Groep 6/7/8

In Nederland kun je prima vakantie vieren! Kijk maar naar de video's over bijzondere plekken in ons eigen land.

De zomer betekent voor veel kinderen vakantie, zwemmen en ijsjes eten. Maar hoeveel weet jij van de zomer? Test je kennis van de zomer en ontdek of jij er helemaal klaar voor bent!

Quiz over alles wat met zomer te maken heeft

Wat weet jij over de zomer?

Afspeellijst toerisme

Nou is Nederland vrij plat, maar ook wij hebben bergen. Bijvoorbeeld hier in het zuidelijkste puntje van Nederland, in Zuid-Limburg. Daar ligt Vaals. En in Vaals ligt de Vaalserberg. Tada! Daar is-ie. 322,5 meter hoog, en dat maakt 'm toch echt het hoogste punt van Nederland. Nou is de Vaalserberg al heel erg hoog, maar als we echt eerlijk zijn hebben we een nog hogere berg: kijk, hier ligt Nederland. En helemaal aan de andere kant van de oceaan liggen ook nog een aantal Nederlandse gemeentes. En hier ligt Saba. Het is zo klein dat het niet eens op deze kaart staat. Maar op Saba ligt de Mount Scenery, en die is 887 meter hoog. En daarmee is dat toch echt de hoogste berg op Nederlands grondgebied. Daar staan we dan, op het puntje van de Vaalserberg. Dit is toch wel echt met 322,5 meter de hoogste berg van het Nederlandse vasteland. En extra bijzonder is dat hier ook het Drielandenpunt ligt. Hier grenzen namelijk Duitsland, België en Nederland aan elkaar. Dus ik heb voor de zekerheid m'n ID-kaart meegenomen. Na de val van Napoleon, meer dan 200 jaar geleden, moet Europa opnieuw worden ingedeeld. De overwinnaars uit Nederland en Pruisen, wat nu Duitsland is, kunnen het maar niet eens worden over een gebiedje ten zuiden van Vaals. Daar ligt namelijk een hele waardevolle zinkmijn. Dus er komt een tussenoplossing: er komt een driehoek met hier aan de linkerkant, het oosten, Nederland, het westen Duitsland…en hier in het midden neutraal Moresnet, met de zinkmijn. Mazzelaars. Kijk, in 1830 ontstaat België. En op dat moment zijn er dus vier landen die aan elkaar grenzen. En dus ontstaat er hier in Vaals een vierlandenpunt. Maar bijna 100 jaar later, in 1919, wordt Moresnet bij België gevoegd en de mijn was toen eigenlijk al niks meer waard. En dus wordt het vierlandenpunt gewoon weer een drielandenpunt. Moet je even kijken wat een uitzicht. En het is hier dus ook echt altijd druk. Ieder jaar komen er zo'n paar miljoen naar deze plek. Maar de Vaalserberg met z'n Drielandenpunt is niet alleen een toeristische trekpleister...het is met 322,5 meter het hoogste punt van Nederland op Europees grondgebied. En nou ik hier toch ben...wil ik toch even die heuvels uitproberen. Daar gaan we. Het gaat hard!

De Vaalserberg

Voor het hoogste punt van Nederland moet je naar Limburg. Daar ligt de Vaalserberg van 322,5 meter hoog. De Vaalserberg ligt op een plek waar Duitsland, België en Nederland bij elkaar komen: het drielandenpunt.

