen af. Ik ben klaar. Goed zo. Afvegen en je broek omhoog. Ja, ja. Ja. Wie, Mark Rutte? Baas van de NAVO? Kan die over een uurtje terugbellen? Ik moet eerst nog even wat wetten ondertekenen. Wat is dit nou? Wat een stomme wet! Gaan we echt niet doen hoor. Ja, als president van Amerika heb je veel macht. Je kunt plannen waar je het niet mee eens bent tegenhouden. Vetorecht heet dat. Hallo? Ja, ik bel zo terug. Ook ben je de baas van het Amerikaanse leger volgens experts het sterkste leger op aarde. Mr. president, psssst. Ja, straks. En zelfs wat Amerika in de ruimte doet, daar heb jij iets over te zeggen. Het klinkt misschien overdreven, maar jij bent belangrijk voor de hele wereld. Net als andere wereldleiders kunnen jouw beslissingen grote invloed hebben op andere landen, zoals op hun economie. De Verenigde Staten is een superrijk land en een belangrijke handelspartner, ook van Nederland. Amerika koopt veel Nederlandse spullen, ook kaas en bloembollen bijvoorbeeld. Als jij als president zegt: ik hou niet van kaas en ik haat bloemen, we stoppen ermee, dan verdient Nederland minder geld. En dat is niet goed voor de Nederlandse economie. Alle landen waar de Verenigde Staten mee samenwerkt zijn dus wel een beetje afhankelijk van jouw beslissingen, ook als het gaat om hun veiligheid. Je hebt dus een groot en sterk leger en er zijn een hoop landen die niet zonder jouw steun kunnen. Zoals Oekraïne in de oorlog met Rusland. Dat land krijgt voor miljarden euro's aan wapens van Amerika. Daar is Oekraïne blij mee. Maar Rusland natuurlijk niet. Zo maak je vrienden en vijanden. Dit is de samenvatting. Even lezen he? Meneer, uw vliegtuig staat klaar. Nu al? Ik wilde eigenlijk even slapen. Het lijkt me een vermoeiende baan, hoor. Ik wil helemaal geen president worden! Jongens, maak snel een nieuw reclamefilmpje! With Benjamin, you will lose! Don’t vote for Kat, he’s the worst you can get. Don’t be a fan of Ben! Ik ben niet je man. Mijn naam is Benjamin Kat en I approve this message.

Hoe word je president van de Verenigde Staten?

De president van de Verenigde Staten is een van de machtigste mensen ter wereld. Iedere vier jaar worden er verkiezingen gehouden waarbij een nieuwe president wordt gekozen. Maar hoe word je president van de Verenigde Staten? Wat moet je allemaal doen? En hoeveel macht heb je eigenlijk?

Baas van het machtigste land ter wereld

NOS Jeugdjournaal Extra: discriminatie

In deze extra uitzending van het Jeugdjournaal vertellen kinderen over de discriminatie die zij meemaken. Annabelle laat zien wat discriminatie is, dat jij het waarschijnlijk ook doet én wat je er tegen kunt doen. Deze speciale uitzending is de aftrap van de NPO Zapp themaweek Zapp Doorbreekt: Discriminatie (7-14 april 2024)

