Groep 6/7/8

Waarom hebben we zomertijd? En welke verschillende toeristen zijn er? Bekijk deze afspeellijst voor video's en een quiz over het seizoen: de zomer!

NOJ NOJ NOJ. Nee of ja? Welkom bij NOJ! Wat heb jij aan? Een bikini? Ken je dat niet? Een tweedelig badpak wat bestaat in de eenvoudigste versie uit twee driehoekjes voor de bovenkant en... Zo ga je toch niet naar je werk? Hoezo niet? Het is hartstikke warm vandaag. Nee, maar zo kan je niet presenteren. Dus hoe ga je naar het zwembad of naar het strand of zo. Oke, zo klaar voor! Dat is wel het andere uiterste. Zwarte kleding is toch veel warmer in de zon dan witte kleding? Is dat echt zo? Dat is een leuke. Heb je het warmer in de zon met zwarte kleding aan? Nee of ja? Wat heb je nodig? Ehm. De zon? Oh, ik heb het echt bloody hot he? Denk je dat ik het nu warmer hebben dan jij? Dat weet ik niet. Dat is ook niet echt te meten zo. Misschien sta jij wel gewoon heel erg aan joh. Checking is facting Oke, we gaan deze even ophangen. Gaan we ze eerst gelijk eventjes de temperatuur meten? Heel goed. Deze is 17.0. Een die ook. Wat heb jij nou aan wat? Ja, dit is een badpak. Dat is ook zwemkleding, maar dan één deel. Maar je hebt een hele preek tegen mij met ha kan echt niet. Zo ga je toch niet naar je werk? Ga eens wat aantrekken. Oke. He nee, oh Tirs! Wat is er? Allemaal vogelpoep. Even kijken hoeveel graden dat dan is. Waarom ga je dat meten 32! Ga die T-shirts meten. Ik haal dit wel weg. Ja, ja, oké. Deze is gewoon 21.6 en deze is 33,8 graden. Wat een groot verschil! Jeetje, zullen we even op deze kijken? Kijk, hiermee kun je zien hoe warm dingen zijn, dus als ik bijvoorbeeld op de grond schijn dan zie je allemaal paarse en blauwe plekken. Dat betekent dat het best wel koel is. Rood en oranje wordt al iets warmer en geel is echt gloeiend heet. Moet je kijken naar het zwarte T-shirt, hoe geel die is. Dus het is hotter dan hot. Wat was die vraag ook weer? Nou is het echt warmer als je zwarte kleding aanhebt? NOJ NOJ NOJ, een dikke vette ja. Ja, overduidelijk. Maar waarom wetenschap? Waarom? Om dat uit te leggen heb ik een karton met een zwarte kant en een witte kant. Dan moet je even op Tirsa's gezicht letten als ik de witte kant er naar toe draai en de zwarte kant. Ja, dan gebeurt er een stuk minder. Hoe kan dat nou he, met zo'n zwarte en zo'n witte kant? Nou, dat komt dus omdat de zwarte kant, die absorbeert al het licht, dus het kaatst helemaal niks terug. Dus als de zon erop schijnt, dan absorbeert het ook alle zonnestralen. Ja, het slurpt echt alle licht en warmte op, net als een keukenpapiertje water op je keukenaanrecht. En de witte kant heeft die kaatst het juist terug. Dus als je nou een zwart T-shirt aan hebt, ja, dan absorbeert dat echt alle warmte. Dus ja, draag lekker veel wit in de zomer en zwart dan maar in de winter. Dat was hem voor vandaag. Ciao voor now en tot de volgende NOJ!

Wordt zwarte kleding in de zon warmer dan witte kleding?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Programmalogo's

Het Klokhuis

Als het heet is, trek je het liefst al je kleren uit. Maar als je toch iets aan moet houden, kun je dan beter witte of zwarte kleding dragen?

Zweten in het zwart

Eerst maar even wat is een hittegolf? Nou, het ligt eraan waar je woont. En hittegolf in landen waar het vaak koud is, vinden ze in warme landen heel normaal. In Nederland zeggen we als het vijf dagen achter elkaar 25 graden is, waarvan tenminste drie dagen de temperatuur boven de dertig graden is, dan is het een hittegolf. Vroeger was dat nog zeldzaam. Zoiets gebeurde bijna nooit. En nu om te beginnen de tropische toestanden in ons land. Het kwik stijgt nog steeds. Dames en heren. Uniek zo typeren de meteorologen de temperaturen die Nederland plotseling in hun greep hebben. Maar nu komen hittegolven steeds vaker voor. Dat komt omdat het op aarde warmer wordt. Een hittegolf kan op verschillende manieren ontstaan, maar je hebt altijd heel warme lucht nodig. Bij ons is dat eigenlijk alleen maar in de zomer. In Nederland kan er een hittegolf ontstaan als het in Noord-Afrika en Zuid-Europa heet is en die warme lucht onze kant op komt. Een hittegolf is altijd in het nieuws omdat het gevaarlijk kan zijn, vooral voor kwetsbare mensen zoals ouderen en jonge kinderen, maar ook mensen die ziek zijn of overgewicht hebben. Als het lang heet is, kun je klachten krijgen als vermoeidheid, concentratieproblemen, duizeligheid en hoofdpijn, maar ook gevaarlijke gezondheidsproblemen zoals uitdroging en oververhitting. Bij een hittegolf kun je het beste veel water drinken en verkoeling zoeken in het water of de schaduw.