Het hoogste punt van Nederland

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer voor een volgende Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En de vraag van vandaag: Waarom fietsen Nederlanders eigenlijk zo ontzettend veel? In Nederland zijn ongeveer 18 miljoen fietsen. Dat zijn dus meer fietsen dan mensen. Maar bijna iedereen fietst ook in Nederland. Ik ook. Het meest fietsen we naar school en naar ons werk. Maar we fietsen ook graag gewoon voor de lol. Dat is niet alleen maar bij mooi weer, ook in de regen vinden we fietsen heerlijk. Dat doen we al jaren. Gemiddeld fietst elke Nederlander zo'n 9000 km per jaar. Dat is dus een afstandje van Maastricht tot Milaan. Dat vele fietsen doen we niet voor niks. Fietsen is gezond, fietsen is goedkoop en binnen de grote steden ben je op de fiets vaak sneller dan met de auto. We fietsen vooral zoveel in Nederland omdat fietsen in Nederland zo makkelijk is. Nederland is hartstikke plat dus je hoeft niet keihard tegen een berg op te fietsen. Dat scheelt. Wat fietsen vooral zo makkelijk maakt zijn de fietspaden. Die hebben we te danken aan de actievoerders uit de jaren '70. In die tijd stapten mensen veel liever in de auto. Maar met auto's gebeurden veel ongelukken. Zelfs zoveel dat mensen in Nederland de straat op gingen om te demonstreren. Mensen wilden meer ruimte krijgen om veilig te fietsen. En dat werkte. Overal door Nederland werden fietspaden aangelegd. Zo'n 35000 km fietspad, dat is bijna de omtrek van de wereld. En dat in een piepklein landje als Nederland. Op de fiets dus. Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom fietsen we in Nederland zo veel?

Nederland is een echt fietsland. We vinden het heel normaal om met de fiets naar school of de sportclub te gaan. Maar we doen het ook gewoon voor ons plezier. Waarom eigenlijk?

Nederland is plat en er zijn overal fietspaden

Ooo, wat is het mooi hier! Alsof ik terug ben in de tijd. En het is ook een heel oud gebied want de hunebedbouwers zaten hier al. Whoe! Ik ben in Drenthe, in het Nationaal Park de Drentsche Aa. Wat bijzonder, hier woont dus ook de adder? Ja, klopt. Met hoeveel zitten ze hier? Er zijn er hier wel honderden. Honderden? Ja, op het hele Ballooerveld, wel honderden. Maar je vindt ze niet zo snel. Ze zitten heel goed verstopt. Hoe zien ze er dan uit? Ze zijn langwerpig maar als ze hier liggen zijn ze vaak rond, opgerold. Ze zijn een beetje grijsbruinig. En ze hebben een mooie donkere zigzagstreep over hun rug lopen. Mooi. Kijk, een vervelling van een adder. Wat, waar? Whoo! Dit is een hele mooie. De kop zit er ook nog aan. Moet je kijken, je ziet het hele patroon er nog in. Precies die zigzag, wat je zei. Ja. Hier zaten de ogen, of niet? Ja. Je ziet hier een oog, daar een oog. Wat gaaf, man. Hoe vaak vervellen adders? Als ze jong zijn vervellen ze vaker. En als ze ouder zijn EEN keer in het jaar, vaak in het voorjaar. Ik dacht altijd dat adders giftig waren, is dat zo? Ja, een adder is de enige gifslang in Nederland. Als je gebeten wordt moet je wel even naar het ziekenhuis gaan. Maar de kans dat je gebeten wordt is echt heel klein.

De adder

Op de hei in het natuurpark de Drentsche Aa kun je een giftig reptiel tegenkomen: de adder. Sosha gaat met boswachter Lizette op zoek naar de enige gifslang in Nederland.