Special: Discriminatie

Gewoon op een dag komt iemand de vrijheid van je nemen. Dat is toch niet leuk. Zeven jaar en dan al werk-Creool. Zeven jaar en je hebt een beroep. Ja. Werden kinderen ook gestraft? Absoluut. Ze kwamen in aanmerking voor zweepslagen. Als je erover nadenkt is het eigenlijk maar moeilijk voor te stellen dat een mens een ander mens gevangen neemt en die dwingt zijn of haar leven lang zwaar werk te doen. Dat diegene tot slaaf gemaakt wordt. Zo van jij bent mijn eigendom en ik kan met jou doen wat ik maar wil. Op 1 juli 2023 wordt er in ons land een belangrijk moment uit de slavernij herdacht. Want op die dag, precies 150 jaar geleden, werden de laatste tot slaaf gemaakte mensen pas echt vrij, zodat er niet langer meer gedwongen te werken voor een baas. Ik ga je vertellen over die tijd van de slavernij. Hoe was dat voor kinderen? Je gaat zien en horen hoe de slavernij ooit begon. Hoe het 200 jaar lang door kon blijven gaan en hoe het uiteindelijk toch stopte. Dit is Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. Suriname en Nederland hebben een eeuwenoude band. Suriname was ooit een kolonie van Nederland. In de zeventiende eeuw hebben Nederlanders het veroverd, ingepikt en waren ze er tot halverwege vorige eeuw de baas. Ik ben blij dat wij niet meer zo leven. Ik vind het erg, want gewoon komt iemand op een dag je vrijheid nemen. Dat is toch niet leuk. Iedereen moet weten wat er is gebeurd. En het respecteren. De slavernij begint in de zeventiende eeuw. Het is een tijd waarin landen in Europa de rest van de wereld steeds meer gaan ontdekken. En waar ze komen, nemen ze de boel over en worden er de baas. Koloniën, zo noemen ze die ingepikte de landen. Nederlanders doen dat eerst in het oosten, bij wat nu Indonesië heet. Daar laten ze mensen die er leven als slaaf voor hen werken. In havens, op het land, in mijnen of gewoon in huis. Nederlanders gaan ook naar het Westen. In Noord en Zuid-Amerika wordt land ingenomen. Daar willen ze plantages maken, grote stukken land waarop onder andere katoen, suiker en koffie verbouwd kon worden. Allemaal spullen die ze voor veel geld kunnen verkopen in Europa. Maar ze hebben mensen nodig om dat zware werk te doen. Die vinden ze in West-Afrika. Portugezen en Spanjaarden zijn er al en de Nederlanders gaan er ook naartoe. Ze veroveren er onder meer deze plek in Ghana, Fort Elmina. Vooral vanuit dit fort worden heel veel Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen verhandeld. Ze zijn gevangen genomen en tot slaaf gemaakt. Ze zijn handelswaar voor de Nederlanders. Ze moeten mee om op de plantages te gaan werken. In schepen worden ze vastgeketend en zitten ze in een donkere ruimte op elkaar gepakt met weinig eten en drinken. De overtocht duurt maanden en veel van hen worden ziek. Eén op de acht mensen aan boord overleeft de reis niet. Tijdens de slavernij zijn er op die manier 600.000 tot slaaf gemaakte mensen uit Afrika naar de andere kant van de oceaan verscheept door de Nederlanders. Een groot deel van hen naar Suriname. Dus op deze trap kwamen de tot slaaf gemaakte mensen Suriname binnen. Ja dit is de stenen trap voor zwarte mensen een heel belangrijke plek. Hier hebben heel veel voeten, benen overheen gelopen. Na weken op zee te hebben gezeten. Na weken op zee te zijn geweest. Er zaten kinderen bij, niet veel, maar er waren kinderen bij. Wat gebeurde er met kinderen als ze hier aan land kwamen? In eerste plaats werd je een beetje bij gevoed, want je zag er vreselijk uit. Om vervolgens geveild te worden. Verkocht te worden? Verkocht te worden ja. Als er betaald werd of afspraken werden gemaakt werd je gebrandmerkt. Een stempel. Werd in je huid gebrand? Ja.Sommigen, ja, die bleven in Paramaribo. Maar de meesten gingen dus mee naar de plantage. Overal waar je hier bomen ziet waren vroeger plantages waar tot slaaf gemaakte mensen gevangen werden gehouden en moesten werken. Veel van die plantages zijn leeg achtergelaten en helemaal dichtgegroeid. Maar er zijn nog plekken waar mensen wonen. Zoals Plantage Rijst Dorp, ook wel plantage Bakkie genoemd. Hallo, Goedemorgen. Hoi Evita. Welkom! Marcia. Welkom op Bakkie. Vroeger was het een koffieplantage. Hier werd dus allemaal koffie verbouwd. Wat is dat? Dit is de Sapa Cara. Dit is een varaan. Deze is op zoek om te eten. Zie je die tong? Hij denk van waar ben je? Kijk, daar