Wat is een hittegolf?

Het NOS Jeugdjournaal is een nieuwsprogramma van de NOS met het laatste nieuws voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. Er is dagelijks een ochtenduitzending.

NOS Jeugdjournaal

Jeugdjournaal

Het laatste nieuws van NOS Jeugdjournaal

Tegenwoordig komen hittegolven steeds vaker voor in Nederland omdat de aarde warmer wordt. Een hittegolf ontstaat door warme lucht. In Nederland spreken we van een hittegolf als het vijf dagen achter elkaar 25 graden is, waarvan tenminste drie dagen de temperatuur boven de 30 graden ligt.

In Nederland komen ze steeds vaker voor

De zomer betekent voor veel kinderen vakantie, zwemmen en ijsjes eten. Maar hoeveel weet jij van de zomer? Test je kennis van de zomer en ontdek of jij er helemaal klaar voor bent!

Quiz over alles wat met zomer te maken heeft

Wat weet jij over de zomer?

Groep 3/4/5

He! Ik ben lekker op vakantie
Loop in de tuin, zet m'n tentje op
Hoe moet dat ook alweer?
Ik krijg meteen ruzie met m'n tentenstok
Maar het lukt me de tiende keer 

Pak m'n luchtbed en pomp hem op
En m'n strandbal ligt al klaar
Bel m'n allerbeste vrienden op
En ja ze komen eraan

De zandbak is het strand
Het zwembad is de zee
Mijn camping is geopend
Neem al je vrienden mee

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Ik hoef niet ver te vliegen
Want ik ben hier al op reis
Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Geen Rome of Parijs
Maar m'n eigen paradijs

Middenin de nacht
Hoor een geluid
Maar weet niet wat het is
Ben een beetje bang maar ik ga eruit
Om te kijken wat het is

Ik doe m'n zaklamp aan en ik schrik me rot
En denk hey wat is dat? 
Daarna schiet ik keihard in de lach
Want het was maar gewoon een kat

De zandbak is het strand
Het zwembad is de zee
Mijn camping is geopend
Neem al je vrienden mee

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Ik hoef niet ver te vliegen
Want ik ben hier al op reis
Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Geen Rome of Parijs
Maar m'n eigen paradijs

Ik ben lekker op vakantie
In m'n eigen paradijs 
Ik ben lekker op vakantie

Nee ik hoef m'n koffers niet te pakken
En dat komt me wel goed uit
Want als het weer dan tegenzit
Dan blijf ik lekker thuis

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Ik hoef niet ver te vliegen
Want ik ben hier al op reis
Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin
Geen Rome of Parijs
Maar m'n eigen paradijs

Ik ben lekker op vakantie
In m'n eigen paradijs
Ik ben lekker op vakantie

Ben op vakantie, vakantie
Vakantie in de tuin

Ik ben lekker op vakantie
In m'n eigen paradijs


Vakantie in de tuin (songtekst) - Kinderen voor Kinderen

Kinderen voor Kinderen is het bekendste koor van Nederland. Bekijk de videoclips en instructievideo's om de liedjes mee te zingen en te dansen! 

Kinderen voor Kinderen

Naar de website van Kinderen voor Kinderen

Waar ga jij naartoe op vakantie? Ook in je eigen tuin kan je prima vakantie vieren! Zing je mee met Kinderen voor Kinderen?

Vakantie in de tuin

Of je nu weggaat of niet alle kinderen krijgen schoolvakanties, gemiddeld wel elf weken per jaar. Maar niet iedereen heeft precies dezelfde weken vrij. Ik zou eigenlijk wel eerder vakantie willen maar het is nu al gebeurd. Ik heb al bijna vakantie, dus. Ik vind niet zo erg omdat we toch allemaal even lang naar school moeten. Vakanties worden op scholen op verschillende momenten  gepland en dat is om drukte te voorkomen. Als heel Nederland precies op hetzelfde moment vrij is, dan wordt het op allerlei plekken steeds heel vol. Op bijvoorbeeld campings in Nederland of bij het pretpark of de dierentuin. Om het iets meer te spreiden is Nederland in regio's verdeeld en door noord, midden en zuid niet altijd precies in dezelfde weken vrij te geven wordt de drukte wat meer gespreid in de vakantieperiode. Wie er wanneer aan de beurt is, dat wordt geadviseerd door de overheid. Maar scholen mogen ervoor kiezen om soms af te wijken van dat advies.

Waarom hebben niet alle scholen in Nederland tegelijk vakantie?

Alle kinderen in Nederland hebben evenveel vakantie. Maar voor kinderen in de regio zuid begint de vakantie op een andere dag dan voor kinderen in de regio noord. Wie bepaalt dat eigenlijk?