De enige gifslang in Nederland

De adder in de Drentsche Aa

En daar is ze, boswachter Jose! Goeiemorgen. Goeiemorgen Pascal. Spring er gauw in. 's Morgens vroeg heb je de meeste kans om herten te zien. Heel veel zin in. Daar gaan we. In dit gebied leven zo'n 200 damherten en 200 edelherten. We rijden naar het Deelerwoud. Daar is de meeste kans om herten te spotten. O, daar, rechts. Ja? Ja. Ja, goed gezien. Woehoe. Scherp. Heel goed. Ja. Dit zijn damherten. Damherten. Daar achteraan rent een geweidrager. Ooooh! Ja! Zie je hem? Allemaal damherten. Allemaal damherten. Zie hoe zie je dat dan? Ze zijn veel kleiner dan edelherten. Het gewei is ook veel kleiner dan dat van een edelhert. En daarachter. Zie je dat? Zo, mooi hee! Kijk eens, kijk eens. Ze zijn echt mooi. Wauw. Dit zijn volwassen mannen. Die geweien! Zie je dat deze bladvorming hebben tussen die punten? Zie je dat? Ja. Dit is wel heel gaaf. Zo maak je niet vaak mee. Nee? Nee, echt niet. Kijk. Ja, ja, ja. Dat lijkt op een edelhert. Met gewei. En hoe leven ze? Ze leven in groepen. De hindes leven in een groep, een roedel. En de heren leven daar apart van, in roedels. Behalve tijdens de bronsttijd, de paartijd, dan leven ze samen. De mannen maken een zwaar geluid om vrouwtjes te lokken. Burlen noemen we dat. Dat gaat ook weer gepaard met... Met gevechten. Ja.
Wat is hun overlevingsstrategie voor de winter? Ze eten nu extra veel. Beukennootjes, eikels, maar vooral blaadjes en gras. Om een lekker dikke speklaag te krijgen. En ze krijgen een wintervacht, die veel dikker is dan hun zomervacht. Supervet om dit mee te maken. Natuurlijk om de wilde herten te zien, maar dat geldt voor alle dieren die we zagen. Ook om te zien hoe ze zich voorbereiden op de winter. Expeditie geslaagd! Dit was Pascal voor Het Klokhuis. Over en uit.

Herten op de Veluwezoom

In Nationaal Park de Veluwezoom kun je zomaar oog in oog komen te staan met een damhert of een edelhert. Pascal heeft mazzel, want hij en boswachter Jose spotten er een heleboel.

Roedels, hindes en burlende mannetjes

Het grootste natuurgebied dat ooit door mensen is aangelegd in de hele wereld. Niet te bevatten dat dat gewoon in Nederland ligt. Nationaal Park Nieuw Land. Ik ben benieuwd of we ze gaan vinden. Ja. Het zijn paarden die komen uit Polen. En ze zijn gewend om onder ruige omstandigheden te leven. Kijk, daar is de hoofdkudde. Effetjes, dit is niet normaal! Het zijn er honderden! Wauw. Zoooo. Nou dit is echt ongelofelijk. En blijft deze groep echt het hele jaar samen, dus ook in de winter? Ja, dit is de hoofdkudde. En als je goed kijkt zie je overal kleine groepjes staan. Dat zijn harems. En elke familie, elke harem heeft een hengst aan het hoofd staan. En die beschermt zijn harem als er vijanden komen. Bijvoorbeeld een vos die ze niet kennen of als een andere hengst zich een beetje opdringt aan de merries. Dan zorgt hij dat die weg gaan of dat hij z'n kudde even wegstuurt. Dit is wel overduidelijk een harem. Ja, je ziet hier zo'n mooi groepje lopen. Kijk, daar heb je nog zo'n groepje jonge hengsten. Als ze ongeveer anderhalf zijn dan worden ze uit de harems gezet door de hoofdhengst. Dan vormen ze tijdelijk even een eigen groepje totdat ze oud genoeg zijn om een eigen harem te krijgen. In de tussentijd oefenen ze veel in het vechten en het dreigen om elkaar straks goed aan te kunnen en hun eigen harem te kunnen veroveren. En zo trekken ze dan met z'n allen door het land heen. Ja. Zo vrij als een vogel. Een observatietentje. Die kunnen we dan hier zo bij de paarden neerzetten en dan hoop ik dat straks die hele kudde om ons heen staat zodat we ze mooi kunnen observeren. Topidee. Het is gelukt. We zijn omringd door de grootste kudde wilde paarden van Europa, he. Zeker. En ze zijn heel dichtbij.
Mikal, dank je wel dat ik dit mee mocht maken, ik vond het supervet. Het was echt top joh. Geweldig. Ja toch? Ja. Gewoon in Nederland.

Konikpaarden

Op de bodem van de vroegere Zuiderzee ligt nu het grootste natuurpark van Nederland: Nationaal Park Nieuw Land. Pascal is met boswachter Mikal in de Oostvaardersplassen om op zoek te gaan naar de konikpaarden.