heb je er ook weer één. Het is een hele familie hier hoor. Dit zijn gewoon onze huisdieren. Wat is er zo bijzonder aan deze plek? Het bijzondere van deze plek is voor mij dat mijn opa zijn opa, tot slaaf gemaakte, geboren is in dit gebied. Hij was een zeven jarig kind en al werkende. Hij werkte in deze omgeving op plantages als tot slaaf gemaakt kind. Dit is een foto van een kijkkast, dus zo zag het er toen echt uit. Is er nog iets op deze plantage wat je hier ook nog kan terugvinden? Ja, we hebben zeg maar dit gebouw. Dit is vroeger een hout loods, dus daar gingen ze hout drogen. Dat heb ik nagebouwd en dat zie je dan hiernaast. Dit gebouw. Oh ja. En zo zag precies zo'n hout loods er uit. En dit zijn ook gebouwen die ze gebruikten voor als ze koffiebonen gingen drogen. Dus dit soort huisjes vond je vroeger terug op plantages. Ja. Wat is dit? Dit is een kappa. Deze. Ze komen allemaal van uh ja de plantages. Hebben tot slaaf gemaakte mensen deze ook echt gebruikt? Ja dit werd echt gebruikt, ook om het sap van de suikerriet in te koken. Dit zijn suikerriet stengels die werden geperst eerst en dan werd hier de sap van ingekookt. Zoals met grote lepels hier. Ja. Dat moet behoorlijk zwaar zijn geweest. Ik denk het ook. Zo in die zon en dan achter een hete pot. Nou, ik kan het me niet voorstellen. Het is er nu hartstikke heet en dat was het vroeger natuurlijk ook. Het is er nu zo'n dertig graden en ik kan me bijna niet voorstellen dat je in die hitte, in de brandende zon van s ochtends vroeg tot s avonds laat vaak alle dagen van de week moet werken op een plantage. Hier zie je dus Salomon Jacobus de Rijk. Dat is mijn opa, zijn opa. Hier staat dan leeftijd zeven jaar en dan beroep werk-Creool. Wat betekent dat? Dat hij dus al werkzaam was op een zeven jarige leeftijd. Dat kan je eigenlijk bijna niet voorstellen dat dat gewoon daar neergezet wordt. Je bent zeven jaar en je hebt al een beroep. Salomon was dus zeven jaar en moest al werken. Hij had ook twee jongere broertjes, Dirk van vijf en Laurens van drie. Zij hoefden niet te werken en worden in de archieven spelende kinderen genoemd. Hun moeder was Jacquelina Leentje. Zij moest werken op het veld, net als de ooms en tantes van Salomon, die ook op de plantage tot slaaf gemaakt waren. Ze moesten dus meehelpen met het sjouwen van gewassen die dan geplukt werden. Ze moesten helpen met harken, fruit plukken en dan moest hij ook mee werken. Ja, het is gewoon shocking, want als zeven jarig kind moet je kunnen spelen. Het leven voor de tot slaaf gemaakten mensen was dus extreem zwaar. Als je wilde vluchten of in opstand kwam kon je te maken krijgen met veel geweld en hele nare straffen, puur als afschrikking voor de andere gevangengenomen mensen. Machthebbers wilden laten zien wat er met je kon gebeuren als je in opstand kwam tegen de plantage-eigenaren. Werden kinderen ook gestraft? Absoluut. Ze kwamen in aanmerking voor zweepslagen en dat was... neem van mij aan erg pijnlijk. Maar wat wij weten uit de bronnen dat vaak de de moeders de straf overnamen. Want laten we vanuit gaan dat het kind in de keuken moest helpen en iets heeft laten vallen en het is kapot gegaan. Nou, dan is het de keukenmeid, dus de moeder die dan de straf neemt. Kom maar, ik zal je het museum laten zien. Dit is één van de items die ze dus hebben gebruikt voor de tot slaaf gemaakten om ze te straffen. Dit gedeelte dat werd om de enkel gedaan en hebben een hele korte ketting dat leidt tot aan de hals en zo kan je nagaan dit kleine stukje maar dat je dus echt vrij kon En dan moet je dus zo lopen. Ja, je kon al bijna niet lopen. En dan zo vastzitten voor maandenlang, weet ik het... dat is verschrikkelijk. Ja, dat is niet voor te stellen eigenlijk. Dat kan je je niet voorstellen, maar je ziet dit en denk ik ja hoe? Hoe is het geweest voor de mensen? Er zijn zware straffen voor tot slaaf gemaakte mensen die in opstand komen, maar toch is er altijd verzet geweest tegen de slavernij. Klein verzet zoals dat sommige tot slaaf gemaakten expres het eten van hun meester heel zout maken of dat ze stiekem geld of goederen meenemen om die weer te kunnen verkopen. Maar ook groot verzet. Sommige tot slaaf gemaakten lukte het om weg te komen van de plantages. In Suriname vluchtten zij diep de jungle in. Daar overleefden ze samen en vormden ze groepen. En soms besloten ze met hun groep