Vakantiespreiding tegen drukte

Jullie gaan vandaag ijs maken. Oh. Kan niet te lang duren, want Manou heeft de vraag hoe kan ik zelf snel ijs maken? Snel ijs maken. Dan gaan we snel aan de slag. Oké dan, we gaan ijs maken. En snel hè. Volle melk heb je nodig. Slagroom heb je nodig. Suiker met vanillesmaak en een kleurstof. Gaan we schepijs maken? Dus geen waterijs. Nee, het wordt schepijs. Nou Edson, hoe maak je dat? Als er water bevriest, ontstaan er miljoenen ijskristallen die aan elkaar vast groeien. Daarom is waterijs ook zo keihard. Maar door suiker, dat hebben wij hier suiker. En uh, dat romige spul, voorkom je dat. Die stoffen die gaan zich nestelen tussen de ijskristallen. En daardoor krijg je lekker zacht en romig ijs. Je doet de slagroom erbij. Wat moet de verhouding slagroom melk zijn? Ongeveer evenveel. Allebei evenveel. Allebei evenveel. Oh oké. Dan. Uh. Klopt, het? Klopt wel, klop maar. Doe maar een beetje suiker erdoorheen. Suiker met vanillesmaak. Wil je daar een kleurtje bij? Heel graag. Smurfenijs. Smurfenijs, let's go.Smurfenijs. Nou ja, uh, ik weet t niet. Uh, maar beter dan dit wordt het niet, Tim. Nee, dit is nog geen ijs, maar volgens mij moet je het even in de vriezer zetten. Dat is precies wat wij moeten doen. Nu is t wachten. En hoe snel moest het ijs klaar zijn? Ja, dat je het meteen kan eten. Vijf minuutjes ongeveer. Ja maar ijs bevriest als t onder de nul graden is, dus dan moet er misschien wel iets koud aan toevoegen zoals dat t onder de nul komt. Bijvoorbeeld ander ijs. IJs. ik weet het wel. IJsblokjes. IJsblokjes. Crushed ijs. En nu krijg je het. Nee. Nee, dit is geen schepijs, geen schepijs. Ik weet wel iets of we daaraan kunnen toevoegen wat nog kouder is dan ijsblokjes. Wat is er nou nog kouder dan ijsblokjes? Ja, kom maar mee. Neem je ijs mee, ijs mee. Zo. Oké, Tim. Nou, we willen hier natuurlijk ijs van maken. We willen er iets koud aan toevoegen. Zeker. Daar hebben we namelijk droog ijs voor nodig. Trek even handschoenen aan. Hoe maken we dan droog ijs, Tim? Hoe maken we droog ijs? Droog ijs is de vaste vorm van de chemische stof CO2. Dat zit in deze CO2-brandblusser. Wat we gaan doen is we spuiten eigenlijk het gas in deze kussensloop. Pak maar beet. Daardoor kan het gas eruit. Ja, maar blijft er een vaste vorm, droog ijs achter. En die stoppen we dan in de, en dan hebben wij...IJs, want dit kan wel min 78 graden worden. Dat is heel koud. En dat gebruiken we om dingen te koelen of te bevriezen of om te blussen. Als dit niet werkt dan weet ik het ook niet. Voordat we dit gaan doen wil ik jullie wel op het hart drukken. Don't try this at home. Goed dicht houden.Ontzettend koud. Het is allemaal droogijs. Oh check dit, dit is zo cool. Wow! Kijk, dan! Best goed ijs nu.
Nou, we hebben denk ik iets te veel ijs d'rin gestopt. Ontzettend koud is dit droge ijs. Dit is wat min 78 graden doet hè.. Min 78. Alles bevriest. Het zijn meer gewoon schuimpjes geworden bijna. Ik vind het mooi zo hoor. Ziet er goed uit. Het is nog steeds super koud. Nou nee, het is behoorlijk koud. Dit is zelfs te koud nu. Nu moet ie weer. Ja. Warm worden. Nou moment van de waarheid. Dit is gewoon. Dit is ijs. Dit is gewoon ijs. Mmm, beetje meer suiker erbij. Maar dan, het gewoon slagroomijs. Heerlijk. Oh, we zijn vergeten voor jullie te maken. Oh, wilden jullie ook ijs?

Hoe kan je zelf schepijs maken?

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever. (KRO-NCRV)

Programmaheaders

Willem Wever

Zoek in alle vragen van Willem Wever

Iedereen kan genieten van een heerlijk bolletje ijs. Maar hoe maak je dat precies? Edson en Tim testen het uit en maken hun eigen smurfenijs!

Mmm, smurfenijs!

Alleen maar zwemmen, spelen en luieren. En dat zes weken lang. Veel kinderen kijken er het hele jaar naar uit. De zomervakantie ook wel de grote vakantie genoemd, want het is de langste vakantie van het jaar. Waarom eigenlijk? Dat zit zo. De zomervakantie is meer dan honderd jaar geleden bedacht, in 1901. Kinderen kregen zes weken vrij in de zomer, omdat ze dan hun ouders konden helpen op het land of de boerderij. De grote vakantie bestond voor veel kinderen dus niet uit luieren, maar uit werken. Ja, dat is nu niet meer. Toch is de zomervakantie wel altijd zes weken gebleven. En als je dat al lang vindt; in veel andere landen hebben kinderen soms wel drie maanden vakantie. Dat komt omdat het heel heet wordt in de zomer. Te warm om in een klaslokaal te zitten.

Waarom duurt de zomervakantie zes weken?

De zomervakantie duurt zes weken en wordt ook wel de grote vakantie genoemd. In 1901 werd de zomervakantie bedacht zodat kinderen hun ouders konden helpen met werk op het land. In veel andere landen hebben ze nog langer vakantie omdat het daar te heet wordt om in een klaslokaal te zitten.

