Groep 6/7/8

Amsterdam en Rotterdam. De grootste en belangrijkste steden van Nederland. Hoofdstad. Grootste havenstad van Europa. Dat was 800 jaar geleden wel anders.
Toen waren dit nog modderpoelen waar een stel vissers woonden. In die tijd was het oosten van Nederland het centrum van handel en welvaart. Kampen bijvoorbeeld, is tot de 16e eeuw een van de rijkste en machtigste steden van Europa. De stad staat dan nog in rechtstreekse verbinding met de zee. Hier ligt Kampen. Er was toen helemaal geen sprake van Afsluitdijk of Flevoland. Het was een drukte van jewelste. Het was een komen en gaan van schepen uit Europa die hier hun goederen gingen laden en lossen. Je kan rustig stellen dat Kampen het Rotterdam van de Middeleeuwen is. Ik ga vandaag een stukje Middeleeuws varen op HET containerschip uit die tijd: De Kogge. Het allereerste grote en zeewaardige schip. Het had een aantal voordelen. In dat ruim konden veel meer goederen dan in de kleine bootjes die ze ervoor gebruikten. Bovendien konden ze nu naar landen varen waar ze voorheen niet konden komen. Met de komst van de Kogge in 1200, ging er een nieuwe wereld open. De handel bloeide als nooit tevoren. Kooplieden halen hun waar overal vandaan. Wol bijvoorbeeld uit Engeland. En voor hout en bont gaan ze richting Rusland en Finland. Op de heenweg namen ze hun eigen producten mee om te verkopen. Werd het ruim volgeladen met spullen. Goederen die Nederland op dat moment exporteert zijn kaas en boter. Maar we waren toen ook goed in het verkopen van spullen die we ergens anders hadden ingekocht. Zoals gedroogde vis. Stokvis uit Noorwegen en Zweden. Dat werd vervoerd in dit soort vaten. In de Middeleeuwen besluiten kooplieden uit steden rond de Noord- en Oostzee samen te werken. Ze sluiten een handelsverbond, een zogenaamde Hanze. In de eeuw daarna komen er steeds meer steden bij. Ze reizen samen en het voordeel daarvan is dat ze sterker staan tegen piraten die op de loer liggen en ze kunnen elkaar helpen bij storm of schipbreuk. Hanzesteden maakten prijsafspraken en ze konden enorme hoeveelheden producten kopen en verkopen. Ze sloten zelfs overeenkomsten met koningen. Let op! Laat vallen! In Nederland waren vooral steden langs de IJssel lid van de Hanze. Bijvoorbeeld Kampen, Zwolle, Deventer, Zutphen, Doesburg. De schepen konden hier namelijk heel makkelijk bij komen. In de Middeleeuwen was dit de handelsroute van Nederland. In het gemeentearchief van Kampen liggen nog tientallen stukken uit die Hanzetijd. Dit is heel bijzonder. In deze doos zit een overeenkomst uit 1251 met koning Abel van Denemarken. En in deze overeenkomst staat dat als de kooplieden uit Kampen met hun kogge naar Denemarken varen dat ze dan minder tol hoeven te betalen. Om zeker te weten dat deze overeenkomst geldig is hangt er een zegel aan. Iedereen heeft zijn eigen zegel. Dit is het zegel van koning Abel van Denemarken. Ruim 800 jaar oud! Als nou heel veel Hanzesteden samen een afspraak maken dan ziet dat er zo uit. Zoveel zegels! Niet alleen de overeenkomsten uit die tijd zien er anders uit de steden zelf ook. Een stad was helemaal ommuurd, je kon er niet zomaar in of uit. Je moest je eerst melden bij de wachter, bij de poort. En die besliste of je naar binnen of buiten mocht. In Kampen zijn er nog drie van die poorten uit de Middeleeuwen. Deze is uit 1337. Hanzesteden werden door de handel rijker en rijker waardoor de kooplieden geld hadden om prachtige panden te kopen in de binnenstad.

De Hanze

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

Nu kennen we Rotterdam als grote havenstad, maar in de middeleeuwen vormde de Hanze het centrum van de Europese handel. Steden als Deventer, Kampen en Zwolle vormden een samenwerkingsverband. Samen dreven ze handel op de rivier de IJssel. De steden zijn er schatrijk mee geworden!

Bloeiende handel in de Middeleeuwen

Van Trijntje en de hunebedden tot Anton de Kom, Europa en het Oranjegevoel: de vernieuwde canon bevat vijftig vensters die de geschiedenis van Nederland samenvatten. In deze interactieve schoolplaat kun je alle 50 vensters verkennen. Bekijk de video's en test je kennis in de quizzen.

Interactieve schoolplaat over de Canon

De Canon van Nederland

Van de hunebedden tot het oranjegevoel: de vernieuwde canon bevat vijftig vensters die de geschiedenis van Nederland samenvatten. In deze tijdlijn kun je op chronologische wijze door de tien tijdvakken scrollen. Bij elk venster hoort een infoblok met handige kernbegrippen en een video over het venster. Bij enkele nieuwe canonvensters worden nog nieuwe video’s ontwikkeld. 

Tijdlijn met de vijftig vensters

De canon van Nederland

Steden als Zwolle, Kampen, Zutphen en Deventer vormen in de late middeleeuwen hét centrum van de Nederlandse Handel. Ze zijn lid van de ‘Hanze’: een samenwerkingsverband van kooplieden. De Hanzesteden worden schatrijk van de handel.

Steden en staten

Quiz over het middeleeuwse handelsverbond

Wat weet jij over De Hanze?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.