plantages aan te vallen om anderen tot slaaf gemaakten te bevrijden. Nog steeds leven mensen in het regenwoud van Suriname die afstammen van deze groepen. Zij worden de Marrons genoemd. Ze hebben hun eigen taal en cultuur. Ook op andere plekken vechten mensen voor hun vrijheid. Op Curacao organiseerde de tot slaaf gemaakte man Tula een grote opstand tegen de onderdrukkers en op Aruba komt de tot slaaf gemaakte vrouw, Virginia Dementricia in opstand tegen haar eigenaar. En zo zijn er nog veel meer mensen die zich verzetten. Het Nederlandse leger in de koloniën treedt keihard op tegen de opstanden. Ze doen er alles aan om te voorkomen dat tot slaaf gemaakten vrij komen. Want Nederland verdient heel veel geld dankzij de slavernij en dat geld willen ze niet kwijt. De slavernij blijft bestaan. Mooi. Het is een bekend liedje uit de tijd van de slavernij hè? Wordt het nog steeds veel gezongen? Ja. Mijn broertje heeft het geleerd in de vijfde klas. Toen ging mij dat liedje ook leren. Het gaat over die slavenmeesters die kinderen dood maakten. Daarom zei ik: Adyen masra Jantje kiri suma pikin. jongen ik zomaar pijn. Hij maakt mensen, kinderen dood. Wat dacht je toen je opeens hoorde wat de betekenis daarvan was? Ik was eigenlijk... Ik was geschrokken want ik dacht: het is een normaal liedje wat we zingen. En toen heb ik het geleerd. Ik was een beetje geschrokken ervan. Ik vond het wel leuk dat ze liedjes maakten vroeger, zodat die kinderen ook konden leren over wat er gebeurde. Wat leren jullie op school over de slavernij? Ja, in bijna elke klas hebben we geleerd over de slavernij. Ik vind dat het niet goed was. Het was gewoon een mishandeling. Ze zijn ook mensen en ze moeten behandeld worden als mensen, niet als dieren of zo. Ik vind het heel belangrijk voor mij dat jullie. Zodat jullie weten dat jullie iemand zo niet moeten behandelen. Als hoe die mensen werden behandeld op de plantages. En dat niemand je slaaf is. Je bent niemands baas. Niemand is jouw slaaf.Is er ook niets waar je misschien kracht of trots uit haalt. Uit de slavernij? Ja, dat die mensen zijn zo opgekomen en gedemonstreerd voor hun vrijheid. En dat ze het eindelijk hebben gekregen en daar ben ik trots. En we zijn sterke mensen, als zwarte en donkere. 200 jaar lang hebben Nederlanders meegedaan aan de slavernij. 200 jaar lang hebben ze mensen gevangen genomen, verhandeld en gedwongen om te werken. Maar op een gegeven moment is het dus gestopt. Tot slaaf gemaakten moesten worden vrijgemaakt. Ook hier in Suriname. De afschaffing van de slavernij komt er. Door het verzet en omdat in veel landen steeds meer kritiek klinkt. Kritiek van mensen die vinden dat je zo niet met andere mensen mag omgaan. Dat de ene mens niet het eigendom kan zijn van een ander mens. Landen om Nederland heen beginnen met het afschaffen van de slavernij. Nederland wil eerst niet meedoen, maar uiteindelijk als een van de laatste landen in Europa schaft ook Nederland slavernij af. In 1863 gebeurt dat. Maar voor de tot slaaf gemaakten duurt het nog tien jaar tot 1873, voor ze echt vrij waren. Want zij moeten gedwongen nog tien jaar doorwerken. Hun eigenaren, de slavenhouders, hebben er afspraken over gemaakt met de Nederlandse regering. De slavenhouders klaagden dat ze nu geen geld meer konden verdienen, dat ze andere mensen moesten vinden om het werk te doen. En als goedmaker krijgen de slavenhouders omgerekend naar nu zo'n € 3.000 per tot slaaf gemaakte. Die mensen zelf krijgen niets. Zij moesten maar zien hoe ze zonder geld, opleiding of werk aan een nieuw leven beginnen. In dit park in Amsterdam staat het Nationaal Monument Slavernijverleden. Hier wordt ieder jaar op 1 juli de afschaffing van de slavernij herdacht en gevierd. Die dag heet Keti Koti. Keti Koti betekent in het Surinaams verbroken ketenen. De ketenen dus, waaraan de tot slaaf gemaakte mensen vastzaten. En slavernij lijkt misschien iets van ver weg en lang geleden, maar voor andere mensen is dat niet zo. Zij vinden dat de erge dingen van toen nooit vergeten mogen worden. Ik ben blij dat wij niet meer zo leven en dat de slaven nu vrij zijn. Omdat het mensen zijn die heel krachtig zijn geweest. Anders waren wij er niet. En ben ik trots. En we zijn sterke mensen, als zwarte en donkere. Dank je wel voor het kijken naar deze video over het slavernijverleden van het NOS Journaal. Tot snel! Doei!