In sommige landen hebben ze nog langer vakantie

We reizen met de auto 
Met het vliegtuig of de trein  
En door al dat lange zitten  
Doen echt al mijn spieren pijn 
 
Maar als we er dan zijn 
Voel ik me snel al superfijn 
Want weet je wat ik mag?
Een lekker ijsje elke dag  
 
Thuis eet ik “gezond”  
Ja dan ben ik echt de klos 
Maar als het weer vakantie is  
Dan ga ik lekker los 
 
Reis mee, reis mee 
Nee geen zuurkool of hachee 
Dat bedoel ik, dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Reis mee, reis mee 
Nee geen spruitjes en puree 
Al die dingen zijn we zat 
Pizza, pasta en patat 
 
Zwemmen, lezen, ballen raken 
En veel nieuwe matties maken 
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Potje dammen, potje schaken 
Foto’s en een vlogje maken 
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
 In Frankrijk een croissant 
Fish and chips in Engeland 
Oh die vette Vlaamse friet 
Thuis mag ik die dingen niet 
 
Of een crêpe met chocola 
Of een Duitse frikandel 
Ja een bak tiramisu 
Op vakantie mag het wel 
 
Thuis eet ik “gezond” 
Ja dan ben ik echt de klos 
Maar als het weer vakantie is  
Dan ga ik lekker los 
 
Reis mee, reis mee 
Nee geen zuurkool of hachee 
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Reis mee, reis mee 
Nee geen spruitjes en puree 
Al die dingen zijn we zat 
Pizza, pasta en patat 
 
Zwemmen, lezen, ballen raken 
En veel nieuwe matties maken
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Potje dammen, potje schaken 
Foto’s en een vlogje maken 
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Broodje knakworst en een portie bitterballen 
Op reis: Macaroni en spaghetti bolognese 
Op reis:  Kipsaté en een lekker broodje shoarma 
Op reis: op reis eet ik alles wat ik wil 
 
Op reis:  Een warme wafel met ijs en heel veel slagroom 
Op reis:  Eet ik soesjes met witte chocola 
Op reis:  Zweedse appeltaart en Weense apfelstrudel 
Eet ik alles, eet ik alles wat ik wil 
 
Reis mee, reis mee 
Nee geen zuurkool of hachee 
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Reis mee, reis mee 
Nee geen spruitjes en puree 
Al die dingen zijn we zat 
Pizza, pasta en patat 
 
Zwemmen, lezen, ballen raken 
En veel nieuwe matties maken 
Dat bedoel ik, dus dat
Pizza, pasta en patat 
 
Potje dammen, potje schaken
Foto’s en een vlogje maken 
Dat bedoel ik dus dat 
Pizza, pasta en patat 
 
Reis mee! 

Kinderen voor Kinderen - Reis mee! (Officiële Kinderboekenweek videoclip)

Gezond eten is belangrijk. Maar op vakantie mag het net even wat minder gezond! Kies jij voor pizza, pasta of patat? Daarover gaat dit liedje van Kinderen van Kinderen. 

Reis mee!

Wist je dat een aardbei van nature alleen in de zomer groeit? 

Ik sta op en ik kijk oh zo tevreden naar de tuin 
Halsoverkop lijken je bloemen uitgekomen 
De winter is voorbij
En in het voorjaar, dan kom jij 
De zoete rode schijnvrucht uit mijn dromen 
Aardbei, van oktober tot aan mei 
Is het te koud voor jou maar kom je in mijn dromen steeds voorbij 
Oh, aardbei, in de jam wil ik je doen 
Met je kroontje mooi en groen 
Mijn liefste dit seizoen 
De zomer gaat voorbij, maar met de bloemen en de bijen wacht ik hier met mijn gitaar
Tot volgend jaar

De aardbei

Groenteman Gijs is een zeer bijzondere groenteman. Hij zingt liedjes over ananassen, kromme komkommers en groenten die we misschien al vergeten zijn. En wat is eigenlijk het verschil tussen groente en fruit?

Groenteman Gijs

In de winter is het van nature te koud, maar zo rond mei is het tijd voor de aardbei! Groenteman Gijs is dol op deze zoete rode schijnvruchten, in de jam of gewoon uit het vuistje.

Liedje van Groenteman Gijs

In de zomervakantie worden hier op Schiphol maar liefst 180.000 stuks bagage per dag verwerkt. Maar hoe komt de juiste bagage nou in het juiste vliegtuig terecht? Het bagageproces begint hier bij de check-in. Door zo'n label weet het systeem precies waar mijn koffer is en waar hij naartoe moet. Op naar de bagagekelder. 
Elk bagagestuk wordt door een röntgenapparaat gescreend op gevaarlijke materialen. Die kan als het ware dwars door de koffer heen kijken op zoek naar iets verdachts. En klopt er nou iets niet dan wordt hij er hier tussenuit gevist. 
Alle labels worden hier gescand zodat alle koffers in de juiste baan terechtkomen. Het lijkt hier wel een attractiepark met allemaal verschillende achtbanen.
In totaal is het hier meer dan 16 voetbalvelden groot en hebben ze meer dan 36 km aan transportbanden. Veel in het bagagesysteem gaat automatisch maar moet natuurlijk wel in de gaten worden gehouden. Dat gebeurt in deze regieruimte. Deze regisseurs houden met ruim 200 camera's alle bagage in de gaten. Deze koffer veroorzaakt een opstopping. De regie zoekt razendsnel contact met technici bij de band. 
En dit is het kofferhotel. Hier liggen alle koffers te wachten van mensen die heel vroeg zijn ingecheckt of die later moeten overstappen. Het systeem werkt helemaal automatisch, weet precies wanneer een koffer weer moet uitchecken en op weg naar het vliegtuig.
En dan is het shine-moment voor deze hele vette kofferrobot. Met vier infraroodcamera's weet hij precies waar de koffer ligt, hoe zwaar hij is en waar hij hem op het bakje moet plaatsen dat uiteindelijk naar het vliegtuig gereden wordt. Vakwerk dit. En zit de kar vol dan gaat hij naar het juiste vliegtuig.