Wilde paarden in de Oostvaardersplassen

Konikpaarden in Nationaal Park Nieuw Land

Ah, heerlijk hier. Ik ben op een van de Waddeneilanden, Terschelling. Je hebt nog meer Waddeneilanden. Zoals Texel, Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog en Rottum, en al die eilanden samen vormen de Wadden. 
Kano, peddel, wetsuit, verrekijker. Ja, we kunnen. En gaan! Mooi. Whoo! Lekker golfie.
Ja hoor! Daar zijn ze! Zo veel zeehonden daar op die zandplaten! Hier, kijk, kijk kijk. In het Waddengebied heb je twee soorten zeehonden. Daar gaat het heel goed mee. In het hele Waddengebied zitten zo'n 40.000 zeehonden.
Heeee, vriend.
Die grijze zeehonden hebben een beetje een schuine kop. En die gewone zeehonden hebben een mooi bol koppie. Die gewone zeehond heeft nu jongen. Kleintjes. Als het hoog water is, dan gaan ze de zee in.
Dan gaan ze op zoek naar vis. Dan gaan ze jagen. Ja. En die grijze zwemmen soms helemaal naar Engeland en weer terug. Dan blijven ze weken weg en komen dan pas weer terug. Zo ver? Ja. Zoals ze er nu bij liggen, is het net vakantie. Ik vind het echt een paradijs hier. Wat een avontuur. Dit was Janouk vanuit Nationaal Park de Wadden.

Zeehonden

Terschelling is één van de Waddeneilanden. Janouk is daar om zeehonden te spotten. Met een kano vaart ze naar de zandplaten, waar de zeehonden rusten voor en na het jagen.

Grijze en gewone zeehonden op de zandplaat

Zeehonden in het Waddengebied

Groep 3/4/5

Hallo, bent u de wadloopgids? Ik ben de wadloopgids, Hans. Nou dat is mooi. Ik heb een vraag: waarom kan wadlopen gevaarlijk zijn? Wadlopen kan gevaarlijk zijn omdat je twee keer op een dag laag water hebt, dat heet eb. En twee keer op een dag heb je hoog water en dat heet vloed.
Oké, dus bij eb loop je dus eigenlijk over de zandbank. Op de bodem van de zee, ja. En bij vloed zou jij eigenlijk in het water lopen. Ja, dan moet je zwemmen. Dat is geen goed idee!
Nou, ik heb er zin in. Nou, dan gaan we. Normaal kan je hier toch helemaal niet lopen? Normaal niet, maar nu is het laag water en over 6 uur is het hoog water. Twee keer op een dag hebben we dus laag en hoog water. En dan staat hier ongeveer twee meter water.
Wat zijn dit allemaal voor dingen die ik overal zie? Dat zijn oesters. Kan ik er een paar pakken? Denk erom, ze zijn scherp. Wel mooi. Deze schelpen in de Waddenzee houden het zeewater schoon.
Daar kunnen we misschien een leuk proefje mee doen. Twee bakjes met zeewater met gelijke kleur. In het ene bakje doen we wat mosselen. En dan wachten we vijf minuten en dan kijken hoe schoon ze het water maken. Kijk, hoe het al schoner wordt. Dat is echt een heel groot verschil.
Moet je je voorstellen dat er geen schelpen in de Waddenzee zijn, geen oesters, geen mosselen, geen kokkels. Dus al deze diertjes maken de zee eigenlijk een stuk schoner. Ja, een stuk schoner. Wat is dat? Een alikruik.
We moeten weer terug want het water komt op. Het wordt vloed natuurlijk. Ik moet sowieso opschieten want mijn boot naar het vasteland vertrekt zo.

Wadlopen

Sanny gaat samen met gids Hans wadlopen op Ameland. Zij leert onder andere dat de schelpdieren die in de Waddenzee leven het water schoon houden.