Als je erover nadenkt is het eigenlijk maar moeilijk om voor te stellen: mensen die andere mensen gevangen nemen en tot slaaf maken. Zelfs bij kinderen gebeurde dat. Een van de landen waar veel tot slaafgemaakten heen werden gebracht, is Suriname. Evita ging daar naartoe om te zien hoe kinderen tijdens de slavernij leefden en wat kinderen daar nu nog over leren.

Special: Keti Koti

Op de eerste dag van de Klimaatconferentie in het Egyptische Sharm-el-Sheikh onderzoeken we hoe het gaat met het klimaat. Uit een peiling van het NOS Jeugdjournaal blijkt dat zeker driekwart van de kinderen zich soms zorgen maakt over het klimaat. En 9 op de 10 kinderen vindt dat volwassenen meer moeten doen aan verbetering. Annabelle Zandbergen besteedt aandacht aan allerlei gevolgen van klimaatverandering.

NOS Jeugdjournaal Extra: klimaat

We praten je helemaal bij over de gevolgen van klimaatverandering. Je hoort ook kinderen over de oplossingen voor klimaatproblemen.

NOS Jeugdjournaal Extra: klimaat 

Het Jeugdjournaal gaat helemaal over de oorlog in Oekraïne.

Oorlog in Oekraïne

NOS Jeugdjournaal Extra: Pesten

In een extra uitzending van het NOS Jeugdjournaal zie en hoor je alles over pesten. Wat is pesten? Kunnen dieren elkaar pesten? En vooral: wat kun je tegen pesten doen? Dat zie je allemaal in deze uitzending. Ook vertellen Daphne, Nikita, Amy, Hans en Mirelle hun persoonlijke verhaal over pesten. En bekende Nederlanders hebben een boodschap voor alle gepeste kinderen in Nederland.

NOS Jeugdjournaal special: pesten

Het NOS Jeugdjournaal gaat in een speciale uitzending terug naar mei 1945. Aan de hand van reportages en bijzondere persoonlijke verhalen wordt teruggeblikt op de afgelopen oorlogsjaren. Net als bij de Bevrijdingsjournaals die de NOS al een tijd uitzendt. Duitsland-correspondent Wouter Zwart praat de kijker bij over de laatste ontwikkelingen, want een uur eerder is op die dag de Duitse overgave ondertekend. Daarnaast staan we stil bij het bombardement van Rotterdam in 1940, de Jodenvervolging en de hongertochten. Er komen kinderen aan het woord die vertellen over hun ervaringen en we volgen hoe vanaf 1944 langzaamaan delen van Nederland worden bevrijd.

NOS Jeugdjournaal special: 1940 - 1945

Het NOS Jeugdjournaal gaat in een speciale uitzending terug naar mei 1945. Aan de hand van reportages en bijzondere persoonlijke verhalen wordt teruggeblikt op de afgelopen oorlogsjaren. Duitsland-correspondent Wouter Zwart praat de kijker bij over de laatste ontwikkelingen, want een uur eerder is op die dag de Duitse overgave ondertekend. Daarnaast staan we stil bij het bombardement van Rotterdam in 1940, de Jodenvervolging en de hongertochten. Er komen kinderen aan het woord die vertellen over hun ervaringen en we volgen hoe vanaf 1944 langzaamaan delen van Nederland worden bevrijd.

Wat gebeurde er allemaal in Turkije?

Turkije is veel in het nieuws. Op 15 juli 2016 probeerde een deel van het Turkse leger de macht te grijpen in Turkije. Met tanks en andere wapens namen ze belangrijke gebouwen in. Maar deze staatsgreep (coup) mislukte. Duizenden Turken kwamen in opstand en hielden de militairen tegen. Sindsdien neemt president Recep Tayyip Erdogan veel nieuwe maatregelen. Hij heeft duizenden mensen laten oppakken en wil zware straffen voor hen invoeren. Volgens Erdogan en zijn aanhangers zit Fethullah Gülen achter de aanslag. Hij is één van de grootste tegenstanders van de president.

Wat gebeurde er allemaal in 2006?

Mislukte staatsgreep in Turkije

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

De Tweede Wereldoorlog in het kort

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Jeugdjournaal

Type videos