Hoe komt je koffer in het vliegtuig terecht?

Als je je koffer inlevert op het vliegveld, zorgt de luchthaven ervoor dat hij in het juiste vliegtuig terecht komt, via kilometers aan lopende banden. Door het label aan je koffer volgt hij de juiste route.

Lopende banden en kofferrobots

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box! Hee, hee, hallo daar!	 Ja hoor, daar zijn we weer met een hele nieuwe Waarom? Daarom! Deze vragen zijn in EEN minuut uit te leggen of op te lossen. En... de vraag van vandaag... Nou, inderdaad ja: Waarom willen mensen altijd zo graag bruin zijn? Op een warme zomerdag is bakken en braden in de zon DE nationale sport. Maar waarom eigenlijk? Vroeger was wit zijn juist in. Het was een teken van rijkdom. Als je wit was, hoefde je in ieder geval niet buiten op het land te werken met de 'lagere klasse'. Dat begon te veranderen toen de lagere klasse in fabrieken ging werken. Want wie in de fabriek werkte bleef wit en daardoor was wit opeens een stuk minder chic! Wel of niet chic, dokters kwamen erachter dat het zonnetje hielp tegen allerlei kwalen. Maar zonnebaden werd pas echt een trend dankzij deze dame: Coco Chanel, DE modekoningin uit Parijs. Coco kwam in de jaren 20 per ongeluk een keertje te bruin terug van een bezoekje aan Cannes. Veel chique dames keken tegen haar op en gingen haar nadoen.	Bruin zijn was nu opeens chic. Het betekende dat je je bijvoorbeeld een vakantie naar een zonnige bestemming kan veroorloven. Dat wil natuurlijk iedereen wel. Vanaf de jaren 70 werd dankzij goedkope vakanties naar zonnige stranden...bruin zijn bereikbaar voor iedereen. En dankzij zelf-bruinende crèmes en de zonnebank was iedereen het hele jaar door hartstikke bruin. Doktoren weten nu dat bruin worden helemaal niet zo gezond is. 50.000 tot 60.000 mensen per jaar krijgen huidkanker. En of je nu donker bent of niet iedereen moet zich insmeren...want bakken in de zon is NOOIT gezond. Trouwens, van bruin worden, krijg je ook veel eerder rimpels...en al helemaal als je je niet insmeert. En of dat nou zo chic is, weet ik ook niet. Dat was hem weer! Tot de volgende Waarom? Daarom!

Waarom willen mensen graag bruin worden?

In de zomer wil iedereen graag een lekker bruin kleurtje. Maar waarom eigenlijk? Iedereen weet toch dat te lang in de zon zitten helemaal niet goed voor je is?

Zonnebaden werd hip dankzij Coco Chanel

Hoe kan het nou eigenlijk, dat als je in de zon zit, je huid een andere kleur krijgt? 
Dat heeft ermee te maken, dat in die huid, hebben wij een aantal kleurcellen. Die hier vrij hoog zitten en onder invloed van de zon gaan ze een soort van bruin pigment maken en dat maakt het dat die huid bruin wordt
De zon straalt uv-straling uit. Het grootste deel wordt door de ozonlaag tegengehouden. In de ochtend moeten de stralen een langere weg afleggen door de ozonlaag dan in de middag. In de middag wordt er dus meer UV-straling doorgelaten. Daarom is de kans op bruin worden en verbranden in de middag ook het grootst.
De UV stralen komen op je huid terecht. In je huid worden dan stofjes aangemaakt die je moeten beschermen tegen de straling. Die stofjes zijn gekleurd. Daardoor word je huid bruin. Dus hoe meer zon op je huid, hoe meer van die stofjes er vrijkomen en hoe bruiner je wordt. Als je te lang achter elkaar in de zon zit gaat het mis.
Net als warm water dan verbrandt die huid. Zonlicht is als het ware ook zo'n soort energie. En dat geeft dan effect aan die huid dat die verbrandt. 
Te lang in de uv-straling zitten zonder bescherming van genoeg zonnebrandcrème dat is dus heel erg onverstandig. 
Het zou handig zijn als je precies weet wanneer het tijd is om je goed in te smeren. En dat kan. Met dat soort dingen zijn stralingsdeskundigen van het RIVM bezig. Zij geven waarschuwingen af als de kans op verbranden groot wordt.
Dit is dus het apparaatje dat UV straling opvangt?
Ja, die vangt eigenlijk alle straling op die van de zon en van de hemel afkomt. Dat gaat naar beneden naar het echte instrument. 
Een apparaat filtert de uv-straling uit het licht. En meet hoe sterker de uv-straling is. De zonkracht noemen ze dat. Hoe hoger de zonkracht, hoe sneller je kan verbranden.
De maximale waarde die we vandaag hebben gehaald is 6,1. Is dat hoog? Dat is redelijk hoog.
Want de zonkracht in Nederland gaat ongeveer van 1 tot 10. Al vanaf zonkracht 5 is het oppassen geblazen. 
Volgens deskundigen is het voor jonge mensen extra belangrijk om je goed in te smeren.
De verbranding op jonge leeftijd geeft zodanige schade aan de huid dat het mogelijk misschien 20, 30 jaar later huidkanker kan krijgen. 
En dat wil je natuurlijk niet. Goed smeren dus. Oké, wie heeft er zin om mij even in te smeren? Hartstikke bedankt hoor! Ik kan er in ieder geval weer even tegenaan.