Op stap met de wadloopgids

Hallo, ik ben Matthijs en welkom bij het grootste juttersmuseum ter wereld. Spullen die spoelen aan uit de zee. Mensen halen dat op van het strand, en nemen ze mee en brengen ze bijvoorbeeld naar het Juttersmuseum. Het museum op Texel is van de moeder van Matthijs. Hij komt vaak langs om zijn favoriete spullen te bekijken. Dit is een kies van een mammoet. Dat komt uit de ijstijd. Dit is een oefenbom van een vliegtuig. Daarmee gingen ze oefenen met bommen laten vallen. Al 75 jaar brengen de jutters spullen naar het museum en dat levert een flinke verzameling op. Dit is een torpedo uit een Russische onderzeeër. Een zeemijn, een anker, een oude stoommotor. Reddingslamp, kinderlaptop, kabouters, visspullen. Helikopter, scheepslamp. Heel veel handschoenen, drankflessen, snijplanken. Strandspeelgoed, bouwhelmen, en heel veel schoenen. En dat vinden veel mensen bijzonder om te zien. Ieder jaar komen zo'n 50.000 toeristen de aangespoelde spullen bekijken. Het ziet er onwijs cool uit. Heel mooi opgezet en er is veel te zien. Heel veel kleur. In het museum staan ook dingen van Matthijs zelf. Deze boei had ik gevonden met mijn vader. Daar kun je zo op zitten. Maar er kan altijd meer bij. Want Matthijs is gek op standjutten. Dat je lekker langs de zee over het strand kan lopen. En als je dan wat vindt...Dan voel je je echt blij, als je echt iets leuks hebt gevonden. Dus blijft hij kijken naar nieuwe dingen voor in het museum. Ik ga nog even verder zoeken, doei!

Wat is er te zien in het juttersmuseum op Texel?

Op het strand van Texel spoelen soms bijzondere dingen aan. Strandjutters brengen die spullen naar het juttersmuseum van de moeder van Matthijs. Wat is er allemaal te zien?

Bijzondere dingen die aanspoelen op het strand

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer. Welke vraag gaan we vandaag weer behandelen in Waarom Daarom? Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. Ja inderdaad ja. Waarom is de zee bij ons niet blauw maar grijs/bruin? In warme landen is de zee altijd lekker blauw. Bij ons is de zee niet blauw maar grijzig bruin. Soms bijna zwart. Hoe komt dat toch? Dat komt omdat het zeewater de kleur krijgt door de zon. Water zelf heeft helemaal geen kleur maar is doorzichtig. De kleur van de zee bestaat namelijk voor een deel uit licht dat via het wateroppervlak terugkaatst. Eigenlijk als een soort spiegel. Je ziet dus eigenlijk de spiegeling van de lucht daarboven. Als hij blauw is dan is de zee dat ook of grijs. En als de lucht wit is, dan wordt de zee dat ook. 's Avonds heeft hij de kleur van de ondergaande zon. 's Nachts is hij gewoon zo zwart als de nacht. Het deel van het licht dat niet wordt teruggekaatst door het spiegelende oppervlak dringt door in het water tot soms wel 100 meter diep. Als het water heel troebel is door bijvoorbeeld veel plantjes of zand of modder dan botst het licht er tegen aan en wordt het teruggekaatst. Dus als er veel plantjes zijn dan wordt het water groen. Is er veel modder en zand? Precies, dan wordt het zeewater bruin. Dat is dus ook het geval bij de Noordzee. De bodem wordt steeds omgewoeld door golven en daardoor wordt er veel bruin zand en kleideeltjes in het water zweven. Licht dat tegen die deeltjes botst en dus wordt teruggekaatst ziet er dus bruin uit. En omdat wij niet zo vaak van die prachtige blauwe luchten hebben, maar meer van die grijze witte luchten dan krijg je dus die schitterende, diepe grijsbruine zeewater. Dat was hem weer! Tot de volgende Waarom Daarom!

Waarom is de zee bij ons niet blauw maar bruin?

Als je op vakantie gaat naar Spanje of Griekenland, ziet de zee er heel anders uit dan bij ons. Het water is schitterend blauw, en niet zo bruinig als onze Noordzee. Is ons zeewater dan zo vies? 