Bruin worden

In de zomer krijgen veel mensen een lekker bruin kleurtje. Hoe komt dat eigenlijk?

Door UV-straling van de zon

De toeristen komen het hele jaar door naar Spanje, maar in de zomer komen toch wel de meeste toeristen. De zomer is het hoogseizoen. De toeristen logeren het liefst in één van de honderden hotels en appartementen die aan de stranden gebouwd. Lekker vakantie vieren aan zee. 
Na een dagje zonnen en zwemmen in de Middellandse zee, gaan veel vakantiegangers winkelen in de gezellige Spaanse winkelstraatjes. Wat drinken op een terrasje of genieten van het Spaanse eten met een lekker glaasje Sangria erbij, een typisch Spaans wijntje. Ieder jaar komen er 50 miljoen toeristen naar Spanje. Dat is drie keer de bevolking van Nederland. 
Je noemt zoveel toeristen bij elkaar: massatoerisme. Doordat er zoveel toeristen op vakantie komen zijn veel kleine vissersdorpjes aan de kust veranderd in toeristensteden. Er werden duizenden hotels en restaurants gebouwd. De Spanjaarden zien de toeristen graag komen, want dat is natuurlijk heel goed voor hun portemonnee. Ze doen er alles aan om de toeristen te vermaken, zodat ze volgend jaar weer terug komen.
Niet iedereen wil hetzelfde, dat geldt ook voor de toeristen die naar Spanje gaan, want niet iedere toerist zoekt tijdens zijn vakantie de Spaanse stranden op. Veel vakantiegangers gaan naar de grote steden van Spanje, Madrid of Barcelona. De stadstoeristen komen hier voor de historische gebouwen en om de kunst in de musea te bekijken. Er zijn ook toeristen die voor de natuur naar Spanje komen. De ecotoeristen wandelen door de bossen en bergen in het binnenland. Lekker tot rust komen in de prachtige natuur. 
Veel ecotoeristen trekken tijdens hun vakantie de bergen in, de Spaanse Pyreneeën. In de winter komen de wintersporters naar de bergen. En deze toeristen noemen we overwinteraars. Ze vertrekken als het winter wordt naar het warme Spanje. Het zijn vaak oudere mensen die in Spanje blijven totdat het in hun eigen land weer warmer wordt. Veel oudere Nederlanders doen dat ook. Als de winter bij ons begint zoeken zij het zuiden van Spanje op om daar te overwinteren. 
De gemiddelde wintertemperatuur is in Spanje 10 graden warmer dan in Nederland. Sommigen Nederlanders gaan nog een stapje verder. Ze gaan wonen in Spanje. Hierdoor zijn er in sommige Spaanse steden Nederlandse buurten ontstaan met Nederlandse cafés, Nederlandse bakkers, met typisch Nederlandse gebakjes en Nederlandse restaurants. Zelfs Nederlandse vis wordt naar Spanje gehaald.

Soorten toeristen

Noord, Oost, Zuid, West, ieder stuk Europa heeft zijn eigen karakteristieken. Hoe leven en werken Europeanen in die verscheidenheid aan landschappen?

Europa in delen

Europa in Delen

Veel mensen gaan in de zomer op vakantie naar een warm land als Spanje.

Wie gaat waarvoor op vakantie?

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer. Welke vraag gaan we vandaag weer behandelen in Waarom Daarom? Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. Ja inderdaad ja. Waarom is de zee bij ons niet blauw maar grijs/bruin? In warme landen is de zee altijd lekker blauw. Bij ons is de zee niet blauw maar grijzig bruin. Soms bijna zwart. Hoe komt dat toch? Dat komt omdat het zeewater de kleur krijgt door de zon. Water zelf heeft helemaal geen kleur maar is doorzichtig. De kleur van de zee bestaat namelijk voor een deel uit licht dat via het wateroppervlak terugkaatst. Eigenlijk als een soort spiegel. Je ziet dus eigenlijk de spiegeling van de lucht daarboven. Als hij blauw is dan is de zee dat ook of grijs. En als de lucht wit is, dan wordt de zee dat ook. 's Avonds heeft hij de kleur van de ondergaande zon. 's Nachts is hij gewoon zo zwart als de nacht. Het deel van het licht dat niet wordt teruggekaatst door het spiegelende oppervlak dringt door in het water tot soms wel 100 meter diep. Als het water heel troebel is door bijvoorbeeld veel plantjes of zand of modder dan botst het licht er tegen aan en wordt het teruggekaatst. Dus als er veel plantjes zijn dan wordt het water groen. Is er veel modder en zand? Precies, dan wordt het zeewater bruin. Dat is dus ook het geval bij de Noordzee. De bodem wordt steeds omgewoeld door golven en daardoor wordt er veel bruin zand en kleideeltjes in het water zweven. Licht dat tegen die deeltjes botst en dus wordt teruggekaatst ziet er dus bruin uit. En omdat wij niet zo vaak van die prachtige blauwe luchten hebben, maar meer van die grijze witte luchten dan krijg je dus die schitterende, diepe grijsbruine zeewater. Dat was hem weer! Tot de volgende Waarom Daarom!

Waarom is de zee bij ons niet blauw maar bruin?

Als je op vakantie gaat naar Spanje of Griekenland, ziet de zee er heel anders uit dan bij ons. Het water is schitterend blauw, en niet zo bruinig als onze Noordzee. Is ons zeewater dan zo vies? 

De zee weerspiegelt de lucht en de bodem

Bussenvol buitenlanders vertrekken iedere dag naar de grootste toeristische attracties. Tring en haar familie horen bij de bijna 16 miljoen toeristen die ieder jaar ons land bezoeken. De meesten van die 16 miljoen komen uit Duitsland en ook uit de rest van Europa komen veel toeristen. Maar ook van veel verder weg, zoals Noord- en Zuid-Amerika en Azië, bezoeken ze ons land. Tring en haar familie dus ook. Hun eerste stop: De Zaanse Schans in Noord-Holland. Een uurtje later moet de groep weer snel terug naar de bus. Hup, naar de volgende locatie: Volendam. Tja, kaas, tulpen, klompen en molens. Voor dat stukje 'ouderwets Holland' komen de verre toeristen... graag eventjes naar ons land. Bezoekers uit onze buurlanden blijven het liefst een paar weken aan de kust. Maar hoofdstad Amsterdam, die krijgt de meeste toeristen te verwerken.	 Een dikke 8 miljoen per jaar. Tring en haar ouders werken hun excursie in recordtempo af. Een snelle lunch, met kibbeling en haring natuurlijk. En dan snel verder. Volgende bestemming: het eiland Marken. Een piepklein stukje Nederland, toeristisch Nederland...daar doen veel bezoekers het dus mee. En Tring vond het prachtig. En natuurlijk nog effe snel wat typisch Hollandse foto's...een souvenir uit Nederland en dan zit het erop.

Wat doen toeristen in Nederland?

Elk jaar komen miljoenen toeristen uit het buitenland vakantie vieren in Nederland. Soms zijn ze maar één dag in Nederland. Wat doen ze op zo’n dag en wat vinden ze leuk aan Nederland?

Molens kijken en haring eten

En uw gastheer van vandaag is Bart Meijer. Hallo allemaal! Welkom bij Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuutje zijn te behandelen, op te lossen of uit te leggen. En vandaag is de vraag: Waarom hebben we zomertijd? Goede vraag. Elk jaar zetten we op de laatste zondag van maart al onze klokken een uur vooruit. Als het oktober is, zetten we op de laatste zondag van oktober de klok achteruit. Dat klinkt als heel veel werk. Waarom doen we dat eigenlijk. We kunnen het ook niet doen. De reden waarom we het doen is om langer gebruik te maken van het daglicht. Als we dit niet zouden doen, zou de zon in de zomer al om half 5 's ochtends opkomen en dan liggen de meeste mensen nog te slapen in bed. Zonde van het licht dus. Door de zomertijd heb je 's avonds ook een uurtje langer licht. Kunnen alle nachtlampjes, alle kamerlampen, alle lantaarnpalen nog even een uurtje uit blijven. We besparen zo dus ook een heleboel energie. En deze man, de Amerikaan Benjamin Franklin, bedacht de zomertijd in 1784. Hij stuurde dat jaar een brief naar de krant in Parijs. In zijn brief had Benjamin Franklin uitgerekend dat iedereen in Parijs samen in de zomer wel 30 miljoen kg kaarsen verbrande in de zomer. Daar zou volgens hem heel wat op bespaard kunnen worden. Als de zomertijd zou worden ingesteld. En dat was ook zo. Slim hé. Helaas heeft Benjamin Franklin zelf de uitvoering van zijn idee nooit meegemaakt. Die werd pas uitgevoerd in 1916 door Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog. In Europa doen alle landen mee. Behalve IJsland. Die hebben er kennelijk geen zin in. Dat kan ik ook wel begrijpen aangezien de nachten daar in de zomer maar 4 uur duren. Nog even een ezelsbruggetje. In het voorjaar gaat de klok vooruit en in het najaar achteruit. Dat was hem weer Waarom Daarom.

Waarom hebben we zomertijd?

Eind maart zetten we al onze klokken een uur vooruit en eind oktober weer een uur achteruit. Maar waarom doen we dat eigenlijk?