De zee weerspiegelt de lucht en de bodem

Jaaaa! Dit is toch zo te gek, jongens! En dit kan gewoon in Nederland. We zijn hier in De Biesbosch en dit is ook het land van de bever. En die zijn we aan het zoeken, toch? Jazeker, je moet wel zachtjes praten. O, ik moet een beetje zachtjes praten. Zie je dat spoor aan de overkant? Waar? Daar aan de zijkant zie je een soort glijspoor. Dat noemen we een beverglijbaan. He, wat? Ja, af en toe zeg maar kruipt een bever de kant op. Dan gaat-ie boven op de kant zitten knagen. Of hij zet er een bevergeurmerk af. Om te laten ruiken aan andere bevers dat dit zijn plek is. 
Je ziet daar z'n klauwen nog in de glijbaan staan. Wow, die heeft echt grote poten. Ja, enorm, he. Hier zie je echt de knaagsporen van een bever. Ze hebben de hele schors eraf geknaagd. Ja, de takken gaan ook mee. Sommige takken zijn volledig afgeknaagd. Het zijn ook wel echt flinke beesten. 30 kilo, vlijmscherpe tanden. Ja, en ze wonen in burchten. 117 in De Biesbosch. Daar leven 300-400 bevers in. O, daar leeft-ie, kijk, naast die meidoorn. Een enorme hoop met takken. Echt een enorm ding, joh. Ik denk wel 2,5 meter hoog of zo, he. Ze hebben een onderwateringang. Superslim natuurlijk, want dan kunnen er geen roofdieren in komen. Dan gaan ze naar binnen, daar heb je een grote holle ruimte. Daar slapen ze in. Met hoeveel leven ze daar dan? Het zijn echt familiedieren. Soms liggen de jongen van vorig jaar en het jaar ervoor er ook. Dan kunnen er wel zes bevers in EEN burcht liggen. Ze liggen nu te slapen. 's Avonds kun je ze beter zien. Dan hoop ik ze vanavond wel echt te zien, hoor. Het is nu...half negen 's avonds. De perfecte tijd om bevers te spotten. En als het goed is moeten ze hier aan de zijkant nu zitten. Vet spannend! Oe! Ik zie er een! Vet, zo groot! Maar, Thomas...is het normaal dat we ze heen en weer zien zwemmen? Ze zijn net wakker geworden. Het zijn schemeractieve dieren. Ja. 's Avonds gaan ze erop uit. De mannetjes gaan dan ook goed checken of er geen andere mannetjes in hun territorium zitten. Ze zoeken ook voedsel. Ze aten de hele dag niet. Ze eten nu op de kant rietwortels, hout, bast, noem maar op. Dat zijn dus wel vegetariërs? Ze eten geen vis of zo? Het zijn echte pure vegetariërs. Vroeger dachten ze dat bevers ook vis aten. Toen is er zo veel op gejaagd...dat er lang geen bevers meer in Nederland voorkwamen. Gelukkig zijn ze weer opgehaald en teruggebracht in de Nederlandse natuur. Nu gaat het weer goed met ze? Supergoed. En wat een top avond! Mooi, he. We hebben er al vet veel gezien! Het is echt mega goed. Ja, Thomas, het was echt supervet vandaag! Toch? We hebben echt onwijs veel gezien.

Bevers in de Biesbosch

De bever was een tijdlang uitgestorven in Nederland. Maar nu wonen er meer dan 300 in natuurpark de Biesbosch in Noord-Brabant. Samen met boswachter Thomas gaat Janouk met de kano op pad door de Biesbosch. Zullen de bevers zich laten zien?