Een uurtje langer licht

Ik ben Shiva en mijn vraag is: Hoe worden waterijsjes gemaakt? Een heerlijke vraag. We gaan lekker op onderzoek naar waterijsjes. Hier in deze fabriek in Roermond worden ze gemaakt. Dan heb ik 't niet alleen over 't bekende raketje maar nog veel meer verschillende soorten. Ze maken hier 250 miljoen ijsjes per jaar. 250 miljoen! Voor een waterijsje heb je nodig: glucosesiroop, suiker, kleurstoffen, bindmiddel en citroenzuur. En ook niet geheel onbelangrijk: water. Citroenzuur erbij. Dit waterijsje bestaat uit drie verschillende kleuren en dan heb je dus ook drie verschillende soorten siroop nodig. Hier de gele siroop. Dat is ananas. Dan hebben we hier de oranje siroop, sinaasappel. En kijk even, een rode siroop. 
Dat is aardbei. Om 't ijsje in de vorm van een raketje te krijgen heb je een mal nodig. Allereerst moet de rode siroop erin gegoten worden. Dat is dan dus de top van het ijs. Deze mal is min 18 graden Celsius. Dus binnen enkele seconden gaat de vloeibare siroop over in hard, gekleurd ijs. Daarna wordt op de bevroren eerste laag de tweede laag gespoten de oranje siroop en, je raadt het al zo gaat het ook met de derde laag, de gele siroop. Nog een belangrijke toevoeging: het stokje. Door de temperatuur heel snel van min 18 graden Celsius naar plus 8 te veranderen, schrikt het ijsje als 't ware los. En daar zijn ze, vers van de pers. Hoppa! Zo vers heb ik ze nog nooit gegeten! Waterijsjes zijn al jarenlang superpopulair. Toch wordt er nog steeds geëxperimenteerd met nieuwe smaken. Onze smaak verandert natuurlijk ook. Die smaken moeten getest worden en dat doen ze hier in het laboratorium. Vandaag zijn ze bezig met een nieuw soort sinaasappel. Mmm! Heerlijk. Ondertussen in de fabriek, ijsjes zijn klaar, plastic eroverheen en dan hoeven ze alleen nog maar ingepakt te worden. Ze kunnen hier wel 10.000 waterijsjes per uur maken. Dag en nacht, het hele jaar door. Al die ijsjes moeten natuurlijk wel in de kou bewaard worden, anders ontdooien ze weer en daarom hebben ze hier een gigantisch pakhuis waar het non-stop min 20, soms min 23 graden Celsius is. Dat is koud, kan ik je vertellen dus ik heb een extra beschermende jas aan. O! Wat een ijsjes, miljoenen! Dus maak je geen zorgen, heb je door deze aflevering zin gekregen in zo'n lekker waterijsje? Hier liggen er genoeg om alle supermarkten in ons land en de rest van Europa te bevoorraden. Ikzelf heb door die kou meer zin gekregen in iets warms. Warme chocolademelk met slagroom of zo. Maar eh... deze neem ik natuurlijk wel effe mee.


Hoe worden waterijsjes gemaakt?

In de zomer gaat er niets boven een verfrissend waterijsje! Ze bestaan meestal uit laagjes met verschillende smaken en kleuren. Pascal laat zien hoe waterijsjes gemaakt worden.

Bevroren limonade op een stokje

In Duitsland vinden ze al die Nederlandse toeristen eigenlijk wel leuk. Ze vinden ons los en we zeggen wat we denken. Al is er wel iets wat ze niet helemaal begrijpen. "Wat ze wel een beetje raar vinden, is dat we zo vaak met de caravan op vakantie gaan. Want waarom zou je nou een heel rijdend mobiel huis mee op vakantie nemen?" 

En die caravan zie je, net als veel tenten, natuurlijk ook in Frankrijk. Daar kijken ze niet raar op van al die 'Ollanders'. "Over het algemeen gaat het heel goed hoor met de Fransen en de Nederlanders. Alleen één ding is wel een probleem: de taal. De Fransen zeggen dat de Nederlanders over het algemeen niet goed genoeg Frans spreken. En de Nederlanders zeggen dat de Fransen op hun beurt niet goed genoeg Engels spreken. En dat leidt wel eens tot spraakverwarring."

Door naar Spanje. Zon, zee en strand. Daar draait het vooral om in Spanje. Ze vinden daar al die Nederlanders leuk, maar af en toe wel een tikkie raar. "Twee dingen over de Nederlanders: Ze eten al om zes uur 's avonds en dan willen ze ook nog een glaasje melk."

Tja, en dan het ontbijt. Wat doe je op je brood als de meegebrachte hagelslag op is? "Bij het ontbijt eten Duitsers eigenlijk bijna hetzelfde als Nederlanders. Broodje met worst of kaas. Maar hagelslag, dat kennen ze niet. Dus als je vriendjes wil maken hier in Duitsland, moet je dat meenemen op vakantie."

En in Frankrijk ontbijten ze natuurlijk met... stokbrood! "Het traditionele ontbijt in Frankrijk. En misschien als je heel veel geluk hebt, krijg je wel zo eentje. Een chocolade broodje. Een pain au chocolat."

En ook geen boterham met pindakaas in Spanje. "Ja, Spaanse kinderen die eten natuurlijk geen pindakaas of hagelslag. Ze eten in de ochtend Magdalena's: kleine cakejes. En die mogen ze dan dopen in de cola cao, gewoon chocolademelk."

En tot slot de belangrijkste vraag van de camping in al die landen: wat is het wifi-wachtwoord? "Als je in Duitsland wil vragen van het wifi-wachtwoord is dan vraag je:	Was ist das WLAN-Passwort?" En in het Spaans is dat: "¿Cuál es aqui la contraseña de wifi?" En voor alle kinderen die naar Frankrijk gaan: "Als je het nou heel netjes wil vragen, dan zeg je: Excusez moi, est-ce que je peux avoir le code Wifi si'l vous plait." Nog een keer: "Excusez moi, est-ce que je peux avoir le code Wifi si'l vous plait."

Waar gaan Nederlanders naartoe op vakantie?

In de zomervakantie gaan veel mensen op vakantie. Een kwart viert het in eigen land, maar de meeste mensen gaan toch de grens over voor een paar weken vakantie in het buitenland. Onze favoriete landen zijn Duitsland, Frankrijk en Spanje en vaak nemen we dan de tent of caravan mee om te kamperen. Maar wat vinden deze landen eigenlijk van de Nederlandse kampeerders? En zijn er verschillen tussen de Nederlanders, Duitsers, Spanjaarden en Fransen?

Top 3 vakantiebestemmingen van Nederlanders

Leesvaardigheid

Van waterijsjes tot zomertijd

Seizoenen - Zomer

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.