Schemerdieren met een burcht als huis

Klas 1/2/3

Ik sta in de Beemster, een polder in Noord-Holland. 400 jaar geleden kon ik hier gewoon het water induiken. In 1600 is de Beemster namelijk nog een enorm meer van wel 14 duizend voetbalvelden groot. Een bekend gezegde is God schiep de wereld, maar Nederlanders maakten hun eigen Nederland. Van water land maken een Nederlandse specialiteit waar we wereldberoemd mee zijn geworden. En het echt grote werk is hier begonnen, met de Beemster. Tussen 1607 en 1612 is het meer helemaal droog gemaakt. Van water hebben ze dus land gemaakt en niet zomaar land, nee heel bijzonder land. Het land is onderverdeeld in hele grote vierkanten van 1800 bij 1800 meter. Die zijn weer onderverdeeld in kleine vierkanten, die op hun beurt zijn weer verdeeld in rechthoekige kavels. En dan kun je dat op deze kaart natuurlijk goed zien, maar vanuit de lucht zie je het nog veel beter. Beemster, here we come. Moet je kijken! Overal om je heen kaarsrechte wegen en sloten. Dit landschap is echt bijzonder. Daarom staat het ook op de Werelderfgoedlijst van UNESCO, samen met nog veel meer bijzondere gebieden en plekken. Wat dacht je bijvoorbeeld van de Notre Dame in Parijs, het Colosseum in Rome, Great Barrier Reef in Australië of de Chinese Muur. Allemaal op die lijst. En dus ook onze eigen Beemster. Maar hoe hebben ze van al dat water dit prachtig ingedeelde land gemaakt en waarom? De rijke kooplieden zochten naar goede investeringen om nog meer geld te verdienen, zoals bijvoorbeeld het droogleggen, hier van de Beemster. Land is immers veel meer geld waard dan water. Je kunt er bijvoorbeeld koeien op laten grazen of huizen op bouwen. In die tijd heeft het droogleggen van de Beemster bijna 1 miljoen euro gekost, maar veel meer opgeleverd. De rijken werden nog rijker en kregen de smaak te pakken. Ze gingen aan de slag met meren als de Schermer en de Purmer en ga zo maar door. Van water land maken, prachtig! Zo'n drooggemaakt stuk land, zoals hier het Schermermeer, noem je trouwens een polder. Maar hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen? Met oer Hollandse molens. Die pompen al het water uit het meer. Maar ja, dat water moet natuurlijk wel ergens naartoe en daarom wordt er om het meer een ringvaart gegraven. Vanaf hier kun je de ringvaart heel mooi zien liggen. In die tijd waren er nog geen graafmachines, dus alles gebeurde met de hand. Meer dan duizenden mensen zijn twee jaar bezig geweest om die hele vaart te graven alleen met schep en kruiwagen. Kun je het je voorstellen wat een werk! Helaas zijn alle poldermolens uit de Beemster verdwenen. Hier in het gebied dat na de Beemster werd leeggepompt, de Schermer, staan de molens nog wel. Als het waait. Brengen de draaiende wieken een scheprad. Of in dit geval een vijzel in beweging. En kan de molen het water gaan verplaatsen. Van laag voor de molen naar hoog achter de molen. Een zo'n molen kan het water van anderhalve meter diep droogpompen. Dat betekent dat je voor het Beemstermeer, wat vierenhalve meter diep is drie molens nodig hebt. Drie keer anderhalf is viereneenhalf. De eerste molen staat aan de oever van het meer en haalt de eerste anderhalve meter water eruit. Dat water gaat naar de ringvaart. Het waterpeil is nu anderhalve meter gezakt. Tijd voor molen twee. Van molen twee, gaat het nu naar molen een en die maalt het weer de ringvaart in. Ja we zijn er, drie meter is weg. Tijd nu voor molen drie. Van molen drie naar molen twee, naar molen 1, de ringvaart in. Deze drie molens achter elkaar, noem je een molengang. Nou om een groot meer als de Beemster leeg te pompen heb je meerdere molengangen naast elkaar nodig. Het allerlaatste water, van molen twee naar een. Alles in de ringvaart. Yes! In 1612, in nog geen twee jaar tijd was de hele Beemster leeg. Nu kon de inrichting van het land beginnen! In 1612 was al het water weg en begonnen ze met de bebouwing van het land. Gek idee dat je 400 jaar geleden hier gewoon een meer in liep. Vierenhalve meter diep! De grond, een soort zeeklei, blijkt ontzettend vruchtbaar te zijn. Ideaal voor landbouw en veeteelt. Dat komt goed uit, want in die tijd groeien de steden snel en is er veel voedsel nodig. Dat smaakt naar meer en ze gaan aan de slag met het leegpompen van de Schermer. En daar is vooral één man heel erg blij mee. Jan Adriaanszoon Leeghwater. Bij het leegpompen van de Beemster was hij nog verantwoordelijk voor de bouw en het plaatsen van de molens. Bij het leegpompen van de Schermer wordt hij verantwoordelijk voor het hele project. En later voor nog veel meer plassen en meren. Al die polders moeten natuurlijk wel leeg blijven. Kijk, als je niks doet lopen ze vanzelf weer vol, bijvoorbeeld met regenwater en in hele droge periodes hebben ze juist water nodig voor de landbouw in de polder. Honderden jaren is dat waterbeheer gedaan door molens. Tegenwoordig zijn alle molens vervangen door elektrische gemalen. Da's handig, want ook als er geen zuchtje wind staat. Werken ze gewoon. In de Beemster houden twee gemalen de waterstand goed in de gaten. Is de waterstand in de sloten hierna te laag, dan laat gemaalbeheerder Piet, water vanuit de ringvaart de sloten instromen. Maar stel nou dat door hevige regenval het waterpeil te hoog is, dan laat gemaalbeheerder Piet juist water vanuit de sloten de ringvaart in pompen. Van laag, min vierenhalve meter naar nul. De ringvaart! Net als vierhonderd jaar geleden dus. En zo houden ze hier in dit bijzondere gebied nog altijd droge voeten. Ik neem nog even een frisse duik terug in de tijd.

De Beemster

Begin 17e eeuw was de Beemster in Noord-Holland nog een groot meer. Het werd drooggelegd met molens om er voedsel te kunnen verbouwen. Sindsdien staat het symbool voor hoe de Nederlanders hun land zelf inrichtten en behoort het tot het werelderfgoed van UNESCO.

De eerste grote polder van Nederland

Waarom is de Beemster werelderfgoed?

He! Ik ben lekker op vakantie
Loop in de tuin, zet m'n tentje op
Hoe moet dat ook alweer?
Ik krijg meteen ruzie met m'n tentenstok
Maar het lukt me de tiende keer 

Pak m'n luchtbed en pomp hem op
En m'n strandbal ligt al klaar
Bel m'n allerbeste vrienden op
En ja ze komen eraan

De zandbak is het strand
Het zwembad is de zee
Mijn camping is geopend
Neem al je vrienden mee

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Ik hoef niet ver te vliegen
Want ik ben hier al op reis
Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Geen Rome of Parijs
Maar m'n eigen paradijs

Middenin de nacht
Hoor een geluid
Maar weet niet wat het is
Ben een beetje bang maar ik ga eruit
Om te kijken wat het is

Ik doe m'n zaklamp aan en ik schrik me rot
En denk hey wat is dat? 
Daarna schiet ik keihard in de lach
Want het was maar gewoon een kat

De zandbak is het strand
Het zwembad is de zee
Mijn camping is geopend
Neem al je vrienden mee

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Ik hoef niet ver te vliegen
Want ik ben hier al op reis
Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Geen Rome of Parijs
Maar m'n eigen paradijs

Ik ben lekker op vakantie
In m'n eigen paradijs 
Ik ben lekker op vakantie

Nee ik hoef m'n koffers niet te pakken
En dat komt me wel goed uit
Want als het weer dan tegenzit
Dan blijf ik lekker thuis

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Ik hoef niet ver te vliegen
Want ik ben hier al op reis
Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Geen Rome of Parijs
Maar m'n eigen paradijs

Ik ben lekker op vakantie
In m'n eigen paradijs
Ik ben lekker op vakantie

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin

Ik ben lekker op vakantie
In m'n eigen paradijs


Vakantie in de tuin (songtekst) - Kinderen voor Kinderen

Waar ga jij naartoe op vakantie? Ook in je eigen tuin kan je prima vakantie vieren! Zing je mee met Kinderen voor Kinderen?

Kinderen voor Kinderen

Vakantie in de tuin

Landen en grenzen

Welke bijzondere plekken zijn er in Nederland?

Vakantie vieren in Nederland

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.